نمک پوپولیـسم بـر زخـم کـرونا

دنیای اقتصاد/ متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

رئیس‌جمهور برزیل به کرونا مبتلا شد
درحالی‌که شمار مبتلایان به ویروس کرونا به مرز ۱۲ میلیون نفر رسیده است، برخی کشورها در کنترل این بیماری با چالش‌های بسیاری روبه‌رو شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۴ کشور آمریکا، روسیه، برزیل و مکزیک که ازسوی رهبران پوپولیست جهان مدیریت می‌شوند، از این جمله هستند. کشورهای فوق‌الذکر بحران را با تاخیر بسیار پذیرفته و پیش از کنترل بیماری اقدام به بازگشایی سریع اقتصادهای خود کرده‌اند. در این میان رئیس‌جمهور پوپولیست برزیل که با تمسخر از ماسک یاد می‌کرد، اکنون خود به کرونا مبتلا شده و در جست‌وجوی راهی برای خلاصی از این بیماری است.

ژائر بولسونارو، رئیس‌جمهوری برزیل که همواره علیه مقررات فاصله اجتماعی بوده و آن را دست‌کم می‌گرفته، حالا خود به این بیماری مهلک مبتلا شده است. بولسونارو در شرایطی این بیماری را ناچیز و سرماخوردگی قلمداد می‌کند که کشورش پس از آمریکا دارای بیشترین تلفات انسانی است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، منتقدان در داخل و خارج از برزیل، مدیریت بولسونارو در مواجهه با این بیماری پاندمی را بی‌پروا و خطرناک توصیف کرده‌اند. در واقع مدیریت وی باعث شده است تا این ویروس بیش از هر کشور دیگری در آمریکای لاتین، در برزیل رشد کند. او وقتی در ماه آوریل در باب افزایش متواتر کشته‌های این بیماری مورد سوال واقع شد، گفت: «چه کار کنم؟ متاسفم. چه کاری از دستم بر می‌آید؟» در حالی که این بیماری مدام در حال رشد بود، بولسونارو به جمع هواداران خود پیوست و در راهپیمایی آنها علیه قرنطینه شرکت کرد. او بدون ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در این جمع حاضر شده بود. او اصرار داشت که این ویروس با افراد سالم کاری ندارد و در واقع این تهدیدی برای افراد ضعیف و بیمار است.برزیل در حال حاضر دارای یک میلیون و ۶۰۰ هزار مبتلا بوده و تعداد کشته‌های این کشور نیز به بیش از ۶۵ هزار تن رسیده است که پس از ایالات‌متحده به لحاظ تلفات انسانی در رده دوم جهانی قرار می‌گیرد.

بولسونارو و وزیر متنفذ او پس از اینکه در جشن چهارم ژوئیه آمریکا، یعنی روز استقلال این کشور در سفارت ایالات‌متحده حاضر شدند، احساس بیماری کردند. در این مهمانی بولسونارو شانه به شانه مدعوین بدون رعایت فاصله اجتماعی نشسته بود. مطابق معمول خبری از ماسک هم نبود. پس از اینکه خبر رسید که بولسونارو دچار بیماری شده است، بلافاصله سفیر و همسرش نیز تست کرونا دادند اما جواب آنها منفی بود. با این حال این دو اعلام کردند که در خانه خود را قرنطینه می‌کنند و تا دو هفته بیرون نخواهند آمد. بولسونارو روز دوشنبه در بیرون از کاخ ریاست‌جمهوری در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت که تست کرونا داده و منتظر جواب است. او گفت که در چند روز گذشته درد پا و تب داشته است. سپس تصریح کرد که حالش خوب است و در چند روز گذشته داروی هیدروکسی کلرونیک و ضدمالاریا دریافت کرده اما تحقیقات نشان داده است که داروی ضدمالاریا در درمان این بیماری موثر نیست.

بیماران مبتلا به کووید-۱۹ معمولا پس از ظاهر شدن علائم در هفته دوم درد بسیاری را تحمل می‌کنند که عمدتا با تب و درد شدید بدن همراه است. بولسونارو پس از اینکه متوجه شد خود به این بیماری دچار شده است، بازهم از مدیریت خود دفاع کرد. او مجددا اصرار کردکه این بیماری برای افراد سالم خطر کمی دارد. او گفت این بیماری چیزی بیشتر از یک سرماخوردگی نیست. او می‌گوید شیوه مدیریت وی به‌گونه‌ای است که باید در میان مردم باشد و برای همین چنین نتیجه‌ای را انتظار داشته است. او گفت: «من رئیس‌جمهورم. باید برای مبارزه در خط مقدم باشم.»او سپس این بیماری را با «باران» مقایسه کرد و گفت که بالاخره خیس خواهی شد. سپس او در حین سوالات خبرنگاران چند قدمی به عقب رفت، ماسک خود را برداشت و لبخندی زد و گفت: «از همه کسانی که برای من دعا کردند متشکرم. خدا را شکر خوب هستم. آنهایی که از من انتقاد می‌کنند، اشکالی ندارد به کار خود ادامه دهند.» این در حالی است که در چند ماه گذشته چند تن از اعضای دولت و همراهانش به بیماری ویروس کرونا دچار شده‌اند اما خود گفته بود که با توجه به قدرت بدنی‌اش به این بیماری دچار نخواهد شد و پیش‌زمینه سلامت بدنی‌اش از وی محافظت خواهد کرد.

تاکنون برخی از روسای کشورها فاصله اجتماعی را همچون بولسونارو دست‌کم گرفته‌اند اما خود قربانی این شیوه مدیریت‌شان شده‌اند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا نیز جزو کسانی بود که فاصله اجتماعی و ماسک زدن را پیش‌پا افتاده تلقی می‌کرد تا اینکه خود به این بیماری دچار شد. بیماری جانسون وی را به شدت از پا انداخت و حتی در بیمارستان بستری شد. پس از اینکه وی از بیمارستان مرخص شد، از کادر درمان تعریف و تمجید کرد و شرایط قرنطینه‌ای سختی را برای بریتانیا در نظر گرفت.

در برزیل اما مدیریت بولسونارو در مواجهه با این بیماری، کشور را به دو پاره تقسیم کرده است. بسیاری از مخالفان قرنطینه از در و پنجره سر و صدای برخورد قاشق با ماهی‌تابه و بشقاب در‌می‌آورند.

در حالی که رئیس‌جمهوری برزیل تا روز سه‌شنبه منتظر جواب تست خود بود، پیام‌هایی در شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شد که نشان می‌داد این کشور در این بحران در عمل دوپاره شده است. در این راستا دو هشتگ در برزیل به تقابل با یکدیگر رفتند. هشتگ اولی مربوط به قدرتمندی بدنی بولسونارو می‌شد و هشتگ دومی آرزو داشت که جواب تست کرونای بولسونارو مثبت باشد.

دی مدیروس ۳۱ ساله که جزو طبقه کارگر ریودوژانیرو است، پس از اینکه جواب تست بولسونارو مثبت شد، گفت: «حالا می‌خواهم ببینم که طرفداران بولسونارو چه می‌خواهند بگویند.»

ریودوژانیرو جزو مناطق به‌شدت آلوده برزیل شناخته شده و حتی در رده اول تعداد مبتلایان در کل کشور قرار دارد. اما این کارگر برزیلی نگران بهبودی بولسونارو است. او ادامه داد: «من می‌ترسم که او زود خوب شود و بگوید، دیدید چیزی نبود. اگر شما هم بگیرید، خوب خواهید شد. هر اتفاقی برای وی بیفتد تبعات سنگینی برای مردم دارد.»

تست مثبت کرونای رئیس‌جمهوری برزیل آخرین ضربه کاری به کابینه این کشور به‌حساب می‌آید که خود پیشتر به دلایل گوناگون از جمله دو دستگی در برخورد با این بیماری و فساد اطرافیان رئیس‌جمهوری دچار مشکلات عدیده بود.

زمانی که این بیماری در ماه آوریل از نظر تعداد افراد مبتلا به‌یک‌باره سر به فلک کشید، بولسونارو اولین وزیر بهداشت خود را از کابینه اخراج کرد، برای اینکه وی با نظر وزیر بهداشت مبنی بر قرنطینه کردن کشور مخالت بود. وزیر بهداشت دوم اما خود در کمتر از یک ماه از شغلش کنار فت.

برزیل از اواسط ماه مه بدون وزیر بهداشت است و فقط یک سرپرست در حال اداره بیماری ویروس کرونا است. در حالی که دنیا وارد یک بحران بزرگ سلامت شد و شرایط کشورها بد و بدتر شد، بولسونارو به جنگ فرمانداران و شهردارانی رفت که موافق قرنطینه بودند. با این حال حتی بیماری خود رئیس‌جمهوری برزیل در تغییر دادن تصمیمش مبنی بر بازگشایی مجدد این کشور تاثیر چندانی ندارد. در حال‌حاضر برزیل در فرآیند بازگشایی قرار گرفته است. اما کارشناسان هشدار می‌دهند بازگشایی بارها و سواحل ممکن است ضربه کاری دیگری به این کشور وارد کند. اگر روند بهبودی بولسونارو سریع‌تر طی شود، احتمالا بازگشایی‌ها نیز تسریع خواهد شد. سناتور آلساندور ویرا می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم تغییر مهمی در تصمیمات دیده شود. آنها هر نوع مهلک بودن این بیماری را انکار می‌کنند.» طرفداران وی نیز می‌گویند که بولسونارو خیلی زود خوب خواهد شد و بر این باورند که داروی ضدمالاریا بسیار شفابخش است. سوسیتس کاوالاکانته یکی از اعضای کنگره که از حامیان رئیس‌جمهوری برزیل است می‌گوید: «من برای سلامت وی هر روز دعا می‌کنم. من به رئیس‌جمهوری که با مردم این همه شفاف بوده است، تبریک می‌گویم. ما همه در معرض این بیماری هستیم اما نظرمان در مورد فاصله اجتماعی تغییر نخواهد کرد.»

دنیس گرت، اپیدمیولوژیست برزیلی-آمریکایی می‌گوید: «اگر رئیس‌جمهوری جزو بیمارانی نباشد که به‌دلیل بدحالی راهی بیمارستان می‌شوند و در خانه به بهبودی دست می‌یابند، او از آن سوءاستفاده خواهد کرد و مدعی خواهد شد که چنانچه پیشتر گفته بود، این بیماری بسیار ساده و در حد سرماخوردگی است. افزون بر این به‌رغم اینکه هیچ شواهدی مبنی بر موثر بودن داروی ضدمالاریا وجود ندارد، او راه درمان قطعی این بیماری را داروی ضدمالاریا معرفی خواهد کرد.»

فرناندو حداد، سیاستمدار چپ‌گرای برزیلی که در سال ۲۰۱۸ از بولسونارو در انتخابات ریاست‌جمهوری شکست خورد از نحوه مدیریت این بیماری توسط رئیس‌جمهوری انتقاد کرد. او در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «من برای آن یک میلیون و ششصد هزار نفری که مبتلا شده‌اند، بسیار متاسف هستم و واقعیت این است که ما نسبت به سایر کشورها، بدترین واکنش را در برخورد با این بیماری داشته‌ایم.» او سپس افزود: «من امیدوارم همه آنها خوب شوند. حتی بولسونارو. برای کسانی هم که ما را در این دنیا تنها گذاشتند، از خدا طلب بخشش دارم.»

با این وجود روز سه‌شنبه، رئیس‌جمهوری برزیل به صراحت اعلام کرد که این بیماری هیچ تغییری در دیدگاه وی به‌وجود نیاورده است. او گفت: «خطرناکتر از ویروس، شکست طبقه کارگر و عقب افتادن اقتصاد است. در حالی که ما انتظار داریم در سال جدید رشد اقتصادی را تا ۱۰ درصد بالا ببریم.» او گفت: «جای هیچ ترسی نیست. زندگی ادامه دارد.»