شهران در تهران امن است

ايران/ متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
حميده اميني فرد/ هنوز دو روز از حادثه فاجعهبار بيروت نگذشته، درحاليکه بسياري در شوک اين انفجار غيرقابل تصور بودند، يک عضو شوراي شهر تهران از بمبي خبر داد که اگر روزي ضامنش رها شود، فاجعهاي شبيه بيروت، در تهران رقم خواهد خورد. خبري که از ابرانبار نفت محله شهران حکايت داشت.
مجيد فراهاني اين خبر را در صفحه اينستاگرام شخصياش نوشته بود، اما اين شهروندان شمال غربي تهران بودند که با خواندن اين خبر، بيش از ساير محلههاي پايتخت نگران بروز حادثهاي شدند که روزي شهران که نه، تهران را در صدر اخبار تکاندهنده دنيا قرار دهد! براي همين ترس زلزله که تا قبل از اين يک ترس طبيعي محسوب ميشد، نگراني از فعال شدن گسل شمال غرب را بالا برد تا مردم از خود بپرسند که اگر روزي زلزله بيايد، چه کسي ميتواند آنها را از زير شعلههاي آتش نجات دهد؟ به گفته فراهاني هر روز حدود سيصد تانکر سي هزار ليتري حمل سوخت از ابرمخازن انبار نفت بارگيري ميکنند، تانکرهايي که از وسط بافت مسکوني و خيابانهاي شهران عبور مي کنند و نهايتاً به بزرگراه ميرسند. سالهاي 85، 87 و 95 نيز چند حادثه مشابه، خطر اين فاجعه را گوشزد کرده است.
اين خبر البته با واکنشهاي زيادي مواجه شد. از يک طرف مجلسيها از مصوبه دولت براي انتقال مراکز سوختي به خارج از شهر پرده برداشتند و از يک طرف برخي کارشناسان از بهاي سنگين اين جابهجايي خبر دادند. اما مسأله مهم توسعه بافت شهري و تبديل زمينهاي باير به مسکوني بود که نشان ميداد مسئولان بايد توضيح دهند که چگونه در اين بافتها مجوز مسکوني صادر شده است و آيا اين توسعه قانوني بوده يا نه؟
کرامت ويسکرمي، مديرعامل شرکت ملي پخش فرآوردههاي نفتي هم در واکنش به ناايمن بودن انبار نفت شهران گفته است که اين انبار استانداردهاي ايمني لازم را دارد و وجود آن براي سوخترساني ايمن و مطمئن درسطح تهران حياتي است. رئيس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران، خيال مردم تهران را از بابت بروز فاجعهاي شبيه بيروت در پايتخت راحت ميکند و به «ايران» ميگويد: به مردم اطمينان خاطر ميدهم که چيزي شبيه لبنان در تهران اتفاق نخواهد افتاد و اصلاً امکان بروز حادثهاي با اين شدت و خسارت وجود ندارد. حتي درباره مخازن شهران نيز که صحبت ميکنيم، اگر فاجعهاي رخ دهد، تنها به آتش سوزي در اطراف محدود ميشود و اينطور نيست که مناطق وسيعي از شهر را درگير کند. درهرحالت وزارت نفت مسئوليت مستقيم اين مراکز را بر عهده دارد و بايد خودشان هم پاسخگو باشند. آيا انبار شيميايي خطرناکي در تهران وجود دارد؟ رضا کرمي محمدي، پاسخش به اين سؤال منفي است، اما درباره وجود انبارهاي شيميايي توجه مردم را به سمت صنايعي جلب ميکند که در داخل شهر قرار دارند. هر صنعتي که انبار مواد قابل اشتعال داشته باشد، يک پتانسيل خطرزا محسوب ميشود.
اين به معني اين نيست که اين انبار فردا دچار حادثه ميشود، يعني در هر لحظه بايد مراقب باشيم تا اتفاقي نيفتد. البته ممکن است بخشي از اين انبارها متعلق به بخش خصوصي هم باشد که ما در اين زمينه اطلاعي نداريم. اگر هم هشدار ميدهيم، هدفمان اين است که آنها را متوجه خطر اين انبارها کنيم. البته اگر بدانيم که چنين انبارهايي وجود دارد و استانداردهاي لازم را رعايت نميکنند، با آنها برخورد خواهيم کرد. او البته تأکيد دارد که در طول اين چند سال، پيگيريهاي لازم را براي برطرف کردن مخاطرات آن انجام دادهاند: «اتفاقاً اقدامات بسيار خوبي هم از سوي وزارت نفت انجام شده است، الان مخازن شهران کاملاً مقاومسازي و ايمنسازي شدهاند. ديوارکشي دور مخازن رعايت شده و بازديدهاي ناظران ايمني هم به طور منظم انجام ميشود. اينها اقدامات مفيدي بوده که انجام گرفته است اما وزارت نفت بايد در اين زمينه توضيح بدهد.
به هرحال اين مخازن در مناطقي قرار دارند که حالا با گسترش جمعيت و توسعه بافت مسکوني در مناطق پرجمعيت واقع شدهاند و از ابتدا اينطور نبوده است. در هر صورت ما بايد همه اين انبارها را به عنوان يک پتانسيل خطرزا مورد بررسي قرار دهيم. و با وجود رعايت استانداردها بايد دوباره بازنگري شوند.
جلال ملکي، سخنگوي سازمان آتش نشاني از يک نمونه موفق براي انتقال انبارهاي قابل اشتعال ناصرخسرو به محل ديگري اشاره ميکند و به «ايران» ميگويد همين اقدام موجب شد تا حجم آتشسوزيها در آن منطقه بشدت کاهش يابد. البته ما از مراکز پر خطر بازديدهاي دورهاي انجام ميدهيم و اخطاريه و هشدارهاي لازم را هم انجام دادهايم، اما بحث پالايشگاهها و انبارهاي نفت و بنزين متفاوت است و با تجهيزات و اکيپهاي متخصص کار نظارت و ايمنسازي انجام ميگيرد که البته ما هم با آنها بيارتباط نيستيم. او درباره انتقال انبارهاي نفت شهران به خارج از تهران هم اينطور توضيح ميدهد که چنين چيزي امکانپذير نيست، چراکه اولاً هزينه بسيار سنگيني دارد و براحتي امکانپذير نيست و دوم اينکه حتي همين بعد مسافت و تردد تانکرها براي انتقال سوخت هم ميتواند فاجعهآفرين باشد.
اگرچه در هر صورت مخالف وجود مراکز پر خطر در بافتهاي مسکوني هستيم، بايد توجه کنيم زمانيکه اين مراکز در اين مناطق تأسيس شدند، جمعيت به اين ميزان نبوده است. مثل پالايشگاه ري که وقتي تأسيس شد تا کيلومترها هيچ منطقه مسکوني وجود نداشت و اتفاقاً صدور مجوزهاي مسکوني در اين مناطق خود يک موضوع مهم است، اما اکنون که در چنين شرايطي قرار داريم بايد ايمني اين مراکز را افزايش دهيم، اگرچه تاکنون گزارش خطرناکي هم به ما اعلام نشده است. البته شخصاً از انبار نفت شهران بازديد کردهام و ميدانم کهايمني بالايي دارد، اما به هرحال بايد پيشگيريهاي لازم را انجام دهيم و منتظر حادثه نباشيم تا بعد به فکر بيفتيم.
منصور درجاتي، سرپرست مديريت بحران استانداري تهران هم در اينباره به «ايران» ميگويد: من از وجود انبار شيميايي در شهر اطلاعي ندارم، تا جاييکه ما مطلع هستيم و پيگيري ميکنيم، 3 انبار نفت و بنزين در تهران وجود دارد که همه پروتکلهاي ايمني درباره آنها رعايت ميشود و از استانداردهاي لازم هم برخوردارند. يکي از اين انبارهاي نفت در «شهران»، ديگري در «سوهانک» و يکي هم در «ري» قرار دارد. آتشنشاني بازديدهاي دورهاي خود را انجام ميدهد و اينطور نيست که به حال خود رها شده باشند. شخصاً اگر متوجه شوم، موقعيت انباري خطر زا ست ظرف يک هفته براي پلمب ان اقدام ميکنم. اصولاً وظيفه پيشگيري و مديريت بحران هم همين است. ما قبل از اينکه صحبت کنيم بايد اقدام کنيم. اما تا جايي که ميدانيم، خطري مردم تهران را تهديد نميکند.