فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
در حاليکه هفته گذشته اعلام شد حدود ۲۰۰ نماينده مجلس طرح سوال از رييس جمهور را امضا کردهاند، در روزهاي اخير فراتر از طرح سوال، طرح استيضاح حسن روحاني از سوي برخي نمايندگان مجلس مطرح شده است. اين طرح چالش برانگيز مخالفان و موافقاني دارد. موافقان ميگويند "سوال" بي فايده است و روحاني بايد "استيضاح" شود. با اين حال رهبر معظم انقلاب امروز در ارتباط تصويري با نمايندگان توصيهاي جدي به آنها داشتند که ميتواند پيرامون به بحثها پيرامون "استيضاح" و حتي "سوال" از رييس جمهور پايان دهد. ايشان در اين باره تاکيد کردند "سال آخر دولتها معمولاً سال حساسي است و بايد مراقبت شود که پيگيري امور به هيچ وجه سست نشود و بر همين اساس اعتقاد راسخ دارم که دولتها بايد تا روز آخر وظايف خود را انجام دهند و بعد از پايان دوره قانوني خود، امانت را با ارائه صورت وضعيت، به دولت بعدي تحويل دهند."
چندي پيش جبار کوچکي نژاد، نماينده اصولگراي مجلس اعلام کرد که «بيش از ۲۰۰ نماينده طرح سؤال از رئيس جمهور را امضا کردهاند و به زودي در صحن علني مجلس اعلام وصول خواهد شد». متن طرح نيز در رسانهها منتشر شد. نمايندگان ۵ سوال از حسن روحاني مطرح کردهاند که درباره مسائل اقتصادي و معيشتي و سياست خارجي است.
کوچکي نژاد گفت: «اگر دولت نتواند پاسخ خوبي به نيازهاي مردم مخصوصاً در بخش تأمين کالاهاي اساسي بدهد، مجلس موظف است نظارتهاي شديدتري را اعمال کرده و حتي در استيضاح ورود کند.»
در واقع نمايندگان امضا کننده طرح سوال ميگويند اگر پاسخهاي روحاني قانع کننده نبود پس از آن ميتوان فرآيند استيضاح را به جريان انداخت.
در اين بين برخي نمايندگان تندور مجلس ميگويند بايد از طرح سوال عبور کرد و مستقيما به دنبال استيضاح رييس جمهور بود.
محمد جواد کريمي قدوسي نماينده مشهد از اين گروه است، او در توئيتي نوشته است "سؤال از رئيس جمهور، اثرش خنثي شدن ظرفيت استيضاح رييس جمهور است؛ همکاران براي حفظ اين ظرفيت که شايد ضرورت آن پيش آيد، از انجام سؤال خودداري کنند. "
يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي يکدست اصولگراست. البته از طيفهاي مختلف، اصولگرايان سنتي، نواصولگرايان، پايداريها و احمدي نژاديها با وجود اختلاف نظر در موضوعات مختلف، اما همگي در مخالفت با دولت روحاني هم نظرند، فقط شدت و ضعف آن متفاوت است.
حالا دوگانه "سوال" يا "استيضاح" روي ميز نمايندگان است. طرح سوال آماده است و طرح "عدم کفايت رييس جمهور" نيز در دست آماده سازي است. جواد نيکبين نماينده کاشمر در مجلس خبر تدوين طرح استيضاح حسن روحاني يا "عدم کفايت رئيسجمهوري" را در صفحه توييتر خود اعلام کرد. بر اساس تصوير منتشر شده در توئيت او، ۹ نماينده اين درخواست را امضا کردهاند. اما تنها نام يک نفر از امضاکنندگان اين طرح (جواد نيکبين) مشخص است و اسامي هشت نماينده ديگر ديده نميشود.
نيک بين از نمايندگاني است که با شور و حرارت زيادي از استيضاح روحاني حرف ميزنند. او در اين باره گفته است "ميخواهيم حسن روحاني را همچون بنيصدر عزل کنيم."
در توييت نيکبين تاکيد شده است: «بر اساس اصل ۸۹ قانون اساسي و ماده ۲۲۹ قانون آييننامه داخلي مجلس شوراي اسلامي ما نمايندگان ملت شريف ايران به ۱۸ دليل خواستار طرح استيضاح و اعلام عدم کفايت رئيسجمهور جناب حسن روحاني ميباشيم.»
با وجود اينکه هنوز مشخص نيست کدام نمايندگان غير از نيک بينبه دنبال استيضاح رييس جمهوراند، روزنامه اعتماد در گزارشي به نقل از محمد تقي نقدعلي نماينده خميني شهر که او نيز در دسته تندروهاي مجلس قرار دارد نوشت «آقاي نيکبين فقط ماجرا را رسانهاي کرده است.»
اين روزنامه در ادامه مدعي است که پشت پرده استيضاح رييس جمهور مجتبي ذوالنوري است، رييس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس.
به نوشته اعتماد " ذوالنوري طي پيامکي از نمايندگان خواسته «ساعت ۶ صبح روز يکشنبه»، در «محل کميسيون امنيت ملي» براي «بررسي موضوع استيضاح رييسجمهوري» حاضر شوند"
مجتبي ذوالنوري از نمايندگان هميشه مخالف و منتقد دولت روحاني بوده است.
قرار بود طرح سوال هفته پيش اعلام وصول شود اين اتفاق رخ نداد، شايد در اين هفته هر دو طرح جنجالي اعلام و به هيات رئيسه تقديم گردد.
با اين حال به نظر نميرسد طرح استيضاح حتي در مجلس يکدست اصولگرا هم طرفداران زيادي داشته باشد. احتمال به عملي شدن طرح سوال بيشتر از استيضاح است.
موضع دولت
اعضاي دولت تاکنون موضع گيري در اين رابطه نداشتهاند فقط علي ربيعي سخنگوي دولت يادداشتي در روزنامه ايران منتشر کرده و درباره "طرح سوال" از رييس جمهور هشدار داده است.
اين عضو دولت در اين يادداشت نوشته است: "سؤال از رئيسجمهوري در ابتداي کار مجلس بر پيچيدگي شرايط خواهد افزود و به حل مسائل کمکي نخواهد کرد." به گفته ربيعي مسير درست اين بوده است که ابتدا اين پرسش نمايندگان در گفتوگويي اقناعي با وزيران مطرح ميشد.
استيضاح يا "نمايش سياسي"؟
طرح استيضاح و سوال البته منتقدان زيادي هم در ميان اصولگرايان دارد. بيشتر انتقادها از طرح استيضاح است با اين حال عدهاي ميگويند طرح سوال هم فايدهاي ندارد و فقط وقت مجلس و دولت را ميگيرد و از سوي ديگر روابط دو قوه را نيز در سال پاياني دولت متشنج ميکند.
اما منتقدان طرح استيضاح موضع قويتري دارند. عبدالله گنجي مدير مسئول روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران در اين باره در توئيتي نوشته است: "استيضاح رئيس جمهور گرچه حق قانوني مجلس است، اما بايد تضمين کننده بهبود امور شود طبق قانون اساسي با عزل وي معاون اول۵۰ روز بايد کشور را اداره و انتخابات برگزار کند ۳ماه پروسه انتخابات و ۳ماه استقرار دولت طول ميکشد. طبق روال عادي۱۰ ماه ديگر انتخابات برگزار ميشود. تفاوت يکماه هم نميشود."
خبرگزاري اصولگراي تسنيم هم تقريبا از همين زاويه ديد به مسئله پرداخته است. به نوشته تسنيم "کسي منکر حق قانوني مجلس و نمايندگان مردم براي نظارت و سوال و جواب از دولت نيست، ولي سوال اينست که آيا منطقاً چنين اقدامات حساس، زمانبر و پرهزينهاي در آخرين ماههاي عمر دولت ميتواند به بهود وضع کمک کند يا باري به مشکلات خواهد افزود؟"
تسنيم نوشته که موافقان استيضاح تعدادشان از انگشتان دو دست هم بيشتر نيست و از آنها انتقاد کرده که حتي حاضر نيستند " استدلال خود را روشن و صريح در رسانهها بيان کنند."
اين خبرگزاري نزديک به سپاه پاسداران درباره انگيزه استيضاح کنندگان به تندي نوشته است: «برخي از اين نمايندگان محترم چيزي جز اجراي يک نمايش سياسي –فارغ از اينکه اين نمايش در شرايط فعلي چه هزينه و فايدهاي براي کشور دارد- مد نظر ندارند.»
تسنيم افزود: "بر فرض که توانستند يک سوم مجلس را با خود همراه کنند، پروسه استيضاح رئيس جمهور ظرف يک هفته و دو هفته جمع نميشود، اين اقدام چند ماه، تمام فضاي سياسي کشور را با خود درگير خواهد کرد و اگر در انتها راي هم نياورد، آن وقت بخش زيادي از همين مدت زمان اندک باقيمانده از عمر دولت هم صرف يک اقدام بي نتيجه شده است."
خبرگزاري تسنيم در ادامه به کليت مجلس توصيه کرده است "که با طرح مسائل جدي و ايدههاي مهم براي اصلاح وضع موجود اجازه ندهند که پربسامدترين صدا، موضوعاتي نظير استيضاح توسط تعداد محدودي باشد."
اين خبرگزاري از استيضاح کنندگان هم خواسته که "در فرآيندي بينهايت سادهتر از سازوکار استيضاح رئيسجمهور، چند طرح مشخص و مدون و مناسب را با فوريت در چند موضوع کليدي، مثلاً قيمت مسکن، قيمت ارز، تورم، عدالت و يا هرچيز ديگري، که خودتان فکر ميکنيد تاثير مطلوبي بر روي وضعيت ميگذارد، در مجلس ارائه و سپس ديگران را به تصويب آن تشويق و توجيه کنيد، آنگاه اگر دولت به آن بياعتنايي کرد، درباره پروژههاي پر سر و صدايي مانند استيضاح با ديگران استدلال و براي پرمنفعتبودن آن احتجاج کنند "
با وجود مخافتهاي اينچنيني طرح استيضاح رييس جمهور موافقاني هم در ميان چهرههاي شاخص اصولگرا دارد. يکي از آنها احمد توکلي است او اخيرا در اين باره گفته که صدردصد موافق استيضاح روحاني است چرا که "رئيس جمهور در حال نزديک کردن کشور به لبه پرتگاه است. هر کشوري در دنيا به بحران ارزي ميخورد کاهش ارزش پول ملي اش بين ۲۵ تا ۵۰ درصد ميشود، اما در ايران وضعيت فاجعه است."
مخالفت رهبر انقلاب با استيضاح رييس جمهور
با وجود تمام اين مخالفتها و موافقتها يک ديدگاه بيش از همه موثر و کارساز است، آن هم در دسته مخالفان استيضاح جاي ميگيرد. رهبر معظم انقلاب امروز در ارتباط تصويري با نمايندگان توصيهاي جدي به آنها داشتند که ميتواند پيرامون به بحثها پيرامون "استيضاح" و حتي "سوال" از رييس جمهور پايان دهد.
ايشان در اين باره تاکيد کردند "سال آخر دولتها معمولاً سال حساسي است و بايد مراقبت شود که پيگيري امور به هيچ وجه سست نشود و بر همين اساس اعتقاد راسخ دارم که دولتها بايد تا روز آخر وظايف خود را انجام دهند و بعد از پايان دوره قانوني خود، امانت را با ارائه صورت وضعيت، به دولت بعدي تحويل دهند."
رهبر معظم انقلاب همچين به برخوردها و تقابلها ميان دولت و مجلس اشاره کردند و افزودند: «مردم از مجلس و دو قوه ديگر انتظار بيان حق و پيگيري آن رادارند و به شدت با مجادله و گريبان گيري و تشنج ميان قوا مخالف هستند و همه بدانند فضاي منازعه در رئوس دستگاهها براي افکار عمومي زيان بخش و ناراحت کننده است.»
بازار