مقصر کیست؟

وطن امروز/متن پيش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
کدام سياستهاي دولتهاي يازدهم و دوازدهم دشمن را براي آغاز جنگ اقتصادي عليه مردم ايران ترغيب کرد؟
حسن روحاني با بيان اينکه هدف تحريم بستن راهها به روي ايران بوده است، گفت: ملت ايران دقت کنند که ما تحريم اقتصادي از سال 59 داشتيم اما جنگ اقتصادي از سال 97 عليه ما شروع شد. به گزارش «وطن امروز»، تحريم و ديپلماسي اصليترين کليدواژهها و دال مرکزي عمده مباحث کشور از زمان ورود حسن روحاني به ميدان انتخابات رياستجمهوري تا به حال بوده است. روحاني با تبديل کردن خود به نماد و نمودي از مذاکره خارجي و تعريف کليد عبور از مشکلات در عرصه ديپلماسي پا به کارزار انتخابات رياستجمهوري گذاشت و با متهم کردن رقباي خود به ناتواني در پيگيري مذاکرات خارجي موفق به کسب نصاب آرا و رهسپاري به سمت پاستور شد. او در انتخابات رياستجمهوري سال 96 باز هم به مذاکرات خود و برجام استناد کرد تا جايي که حتي وعده لغو تحريمهاي غيرهستهاي را نيز در صورت پيروزي مجدد در انتخابات طرح کرد، او شهر به شهر سخنراني کرد و منتقدان خود را گروهي که «زبان دنيا را نميفهمند» توصيف کرد و براي 4 سال ديگر در پاستور ماندني شد. اما گذر زمان تعريف روحاني از مفاهيم را دگرگون کرد، او که دورهاي نوک پيکان حملات بابت تحميل تحريمهاي خارجي را به سمت دولت وقت ميگرفت، از جايي به بعد عامليت اين تحريمها را از طرف داخلي به طرف خارجي نسبت داد و پس از خروج آمريکا- به عنوان مهمترين طرف توافق- از برجام، در جواب انتقاداتي که به فتحالفتوح مديريتياش ميشد از خود سلب مسؤوليت کرد و آن را شاهد مثالي از زورگيري آمريکا که گويا براي دولت او تازگي داشت، خواند. اگر در ابتداي امر، برجام را راهحلي براي عبور از مشکلات اقتصادي ناشي از تحريم ميدانست از اواسط کار آن را نشاني از يک پيروزي اخلاقي و شاهد مثالي مبني بر وفاداري ايران خواند. اگر پيش از برجام مديريت کشور در شرايط تحريمي را به سخره ميگرفت از جايي به بعد افتخار دولت خود را توانايي در مديريت يک کشور تحريمشده خواند و هيچگاه به اين سوال پاسخ نداد که اساسا اگر بنا به امتداد تحريمها بوده است پس علت انتخاب وي از سوي مردم چه بوده است؟
* جنگ اقتصادي از سال 97 آغاز شد!
در چنين فضايي شايد نطقهاي اين روزهاي رئيسجمهور بيش از هر چيز ماهيتي معکوس با وعدههايي داشته باشد که خود وي روزگاري منادي آن بوده است. او که روزي ميگفت برجام سايه جنگ را از سر ايران بلند کرده است، روز گذشته صراحتا اعتراف کرد پس از برجام يک جنگ اقتصادي عليه کشورمان آغاز شده است؛ گويا خاطره تحريمهاي پيشابرجامي تبديل به آرزوهاي پسابرجامي روحاني شده است. به گزارش فارس، حسن روحاني، رئيسجمهور روز گذشته در جلسه هيأت دولت با اشاره به هفته دفاعمقدس و سالگرد حمله ارتش بعثي عراق به کشورمان اظهار داشت: ميگفتند با يک حمله برقآسا انقلاب را سرنگون ميکنيم و هدف صدام همين بود که در قدم اول انقلاب و نظام را سرنگون کند. ميگفت اگر به اين هدف نرسيدم، بخشي از خاک ايران را تصرف ميکنم و تماميت ارضي ايران را زيرسوال ميبرم. اگر هم بر فرض اين نشود، سومي قطعي است و آن اينکه معاهدهاي که بين ايران و عراق است را جلوي تلويزيون پاره ميکنم و آن معاهده ديگر برنميگردد، بنابراين من حاکميتم را بر اروندرود تثبيت ميکنم. روحاني با بيان اينکه اين محاسبات غلط باعث شد اين دردسر و مشکلات به وجود بيايد و خودش هم نابود شود، تصريح کرد: امروز دقيقا اين حادثه تکرار شده و 2 سال و نيم پيش که آمريکا جنگ اقتصادي را عليه ما شروع کرد، آن هم بر مبناي توهم و محاسبات غلط بود و اين را اظهار هم کردند، نه اينکه ما تحليل کنيم.
رئيسجمهور ادامه داد: هدفشان هم اين بود که تمام راههاي اقتصادي را به روي ايران ببندند و اين نکته را گفته و تصريح ميکنم ملت ايران دقت کنند که ما تحريم اقتصادي از سال 59 داشتيم اما جنگ اقتصادي از سال 97 عليه ما شروع شد. امروز بحث تحريم نيست و ما در يک جنگ اقتصادي هستيم که آمريکا با همه امکاناتي که دارد و با دلار و روابط بانکي و اقتصادي و شرکتهاي چندمليتي، از لحاظ اقتصادي وارد جنگ با ايران شده است. وي با تأکيد بر اينکه صدام در مصاحبهاش در بغداد به خبرنگاران گفت هفته آينده ادامه اين مصاحبه در اهواز خواهد بود، اظهار داشت: آمريکاييها هم همينطور بودند و وقتي اين جنگ را عليه ما در سال 97 تحميل کردند، گفتند چند ماه ديگر ما وارد تهران ميشويم و اينها 40 سالگي پيروزي انقلاب را نخواهند ديد. رئيسجمهور با بيان اينکه بعثيها چنين محاسباتي انجام دادند، آمدند و سرنگون و رسوا شدند، گفت: آمدند و همه آنهايي که از آنها حمايت کرده بودند، يک روز ابراز پشيماني کردند و تمام کشورهاي منطقهاي که به صدام کمک کرده بودند، بعدا اظهار پشيماني کردند و زماني که صدام به کويت حمله کرد، تکتک گفتند چقدر به صدام پول دادهاند و چه کمکهايي به ارتش صدام کردهاند. وي افزود: آمريکاييها هم فکر ميکردند فرش قرمز برايشان در فرودگاه مهرآباد يا فرودگاه امام پهن شده و چنين تخيلاتي داشتند. به رهبران اروپا گفته بودند فقط 3 ماه به ما مهلت بدهيد و 2 نفر از رهبران اروپا به خود من گفتند ترامپ اين حرف را به آنها گفته بود. گفته بودند با اين فشار اقتصادي که ما آورديم، اگر شما به ايران کمک نکنيد کار ايران تمام است و نظام جمهوري اسلامي ايران 3 ماه ديگر نيست.
* روحاني؛ متهم يا شاکي؟
گذار از «تحريم اقتصادي» به «جنگ اقتصادي» هر ميزان نسبتي که با عالم واقع داشته باشد يقينا تغييري در جايگاه روحاني نسبت به آن ايجاد نميکند. دولت هرقدر هم که بخواهد خود را در جايگاه «قرباني» تحريمها تعريف کند باز هم به عنوان يک «عامل» شناخته ميشود. روحاني وعده ميوههاي برجام را بر اساس گشايشهاي اقتصادي تعريف کرده بود و اساس هنر خود را عبور از کشوري تحريم شده به سمت کشوري بدون تحريم دانسته بود اما حالا به گفته وي و ساير دولتمردان، کشورمان در شرايط تحريمي به مراتب گستردهتري نسبت به سالهاي پيش قرار دارد. پاسخ به اين سوال که ارتقاي نظام تحريمياي که به گفته رئيسجمهور از سال 59 برقرار بوده است به موقعيت جنگي که او مبدا زماني آن را سال 97 پيدا ميکند نتيجه چه عواملي بوده است، مهمترين وظيفه روحاني در ماههاي پاياني زمامداري دولت دوازدهم است. يقينا عقبنشيني دولت در مقابل زيادهخواهيهاي خارجي و آزمودن گزينه پاسخ پس داده «تنشزدايي» به عنوان يک استراتژي براي تنظيم روابط با دولت متخاصم آمريکا نقشي تعيينکننده در قوام بخشيدن به يک جنگ اقتصادي داشته است. در چنين شرايطي دولت فعلي به جاي سفيدنمايي مديريت خود با پيش کشيدن مساله تحريمها بايد پاسخگوي اين پرسش باشد که چگونه وعده رفع تحريمها، به عنوان عامل اصلي پيروزي روحاني در انتخابات، به گذار از دوره «تحريم اقتصادي» به «جنگ اقتصادي» منتهي شد؟