غول های حباب ساز در وال استریت

دنياي اقتصاد/سعيد نادري- هيولاهاي بورس نزدک آمريکا روز به روز قوي‌تر و بزرگ‌تر مي‌شوند. آمارها نشان مي‌دهد ارزش بازار۵ شرکت فعال در حوزه فناوري از تمام ۴۹۵ شرکت ديگر مشارکت‌کننده در شاخص S&P۵۰۰ بيشتر شده است. اين ۵ شرکت‌ حاضر در منطقه سيليکون‌ولي در جنوب شرقي سانفرانسيسکو، که نماد پيشرفت‌هاي حوزه فناوري است، سايه سنگين خود را روي بزرگ‌ترين اقتصاد بزرگ جهان انداخته‌اند.
 
هرچند رکود اقتصادي ناشي از شيوع بيماري کوويد-۱۹ اقتصاد آمريکا را فلج کرده؛ اما درست در همين زمان، ۵ غول حوزه فناوري يعني اپل، آمازون، مايکروسافت، فيس‌بوک و آلفابت به طرز ديوانه‌واري در حال رشد قيمت سهام و افزايش ارزش بازار خود هستند.  وزارت تجارت آمريکا روز پنج‌شنبه ۹ مرداد (۳۰ جولاي) در گزارش فصلي خود از کاهش بي سابقه توليد ناخالص ملي اين کشور در ۳ ماه دوم سال ۲۰۲۰ خبر داد. اين آمار اقتصادي منفي، به گفته تحليلگران، بدتر از دوران رکود بزرگ در دهه ۲۰ ميلادي است و به عبارت ديگر، در تمام تاريخ اقتصاد آمريکا بي‌سابقه است.

حباب دات‌کام جديد در بورس آمريکا؟
ارزش بازار اپل، آمازون، مايکروسافت، فيس‌بوک ۴ شرکت بزرگ حوزه فناوري مجموعا در هفته گذشته از ۵ تريليون دلار عبور کرد. براي درک اين عدد خوب است بدانيد ارزش بازار اين غول‌ها، از کل توليد ناخالص ملي آلمان، به‌عنوان بزرگ‌ترين اقتصاد اروپا، بيشتر است. اين اتفاق براي بسياري از تحليلگران اقتصادي يادآور دوران «حباب دات‌کام» در حد فاصل سال ۱۹۹۷ تا زمان ترکيدن اين حباب در سال ۲۰۰۳ است. در طول آن دوره آينده روشني براي شرکت‌هاي اينترنتي، پيش‌بيني مي‌شد، همين خوش‌بيني به شکل‌گيري حبابي بزرگ در بازار منجر شد. در اين روند سهام شرکت‌هاي اينترنتي به شکل افسار گسيخته‌اي افزايش قيمت را تجربه کرد. آمازون و مايکروسافت از معدود جان به در بردگان آن حباب هستند. سهام اين شرکت‌ها به طرز ديوانه‌واري حجم وسيعي از سرمايه‌گذاري‌ها و نقدينگي بازار را به خود جذب کرد. زماني که حباب به نهايت ظرفيت خود رسيد؛ بازار متوجه شد اين شرکت‌ها درآمد بسيار کمي دارند در نتيجه، حباب دات کام ترکيد، بازار سهام فرو ريخت و بسياري از اين نوع شرکت‌ها کاملا ورشکست شدند. حالا در سال ۲۰۲۰ نيز طي چند ماه اخير بسياري از اقتصاددانان، سياست‌گذاران مالي و تحليلگران بازار هشدار مي‌دهند رشد حبابي مشابهي در بازارسهام نيويورک شکل گرفته که باز هم بر پايه رشد غول‌هاي بخش فناوري است. هرچند مخالفان مي‌گويند در اين الگو، تفاوت‌هاي بنياديني با حباب دات کام وجود دارد.

---

بازار

---

الگوهاي تاريخي شکل‌گيري حباب
اقتصاددانان و مورخان برجسته‌اي تلاش کرده‌اند درباره الگوهاي تاريخي و اشتراکات و ماهيت تکراري سوداگري دربازارهاي مالي نکاتي را به ما گوشزد کنند. چارلز کيندلبرگر، تاريخ‌نگار و اقتصاددان برجسته در کتاب «جنون، هراس و سقوط» در توصيف شرايط لازم براي وجود داشتن حباب ۵ مرحله را توصيف مي‌کند: جابه‌جايي (ما آن را نوآوري تکنولوژيک مي‌ناميم)، گسترش پولي (ما آن را سياست نرخ بهره صفر و کاهش کمي مي‌ناميم)، معاملات سوداگرانه (ما ‌آن را سفته بازي مشتريان خرد مي‌ناميم)، رميدگي بازار (ما آن ‌را سقوط مي‌ناميم) و بي‌اعتباري (ما آن را بازار خرسي سکولار مي‌ناميم). مطابق اين الگو به نظر مي‌رسد بازار بورس و اوراق بهادار آمريکا در مرحله سوم از پنج مرحله حباب کيندلبرگر است. فدرال رزرو نيز با تثبيت نرخ بهره بانکي در حدود صفر درصد کماکان به تلاش خود براي گسيل هر چه بيشتر پول به بازار ادامه مي‌دهد و ارزش دلار را به پايين ترين ميزان ۲ ساله رساند. برخي معتقدند اين سياست فدرال رزرو به بورس و کل اقتصاد آمريکا لطمه مي‌زند. تحليلگران نشريه نشنال معتقدند به رغم سپري کردن بهترين دوره سه ماهه بازار سهام در ۲۰ سال اخير، وضعيت بورس اوراق بهادار در آمريکا ناپايدار، نامشخص و بسيار خطرناک است. بخش بزرگي از اين رخداد حاصل سياست‌هاي فدرال رزرو آمريکا است که از ماه مارس تريليون‌ها دلار پول را به بازار پمپاژ کرده تا شايد با رکود اقتصادي مقابله کند، اما اين سياست در عمل تنها به فربه شدن غول‌هاي فناوري در بورس منجر شده و نقدينگي تزريق شده به بازار نه در بخش‌هاي واقعي اقتصاد که به سوي بورس و مشخصا بزرگ‌ترين‌ها روانه شده زيرا بسياري از سرمايه‌گذاران بورس، سهام اين شرکت‌ها را پناهگاه‌هاي امن خود در بازار مي‌پندارند.

انفجار ارزش ۵ هيولا
فوربس به تازگي در گزارشي اعلام کرده رشد ۵ شرکت بزرگ فعال در سيليکون‌ولي در حالي ادامه دارد که قيمت سهام ساير نماد‌هاي موجود در سبد شاخص S&P۵۰۰ تغيير محسوسي نداشته و حتي در بسياري موارد کاهشي بوده است.

از سوي ديگر به گزارش مارکت واچ، از ابتداي سال ۲۰۲۰ سهام فيس‌بوک ۵۹/ ۲۳ درصد، سهام اپل ۷۴/ ۴۴ و مايکروسافت ۳۰ درصد و سهام آمازون ۲۶/ ۷۱ درصد افزايش قيمت را تجربه کرده‌‌اند. نشريه بارونز در گزارش اخير خود درباره غول‌هاي فناوري اعلام کرد: افزايش ارزش سهام ۵۰ درصدي اين شرکت‌ها در حالي رقم خورده که اکثر شرکت‌هاي حاضر در شاخصS&P۵۰۰ در سطوحي پايين‌تر از قيمت خود در ژانويه قرار دارند و روند آنها منفي است. در واقع سرپا ماندن و حتي رشد دو شاخص S&P۵۰۰ و نزدک-۱۰۰ وابستگي بسيار شديدي به اين شرکت‌ها دارد. به گزارش سي‌ان‌بي‌سي، ۴ شرکت اپل، مايکروسافت، آمازون و فيس‌بوک به‌عنوان شاخص‌سازهاي اصلي بازار بيش از يک پنجم کل شاخص S&P۵۰۰ و ۳۴ درصد کل شاخص نزدک-۱۰۰ را نمايندگي مي‌کند که آماري حيرت انگيز است. به گزارش فوربس، اين نسبت در سال ۲۰۰۰ و در اوج حباب دات‌کام، براي ۵ شرکت بزرگ شاخص S&P يعني مايکروسافت، سيسکو سيستم، جنرال الکتريک، اينتل و اکسون موبيل ۱۸ درصد بود.

البته بايد در نظر داشت که نمي‌توان تمام اين رشد را به حباب نسبت داد، بلکه پايه‌هاي مادي واقعي در اين رشد نيز شريک هستند، مثلا گزارش سه ماه دوم ۲۰۲۰ اين شرکت‌ها نشانگر افزايش چشمگير درآمد اين شرکت‌ها در دوره رکود اقتصادي بوده که به دليل رونق کسب و کارهاي آنلاين و قرنطينه خانگي است. پس از انتشار همزمان اين گزارش‌ها سهام اپل ۱۰ درصد رشد کرد و به بالاترين نرخ در تاريخ خود رسيد. فيس‌بوک و آمازون هم هر کدام به ترتيب ۷ و ۷/ ۳ درصد رشد را تجربه کردند و شاخص S&P۵۰۰ تنها در ماه جولاي تحت تاثير رشد اين شرکت‌ها توانست ۵/ ۵ درصد ديگر رشد کند.

استراتژي تقسيم سهام اپل و آينده بازار
شرکت اپل نيز روز جمعه تصميم گرفت تا تقسيم سهام ۱ به ۴ را اجرا کند، آن‌هم در زماني که ارزش هر سهم اين شرکت تا نزديکي ۴۰۰ دلار رسيده بود و پس از اعلام اين تصميم از سوي شرکت اپل ارزش آن در روز جمعه به ۴۲۵ دلار در هر سهم رسيد. تقسيم سهم فرآيندي است که در روز ۲۴ آگوست و پس از بسته شدن بازار هر سهم اين شرکت را به ۴ سهم تبديل و قيمت آن را براي هر سهم نيز تقسيم بر ۴ مي‌کند و قيمت سهام را کاهش و توان مشارکت براي سرمايه‌گذاران بيشتر را فراهم مي‌کند. جالب است بدانيد که فرآيند تقسيم سهم در جريان حباب دات‌کام ابزاري پرطرفدار براي شرکت‌ها بود و با افزايش تعداد و ارزان‌سازي هر سهم مشارکت بيشتري را جذب کردند و با ايجاد صف خريدهاي بزرگ قيمت سهام خود را به سرعت چندين برابر مي‌کردند. اين سياستي است که اپل نيز اکنون در پيش‌گرفته است. وارن بافت، غول وال استريت و مالک کمپاني برکشاير هاتوي همواره از مخالفان جدي فرآيند تقسيم سهم بوده و معتقد است اين کار باعث بي‌ثباتي بيشتر در بازار شرکت‌ها و سرمايه سهامداران مي‌شود.

بايد ديد در آينده نه چندان خوش‌بينانه پيش‌روي بورس نزدک، اين بازار وارد فازهاي نهايي حباب خود خواهد شد و سقوط مي‌کند يا خير. در صورت سقوط اين بازار ضربه‌اي جبران ناپذير به اقتصاد جهاني وارد خواهد شد و مي‌تواند بحران‌هاي دوقلو دهه ۱۹۳۰ و دوران رکود بزرگ را تکرار کند. در جريان بحران‌هاي دوقلو دوران رکود بزرگ ابتدا بازار سهام سقوط کرد و سپس بروز بحران بانکي تمام اقتصاد آمريکا و جهان را بلعيد. حالا هم پس از بحران کرونا و تعطيلي اقتصادهاي جهان، ممکن است سقوط بورس در آمريکا بحراني به مراتب جدي‌تر و خطرناک‌تر را به جان اقتصاد جهاني بيندازد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar