نوشدارو قبل از روز انتخابات؟

دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
در ماه آوريل، با شلوغ شدن بيمارستانها و تعطيلي بسياري از بخشها در ايالات متحده، وزارت بهداشت و خدمات انساني ايالات متحده گزارشي براي کاخ سفيد تهيه کرد که در آن استدلال کرده بود توسعه سريع واکسن کرونا بهترين اميد براي کنترل اين بيماري همهگير است. اولين اسلايد با تاريخي که روي آن برجسته شده بود چنين ميگفت: «مهلت زماني: دسترسي گسترده عموم را تا اکتبر ۲۰۲۰ فراهم کنيد.» با توجه به اينکه توليد واکسن سالها به طول ميانجامد، اين مهلت زماني براي طرحي که «Operation Warp Speed» ناميده ميشد واقعا جنجالي بود.
با توجه به اينکه دهها هزار نفر جان خود را از دست ميدهند و ميليونها نفر هم از کار بيکار ميشوند، اين بحران واکنش مشترک و فراگير دولتي- خصوصي را ميطلبد اما دولت نقش گستردهتري در اين ميان دارد زيرا ميتواند ميلياردها دلار به شرکتهاي داروسازي و بيوتکنولوژي اختصاص دهد و حمايت لجستيکي به عمل آورد و در نهايت روبان قرمز را ببرد. «کتي توماس»، «پيتر بيکر» و ديگران در گزارش ۲ اوت براي نيويورک تايمز نوشتند، اين طرح کساني را که پيشنهاد مهلت زماني داده بودند فراري نداد زيرا خواسته آنها با نياز رئيسجمهور براي مهار کرونا تا قبل از انتخابات نوامبر هماهنگ است. با اين حال، رقابت براي ساخت واکسن- در بحبوحه مبارزات انتخاباتي که در آن مديريت ترامپ به گونهاي بوده که موجب تضعيف علم و تخصص ديوانسالاران فدرال بود – نظام را به محک آزمون گذاشته است؛ نظامي که در تلاش است داروهايي ايمن و موثر را تضمين کند تا جايي که هرگز پيش از آن ديده نشده است. گزارشگران نيويورک تايمز معتقدند طرح «Operation Warp Speed» براي ساخت سريع واکسن از يکسو ميتواند به نفع ترامپ باشد و کارت برندهاي در دستان او در رقابتها، اما همزمان ميتواند کارآمدي و تاثير دارو را زير سوال ببرد. اين گزارشگران مينويسند زير فشار دائم کاخ سفيد که همواره به دنبال دادن خبرهاي خوب به مردم دلزده و نااميد است و همواره در تلاش است تا تير خلاصي بر قلب کرونا شليک کند، محققان دولتي از مداخلات سياسي در ماههاي آينده بيم دارند. بر اساس مصاحبههايي با مقامهاي دولتي، دانشمندان فدرال و متخصصان خارج از دولت، اين محققان سخت در تلاش هستند تا اطمينان حاصل کنند که دولت تعادل مناسب ميان «سرعت» و «مقررات سختگيرانه» را حفظ کند. حتي در محيطهاي کمتر سياسي هم بحثهايي در مورد ميزان تسريع در فرآيند آزمايش و تاييد واکسن وجود دارد. هر چه زمان طولانيتري براي ساخت واکسن صرف شود، احتمال ايمن بودن و موثر بودن آن هم افزايش مييابد. اما با روزانه هزار مرگ در سراسر ايالات متحده و اينکه مدارس هم بازگشايي مجدد را دشوار مييابند و رکود عميق اقتصادي هم اقتصاد را در سراسر ايالات متحده متاثر ساخته است، اشتياق براي يافتن راهي براي بازگشت به زندگي عادي بسيار قدرتمند است و از سياست و مرزهاي حزبي هم فراتر ميرود. روز يکشنبه ۱۲ مردادماه، روسيه اعلام کرد در نظر دارد واکسيناسيون سراسري کرونا را در ماه اکتبر آغاز کند. با اين حال، اين واکسن هم بايد مراحل آزمايشهاي باليني را بگذراند. اين نشان ميدهد که جهان از اين بيماري و محدوديتهاي برخاسته از آن خسته شده و به دنبال بازگشت به زندگي عادي است. بنابراين، بسياري از کشورها در گوشه و کنار دنيا با تلاش و به اندازه وسع خود ميکوشند تا واکسني را ابداع و در اختيار عموم قرار دهند. باوجود تلاشهاي هماهنگ دولت ترامپ و تلاش مجموعهاي از شرکتهاي داروسازي، از هدف ماه اکتبر ظاهرا عقبنشيني شده است و دولت فشار ميآورد که تا پايان سال جاري ميلادي يا اوايل ۲۰۲۱ صدها ميليون دوز از اين واکسن در دسترس قرار گيرد. اگرچه واکسني که در آمريکا در تلاش براي ساخت آن هستند وارد سومين مرحله آزمايش باليني شده است. شرکت داروسازي آمريکايي «يو اس بايوتک مودرنا» توليدکننده اين واکسن چندي پيش گفته بود مرحله سوم آزمايش باليني اين واکسن در ايالات متحده با شرکت ۳۰ هزار داوطلب آغاز شده است. آنتوني فاوچي، ويروسشناس و مشاور دولت ايالات متحده آن را «رويدادي تاريخي» ناميد و مايک پنس هم از «روزي اميدبخش» سخن گفت. به گفته مقامهاي بهداشتي آمريکا آزمايشهايي که تاکنون با اين واکسن انجام شده، نسبتا موفقيتآميز بوده و اميدها و انتظارات زيادي را برانگيخته است. اما کارشناسان داخل و خارج از دولت هنوز از اين بيم دارند که کاخ سفيد به سازمان غذا و دارو فشار وارد آورد تا رويههاي علمي و دادهها را ناديده گرفته و براي توليد آن فشار را بيشتر کند؛ شايد هدف اين است که گروههاي خاصي مانند نيروهاي خط مقدم يعني نيروهاي بهداشتي و درماني و کارکنان مراقبتي قبل از رايگيري ۳ نوامبر به دوزهايي از اين واکسن دست يابند. دکتر «پاول اوفيت»، از دانشگاه پنسيلوانيا و عضو کميته مشاوره واکسن سازمان غذا و دارو ميگويد: «بسياري از افرادي که در داخل اين فرآيند قرار دارند در مورد اينکه آيا دولت ميخواهد زودتر از زمان ممکن واکسن را بيرون دهد نگران هستند.» او ميگويد: «دولت خواهد گفت ما آن را روي چند هزار نفر آزمايش کرديم. ببينيد ايمن است و جواب داده است و ميخواهيم آن را روي همگان آزمايش کنيم».
اين استاد دانشگاه ميگويد: «اين دسته از افراد نگران اين چيزها هستند و بايد هم نگران باشند.» مداخلات سياسي دولت کار را براي محققان دشوار کرده است. آنها نميدانند چرا کاخ سفيد براي ساخت واکسن کرونا اينقدر اصرار دارد. گاهي اين تصور نزد بسياري از متخصصان امر مطرح ميشود که شايد دولت ميخواهد خودي نشان دهد، شايد ميخواهد راي خود را بيشتر کند، شايد ميخواهد در رقابت با ديگر کشورها، نام خود را بهعنوان اولين سازنده واکسن کرونا ثبت کند. کسي نميداند. گزارشگران نيويورک تايمز ميافزايند، ترامپ بيامان در مورد واکسن جار ميزند و باعث شده اميد براي تاييد سريع آن افزايش يابد. احتمالا اين هم راهي است براي تحت فشار قرار دادن محققان. ترامپ هفته گذشته در سفر به يک آزمايشگاه بيوتکنولوژي کاروليناي شمالي، قول داد که «واکسن را به موقع و در زمان مقرر تحويل دهد». او در توييت ماه گذشته، صريحا واکسن را به اميدهاي مربوط به انتخاب مجدد خود گره زد. او روز يکشنبه در جمع هواداران خود در پنسيلوانيا گفت: «سازمان غذا و دارو بر اساس فرامين من عالي عمل کرده است» و بار ديگر اميدها براي ساخت سريع واکسن را افزايش داد. شايد يکي ديگر از احتمالاتي که ترامپ محققان و دانشمندان را براي ساخت واکسن تحت فشار گذاشته رکوردزني کرونا در آمريکاست. «دبورا برکس» يکي از مشاوران ارشد دولت آمريکا اخطار داد که اين کشور اکنون درحال ورود به مرحله تازهاي از نبرد با همهگيري ويروس کروناست. او معتقد است اين بيماري در آمريکا اکنون به طرز «فوق العادهاي گسترش پيدا کرده» و خطر آن جديتر از زماني است که شيوع آن شروع شد. براساس شمارش دانشگاه جانز هاپکينز بيش از ۴ ميليون و ۶۰۰ هزار نفر در اين کشور مبتلا شدهاند و حداقل ۱۵۴ هزار و ۸۳۴ نفر هم جان خود را از دست دادهاند
آمار گزارش شده ابتلا در جهان بيش از ۱۸ ميليون نفر و آمار درگذشتگان نزديک به ۷۰۰ هزار مورد است. دکتر برکس که از اعضاي ارشد کارگروه مبارزه با همهگيري کوويد-۱۹ کاخ سفيد است گفت: «بايد به همه کساني که در نواحي روستايي زندگي ميکنند بگويم شما در مقابل اين ويروس مصون نيستيد. اين اپيدمي اکنون متفاوت و گسترده است و هم نواحي روستايي را دستخوش ميکند و هم شهري را.» درحالي که نانسي پلوسي، رئيس دموکرات مجلس نمايندگان در حملهاي به دکتر برکس اين اطلاعات را نادرست خواند اما برکس در پاسخ گفت تصميمهاي او هميشه بر دادههاي علمي استوار است. در هر حال، ترامپ در پنسيلوانيا افزود:«ما انتظار داريم واکسن خيلي خيلي زود، قبل از پايان سال و خيلي زودتر از زمان برنامه در دسترس قرار گيرد. ما به نهايي شدن آن بسيار نزديک هستيم.» گزارشگران نيويورک تايمز بر اين باورند که جراد کوشنر، داماد و مشاور ارشد رئيسجمهور که در کمپين انتخاباتي ترامپ براي انتخاب دوباره او در کاخ سفيد تلاش ميکند، يکي از شرکتکنندههاي منظم در جلسات براي نظارت بر تلاشهاي مربوط به ساخت واکسن است. برآورد گزارشگران نيويورک تايمز اين است که ترامپ با اعمال فشار بر شرکتهاي داروسازي و محققاني که در زمينه ساخت واکسن فعال هستند به دنبال يک هدف است و آن پيروزي خود در انتخابات است. اين گزارشگران به نقل از برخي مقامهاي کاخ سفيد ميگويند در بحثهايي که در کاخ بيضيشکل صورت ميگيرد، مشاوران انتخاباتي ترامپ از تلاشهاي مربوط به ساخت واکسن با عنوان «جام مقدس» نام ميبرند؛ جامي که ميتواند در انتخاب دوباره او موثر واقع شود. تاييد واکسن جديد از سوي سازمان غذا و دارو يک فرآيند جامع و نفسگير است که در آن بسياري از محققان و تلاشگران بايد به دقت دادههاي به دست آمده از آزمايشهاي باليني را مورد بررسي قرار دهند تا دريابند آيا واکسن «موثر» و «ايمن» هست يا خير. مراحل تاييد اين واکسن بايد بيشتر و سختتر از داروهاي درماني ديگر باشد زيرا در اين واکسن ميليونها نفر از آن استفاده ميکنند و اگر عوارض جانبي داشته باشد، ميتواند ميليونها نفر را متاثر سازد. در اين صورت، بيش از آنکه به علاج کمک کرده باشد، به تشديد نگرانيها کمک کرده است.