اروپا در گردنه سخت تحریم تسلیحاتی ایران

ايران/ متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
رحمان قهرمانپور/ امريکا در شرايطي براي تمديد تحريمهاي تسليحاتي ايران خيز برداشته که روند تحقق يافتن اين هدف تا سطح زيادي به موقعيت داخلي ترامپ بستگي دارد. کشورهاي اروپايي همانند بسياري ديگر از کشورها در انتظار نتيجه انتخابات رياست جمهوري امريکا هستند. ترامپ در حالي به اروپا جهت همراهي با امريکا براي تمديد تحريمها فشار ميآورد که نظرسنجيهاي داخلي امريکا که بارها تکرار شده، نشان ميدهد او موقعيت شکنندهاي در انتخابات نوامبر خواهد داشت و قاعدتاً هرچه شانس کمتري براي بردن داشته باشد، انگيزه اروپا براي همراهي با طرح تمديد تحريمهاي تسليحاتي ايران کمتر خواهد شد. زيرا اروپا به خوبي واقف است که چنانچه با همراهي امريکا اقدامي عليه ايران انجام دهد، ممکن است باعث يک اتفاق بازگشتناپذير شود؛ به عنوان مثال احتمال ميرود ايران به طور کلي از برجام يا «ان پي تي» خارج شود. اين اقدام دو طرف را وارد يک فرآيند غيرقابل بازگشت ميکند و در اين صورت آسيبي که متوجه اروپاييها ميشود، بسيار بيشتر از امريکاييها خواهد بود. از اين رو اروپا بايد از اين گردنه سخت عبور کند. در شرايط کنوني بايد منتظر ماند که اروپا چه راهي را در پيش خواهد گرفت؛ آيا طرح تمديد چند ساله و نه نامحدود تحريمهاي تسليحاتي را دنبال ميکند يا تحت تأثير نظرسنجيهايي که در امريکا صورت گرفته، از اين سياست عقبنشيني کرده و به نوعي با روسيه و چين همراه ميشود. هرچند فرضيه نزديکي آنها به اين دو کشور دور از ذهن است ولي دست کم در شرايط کنوني انگيزه آنها براي همراهي با امريکا کمتر شده است. اين در حالي است که بر اساس نظرسنجيها که موقعيت ترامپ را متزلزل نشان ميدهد، اروپا در حفظ مواضع گذشته خود دچار ترديد جدي خواهد شد.
بر اساس موقعيت ديگري چنانچه اروپا با مواضع ترامپ همراهي کند و طرح تمديد تحريم تسليحاتي ايران با وتوي روسيه و چين به جايي نرسد و سپس نتيجه انتخابات نشان دهد که ترامپ رفتني شده است، اروپا با رفتن او به سرعت تغيير موضع خواهد داد اما قاعدتاً مواضع پيشين آن پيرامون تحريمهاي تسليحاتي، روابطش با ايران را تحت تأثير قرار خواهد داد.
در اين راستا کشورهاي عربي همپيمان با امريکا هم خواستار تمديد تحريم تسليحاتي ايران شدهاند. موضعگيري دبير شوراي همکاري خليج فارس مبني بر درخواست تمديد تحريم ايران در حالي است که اين شورا بعد از بحران قطر و محاصره آن دچار دودستگي و شکاف بزرگي شده است؛ طيف قطر، عمان و کويت موضع انتقادي به عربستان دارند و از سوي ديگر قطر در سطوح بالاي سياسي خود در نشستهاي شورا شرکت نميکند. در چنين شرايطي سه عضو ديگر يعني عربستان، بحرين و امارات به نوعي سياستهاي اصلي شوراي همکاري را هدايت ميکنند. نامه اخير دبيرکل شوراي همکاري خليج فارس به امريکا و درخواست براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران در راستاي همين اختلافات و انتشار خبر اخير مربوط به قطر معنادار ميشود. معلوم شد که عربستان بعد از محاصره قطر از امريکا درخواست حمله به اين کشور را داشته و قطر سکوت امريکا را به رضايت تعبير کرده است. افشاي اين موضوع بازتاب بسيار بدي براي عربستان در منطقه داشت از اين رو مقامهاي اين کشور براي انحراف توجهات، دست به بزرگ نمايي تحريمهاي تسليحاتي ايران زدهاند. در حقيقت تحولات جاري در اين شورا به تلاشهاي مشخص عربستان باز ميگردد و نه مواضع همه اعضاي شوراي همکاري خليج فارس. خاصه آنکه عربستان و امارات به وضعيت مبهم ترامپ در انتخابات امريکا واقف هستند و سعي ميکنند از فرصت باقي مانده براي تعميق فشار بر ايران استفاده کنند وگرنه ترديدي وجود ندارد که بيشتر کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس از خريداران بزرگ تسليحات نظامي هستند بنابراين حرف آنها مبني بر اينکه کشور ديگري اجازه خريد تسليحات نظامي نداشته باشد، در دنيا اعتباري ندارد.