خانه‌به‌دوشی دانشجویان خوابگاهی

روزنامه شهروند

بروزرسانی 1399/05/15 - 12:32

روزنامه شهروند/متن پيش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
مسئولان خوابگاه‌ها براي تخليه اتاق‌ها براي دانشجويان مهلت تعيين کرده‌‌اند، اين درحالي است که از هشتم مرداد تهران در وضع شيوع کرونا قرمز و زمان آغاز‌سال تحصيلي به صورت حضوري نامعلوم است

چهارم اسفند پارسال، مسئول امور خوابگاه‌ها پيغامي فوري براي دانشجويان خوابگاهي داشت: «زودتر تخليه کنيد.» از ستاد ملي مقابله با کرونا دستور آمده بود که خوابگاه‌ها مکان‌هاي خطرناکي‌اند و بايد هر چه سريع‌تر تخليه شوند. دانشجويان به هم ريختند، استرس گرفتند، ترم هنوز شروع نشده تمام شده بود. تنها چند ساعت فرصت داشتند و بايد جمع مي‌کردند و مي‌رفتند. براي چند روز؟ چند هفته؟ کسي نمي‌دانست. هر کس از جايي آمده بود، يکي از اصفهان، آن يکي از يزد. ديگري از مريوان و مشهد
و ... همه دنبال بليت بودند و بليتي پيدا نمي‌شد. آن روز اين اطلاعيه به تمام دانشگاه‌ها داده شده بود و همه دانشجويان در تلاش براي رفتن بودند. هر کس دنبال راهي بود، بعضي با اقوام‌شان در تهران تماس گرفتند و رفتند که ميهمان‌شان شوند. بعضي راهي ترمينال شدند تا شايد همان جا صندلي خالي پيدا کنند و بعضي هم ماندند بلاتکليف و منتظر که پولي برايشان واريز شود براي خريد بليت يا کرايه تاکسي. ساک‌‌هاي دستي پر شد، قرار بر تعطيلات کوتاه مدتي بود براي بهتر شدن اوضاع. حالا اما بيش از پنج ماه است که ماندگار شده و دانشگاه‌ها اطلاعيه ديگري داده‌اند: «براي تخليه اتاق‌ها مراجعه کنيد.» اين بار بايد برگردند و وسايل باقي‌مانده را جمع کنند. وضع تهران قرمز است و اين آنها را ترسانده. يکي از دانشجويان خوابگاهي مي‌گويد چند نفري برگشته‌اند براي جمع کردن وسايل و مبتلا به کرونا شده‌اند. آن يکي مي‌گويد وسايل را تحويل شخص ديگري نمي‌دهند و فقط خودمان بايد مراجعه کنيم. يک نفر ديگر هم مي‌گويد که تخليه اتاق‌ها براي ضدعفوني کردن بهانه است. قرار نيست ترم جديد حضوري برگزار شود.
آخرين روزهاي تيرماه، معاونت دانشجويي دانشگاه تهران در اطلاعيه‌اي از آغاز تخليه خوابگاه‌هاي دانشجويي دانشگاه تهران خبر داد و اعلام کرد دانشجويان تنها تا پنجم مرداد فرصت دارند. اگر هم مراجعه نکنند، بعد از آن تاريخ، وسايل‌شان به انبار منتقل مي‌شود و مديريت خوابگاه هم مسئوليتي بابت آن نخواهد داشت. در اين اطلاعيه عنوان شد که اتاق‌ها براي انجام تعميرات و آماده‌سازي خوابگاه‌ها براي شروع‌سال تحصيلي جديد بايد تخليه شود. براساس اعلام اين دانشگاه، تنها دانشجوياني اجازه دارند در خوابگاه بمانند که از طريق سامانه جامع آموزش دانشگاه درخواست‌شان را ثبت کرده و مجوز بگيرند. دانشگاه الزهرا(س) هم تاريخ نهايي براي تخليه اتاق‌هاي خوابگاه را بيست‌ودوم مرداد اعلام کرده که به هيچ وجه قابل تمديد نيست. اين درحالي است که براساس اعلام همين دانشگاه، واحدهاي درسي مقطع کارشناسي در نيمسال اول به صورت مجازي برگزار مي‌شود وخوابگاه‌ها تخليه مي‌شوند تا دانشجويان مقطع ارشد و دکتري از خوابگاه استفاده کنند. دانشگاه علامه طباطبايي مهلت تخليه خوابگاه‌ها را تا پايان مرداد اعلام کرده است. به گفته رئيس اداره خوابگاه‌هاي اين دانشگاه، تا اواخر تيرماه حدود ٣٠‌درصد دانشجويان خوابگاه را تخليه کرده‌اند و از آنجايي که از پانزدهم شهريور‌سال تحصيلي شروع مي‌شود بايد سريع‌تر خوابگاه‌ها خالي شود تا اقدامات بهداشتي صورت گيرد.

زندگي دانشجويان مختل شد
دانشجويان خوابگاهي ‌مي‌گويند چهارم اسفند از صبح تا ساعت چهار بعدازظهر به آنها مهلت تخليه خوابگاه داده بودند. دانشجوياني که بليت پيدا نکرده بودند التماس مي‌کردند براي يک شب بيشتر ماندن. اما مسئول خوابگاه موافقت نمي‌کرد. «بهاره» خودش هم ناچار شد شب اول را به خانه يکي از اقوام در تهران برود. مي‌گويد فضاي آن روز بسيار متشنج بود. بهاره چند ماهي در شهرش يزد ماند و دوباره راهي تهران شد. خانه‌اي اجاره کرد و تهران‌نشين شد. او همان زندگي نيمه مستقلش را مي‌خواهد درست مانند ساير هم‌خوابگاهي‌هايش: «خيلي از بچه‌ها ديگر شرايط خانه را تحمل نمي‌کنند. بعضي با خانواده‌هايشان مشکل دارند و در اين مدت هم درگيري‌ها و تنش‌ها زياد شده. بعضي دنبال کارند و به اجبار در خانه نشسته‌اند.» سميرا هم دانشجوي ترم ششم رشته جامعه‌شناسي دانشگاه تهران است و حالا بيشتر از پنج ماه مي‌شود به خانه‌اش در مشهد بازگشته و مي‌گويد نخستين بار پس از قبولي در دانشگاه است که اين همه مدت در کنار خانواده‌اش مانده. او تا اسفند‌سال گذشته ساکن خوابگاه چمران در کارگر شمالي بود: «چند وقت پيش با خوابگاه تماس گرفتم براي پيگيري موضوعي که به من گفتند بيا وسايلت را جمع کن. من اصلا اطلاعي از اين موضوع نداشتم. تازه چند روز بعدش خبر رسمي آمد که بايد تخليه کنيد. به ما گفتند مي‌خواهيم سمپاشي کنيم.» بهاره اما نمي‌تواند به اين زودي‌ها به تهران بيايد. مي‌گويد وضع مشهد قرمز است و آمدنش به تهران خطرناک. از آن طرف هم کسي را ندارد که يک شب در خانه‌اش بماند. مگر اينکه با هواپيما بيايد که هزينه پرداخت بليت ندارد: «خيلي‌ها در همين شرايط کرونايي به تهران آمدند تا وسايل‌شان را جمع کنند، چندين بار با خوابگاه تماس گرفتيم که يکي از دوستانم برود وسايل من را جمع کند. قبول نکردند. درنهايت بعد از پيگيري‌هاي زياد اين اجازه را دادند و گفتند که به همه اين مجوز را نمي‌دهند.» بهاره از وضع خوابگاه مي‌گويد. از اتاق‌هاي کوچک دوازده متري با بيش از پنج دانشجو. شرايطي که راحت نيست، حريم شخصي ندارد اما بسياري از دانشجويان زندگي در همان اتاق‌هاي دوازده متري را به زندگي در شهرشان و بودن در کنار خانواده‌هايشان ترجيح مي‌دهند: «دانشجوياني که از شهرهاي دور مي‌آيند در خوابگاه زندگي مستقلي را تجربه مي‌کنند که برايشان خوشايند است و وقتي به شهرشان برمي‌گردند شرايط‌شان سخت مي‌شود.» او از شرايط دوستانش مي‌گويد که در اين مدت دچار مشکلات زيادي شده‌اند، برخي به ناچار تن به ازدواج داده‌اند و برخي هم حتي براي ادامه تحصيل با مشکل مواجه شده‌اند. شرايط مالي در ايجاد اين وضع بسيار تأثير گذاشته است: «بسياري از خانواده‌ها امکان دسترسي به اينترنت و حتي توانايي مالي خريد آن را ندارند. امکانات شهرشان پايين است و حتي کتابخانه‌اي وجود ندارد که بتوانند از آن استفاده کنند. پروژه‌هاي تحقيقاتي متوقف شده است.» بهاره مي‌گويد متأسفانه تمام امکانات رفاهي در تهران و شهرهاي بزرگ متمرکز و باعث شده تا افراد ساکن در شهرهاي دور، براي انجام پروژه‌هايشان با مشکل مواجه شوند: «خيلي از دانشجويان هستند که در تهران به روانپزشک مراجعه مي‌کردند حالا که برگشته‌اند در شهر خودشان نمي‌توانند روند درمان را دنبال کنند. يا کلاس‌هاي آموزشي مي‌رفتند که ديگر تعطيل شده است.» بهاره ورودي‌سال ٩٦ رشته ارتباطات دانشگاه تهران است و مي‌گويد آنهايي که امسال قرار است وارد دانشگاه شوند شرايط بسيار متفاوتي خواهند داشت. اگر آموزش مجازي باشد ديگر هيچ تصوري از کلاس دانشگاه و هم‌کلاسي‌ها و استادان و محيط دانشگاه نخواهند داشت.

ابتلاي چند نفر از دانشجويان به کرونا در پروسه تخليه خوابگاه
«مريم» دانشجوي ترم آخر جامعه‌شناسي است و در انتظار برگزاري کنکور ارشد نشسته، منتظر است آزمونش را بدهد و از مريوان راهي تهران شود. هر چند مي‌داند که اوضاع خوب نيست و احتمال ابتلا به بيماري زياد است: «چند نفر از بچه‌هاي خوابگاه که به اصرار دانشگاه براي تخليه برگشته بودند، کرونا گرفتند.» خوابگاه دانشگاه علامه طباطبايي اول به آنها دو روز مهلت داده بود براي تخليه، اما وقتي با اعتراض گسترده دانشجويان مواجه شد، مهلت را بيشتر کرد تا آخر مرداد. دانشگاه اعلام کرده بايد اتاق‌ها تخليه شوند تا ضدعفوني و تميزکاري انجام شود اما مريم معتقد است که اين بهانه است؛ زيرا هر ‌سال اتاق‌ها را در شرايطي تحويل مي‌گيرند که به‌شدت کثيف است و خودشان بايد تميز کنند: «به نظرم دانشگاه مي‌خواهد به يک گروهي خوابگاه بدهد و به اين بهانه مي‌خواهد اتاق‌ها را تخليه کند تا جا براي بقيه باز شود.» به آنها اعلام کرده‌اند خوابگاه از دهم شهريور براي اسکان تعدادي از دانشجويان دکترا و ارشد باز مي‌شود. او و ساير هم‌کلاسي‌هايش ترم جديد را هم بايد مجازي بگذرانند، در حالي ‌که مي‌گويند که سرعت سايت دانشگاه که کلاس‌ها از طريق آن برگزار مي‌شود، بسيار بد است و اصلا نمي‌شود استفاده کيفي از کلاس‌ها کرد. ماجرا اما تنها به استرس‌هاي اسفند براي تخليه خوابگاه و بعدش در تابستان جمع‌کردن فوري وسايل‌شان از اتاق‌ها ختم نمي‌شود. مريم و خيلي‌هاي ديگر از هم‌اتاقي‌هايش در تمام اين پنج ماه و نيم دردسرهاي زيادي کشيده‌اند. بعضي در تهران همزمان مشغول به کار بودند و کلاس‌هاي مختلفي مي‌رفتند و از اسفند ‌سال قبل به يک‌باره هر چه رشته کرده بودند پنبه شد: «کرونا سبب شد تا خيلي از دانشجوياني که مشغول به کار بودند، کارشان را ترک کنند و به شهرشان برگردند؛ چون از پس هزينه‌هاي اجاره برنمي‌آمدند. از همه اينها گذشته در بسياري از شهرها فرصت‌هاي شغلي مانند تهران پيدا نمي‌شود و خيلي از دانشجويان بيکار در خانه نشسته‌اند.» در سبک زندگي‌شان تغيير ايجاد شده. قبلا درگير کار و دانشگاه بودند، حالا خانه‌نشين شده‌اند. آنهايي که در شهرهاي دور و کم‌برخوردار زندگي مي‌کنند شرايط سخت‌تري را تجربه مي‌کنند: «براي خودم هم تحمل زندگي در مريوان سخت است. ما چندين ‌سال در تهران زندگي کرديم و زندگي خودمان را داشتيم حالا همه چيز تغيير کرده.» مريم مقطع کارشناسي ارشد را هم مي‌خواهد در تهران بگذراند و در تهران بماند. از روزي که وارد خوابگاه شد تصميمش ماندن بود: «اينجا محيط سنتي است، شغل متناسب با رشته‌ام پيدا نکردم اگر هم باشد حقوقش بسيار پايين است؛ نهايت ٥٠٠‌هزار تومان با اينکه هزينه‌هاي زندگي در مريوان هم تفاوت چنداني با تهران ندارد.» مريم مي‌گويد همه منتظرند تا خوابگاه‌ها دوباره باز شود و به زندگي قبلي‌شان برگردند.

رفت‌وآمد به تهران خطرناک است
آن روز «علي» تنها فرصت کرد دو دست لباس بردارد و به فسا برگردد. ترم آخر کارشناسي علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي است و اسفند و ماه‌هاي بعدش را خانه‌نشين بوده. آن روز را خوب يادش است که چه ولوله‌اي افتاده بود در خوابگاه. هر کس به يک طرف مي‌رفت. انگار زلزله‌اي آمده بود و تنها چند ساعت براي نجات خودشان فرصت داشتند. همه در استرس بودند. او در خوابگاه وراميني در سه‌راه ضرابخانه اقامت داشت: «سوييت‌هاي ما ٩ نفره است و تجمع در آن بالاست.» ترم دوم که تمام مي‌شود طبق برنامه هر سال دانشجويان موظف به تخليه اتاق‌ها هستند، وسايل‌شان را جمع مي‌کنند و به انبار مي‌برند تا ترم جديد. در اين فاصله ممکن است تعميراتي انجام شود، موکت‌ها عوض شوند يا رنگ‌آميزي شود؛ جز آنها که خوابگاه تابستانه دارند بقيه بايد به تعطيلات بروند. او هم شنيده دانشجوياني که پايان‌نامه دارند مي‌توانند از خوابگاه‌ها استفاده کنند اما قرار بر اين است که اتاق‌ها چهار نفره، دو نفره يا يک نفره شوند. علي مي‌گويد مي‌خواهند اتاق‌ها را ضدعفوني کنند: «ابتدا گفتند تا اول مرداد فرصت تخليه داريد، بعد تاريخش را تا آخر مرداد تمديد کردند.» او چند وقت پيش در سفري کاري به تهران سري هم به خوابگاه زد و وسايلش را جمع کرد و برد اما مي‌گويد در وضع فعلي خطرناک است دانشجويان از شهرشان به تهران بيايند. تهران در وضع قرمز است و شايد در شهر خودشان هم همين وضع باشد. اين رفت‌وآمدها مي‌تواند منجر به انتقال ويروس شود: «خيلي از دانشجويان از شهرهاي دور مي‌آيند و رفت‌وآمد به اين شکل برايشان سخت است. براي آنها که در مسيرهاي کوتاه‌تري قرار دارند، مشکلي براي تردد نيست و در اين مدت‌ خيلي‌ها آمدند و تخليه کردند.» او مي‌گويد اصرار بر تخليه اتاق‌ها در شرايطي است که هنوز تکليف برگزاري کلاس‌ها به صورت حضوري مشخص نشده است: «هنوز نمي‌دانيم ترم جديد حضوري است يا غيرحضوري. آخرين‌بار اعلام کردند دانشجوياني که پايان‌نامه دارند يا بايد از کتابخانه و... استفاده کنند، مي‌توانند به صورت محدود از خوابگاه استفاده کنند.»

بايد زمان کافي براي تحويل دوباره اتاق‌ها داشته باشيم
مسئولان خوابگاه‌ها اما توضيحات ديگري مي‌دهند. آنها مي‌گويند بايد براي پانزدهم شهريور که آغاز ‌سال تحصيلي جديد است خوابگاه‌ها آماده شوند تا دانشجويان داراي شرايط از آن استفاده کنند. حميدرضا مقامي مدير امور دانشجويي دانشگاه علامه‌طباطبايي مي‌گويد وقتي به دانشجويان اعلام کرديم خوابگاه را تخليه کنند، آنها هر چه داشتند گذاشتند و رفتند. تمام وسايل‌شان وسط اتاق بود: «ما نمي‌توانستيم به وسايل‌شان دست بزنيم. از آنها خواستيم بيايند و تخليه کنند. در اين مدت‌ هم خيلي‌ها آمدند و وسايل‌شان را بردند. اگر قرار باشد خوابگاه‌ها باز شوند بايد تميز شوند تا دوباره استفاده شوند.» مقامي مي‌گويد دانشجويان اگر اجازه بدهند ما وسايل‌شان را جمع و برايشان پست مي‌کنيم. اگر هم کسي را در تهران دارند بيايد و وسايل را تحويل بگيرد. آنها يک ماه به دانشجويان فرصت داده‌اند و تا چند روز ديگر هم مهلت‌شان تمام مي‌شود: «بايد چند روز زمان داشته‌ باشيم تا بتوانيم اتاق‌ها را تميز کنيم.» به گفته مدير امور دانشجويي دانشگاه علامه طباطبايي، يک‌سوم دانشجويان آمده‌اند و وسايل‌شان را جمع کرده‌اند. او مي‌گويد که مشخص نيست دانشجوي ترم قبل دوباره در همان اتاق خودش بماند. اتاق‌ها هر‌ سال از اول توزيع مي‌شوند به همين دليل لازم است که تخليه شوند.

مجبور شويم وسايل را خودمان جمع مي‌کنيم
عباس باقري، معاون دانشجويي اداره کل امور خوابگاهي‌هاي دانشگاه تهران، هم مي‌گويد که مهلت تخليه خوابگاه تمام شده اما هنوز هم دانشجويان مي‌توانند براي جمع‌آوري وسايل‌شان مراجعه کنند: «مهلتي که تعيين کرده بوديم از بيست‌وپنجم تير تا پنجم مرداد بود. بالاي ٦٠‌درصد تخليه کرده‌اند و مابقي هنوز نيامده‌اند. تا وقتي تهران در وضع قرمز است، اجباري براي مراجعه نيست.» به گفته باقري چهارم اسفند ‌سال گذشته در پي اعلام ستاد ملي مقابله با کرونا، خوابگاه‌ها و دانشگاه‌ها تعطيل شد، اين در حالي بود که تصور مي‌شد اين وضع چند هفته تا نهايت يک ماه ادامه داشته باشد. آنها هر ‌سال تا پانزدهم تير خوابگاه را تخليه مي‌کردند اما امسال همه چيز متفاوت بود: «دانشجويان هر ‌سال وسايل را جمع مي‌کردند و به انبار مي‌بردند. آنها معمولا ١٥ روز فرصت داشتند براي اين کار. امسال اما شرايط تغيير کرد. وقتي دانشجويان اتاق‌ها را ترک کردند، حتي خوراکي‌هايشان را جمع نکرده بودند و همه چيز وسط اتاق بود. يک روز ما متوجه بو‌هاي بدي از اتاق‌ها شديم وقتي وارد شديم، ديديم که مواد غذايي کپک زده و حتي نخود و لوبياها هم کرم زده است. به همين دليل تمام يخچال‌ها را پاکسازي و مواد غذايي خراب‌شده را جمع کرديم. برفک زياد فريزر، در يخچال را شکسته بود.» باقري مي‌گويد که آنها تا لحظه آخر منتظر مي‌مانند اگر دانشجويان نيايند خودشان وسايل را جمع مي‌کنند و به انبار مي‌برند. به گفته او در حال حاضر ٦٠٠ نفر در خوابگاه‌هاي دانشگاه تهران اقامت دارند، در حالي ‌که ظرفيت کل خوابگاه‌ها با در نظر گرفتن خوابگاه متأهلان و دانشجويان خارجي، ١٢‌ هزار نفر است: «در شرايط جديد ظرفيت اتاق‌ها کم شده؛ يعني مثلا اتاق‌هاي چهارنفره، تنها به دو دانشجو داده مي‌شود.» او درباره وضع تخليه يک روزه اتاق‌ها هم توضيح مي‌دهد که از روزي که به دانشجويان براي تخليه اتاق‌ها اطلاعيه داديم تا وقتي در خوابگاه پلمپ شد، سه چهار روز طول کشيد: «بعضي از دوستان گفتند يک روزه بايد تخليه مي‌کردند اما اين‌طور نبود. ما خودمان تصميم‌گيرنده نبوديم اما بعضي از دانشجويان يک شب بيشتر در خوابگاه ماندند تا بتوانند بليت‌شان را بگيرند. اين‌طور نيست که ما دانشجويان را در خيابان رها کرده ‌باشيم.»