چرا «هیولای کرهشمالی» اینقدر مهم است؟

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
موشک قارهپيماي جديدي که کرهشمالي در رژه اخير خود به مناسبت هفتاد و پنجمين سالگرد تاسيس حزب کارگران کره رونمايي کرد، هنوز رسما نامگذاري نشده است، اما کارشناسان خيلي زود برايش اسم «هيولا» را انتخاب کردهاند. گرچه اين موشک در کنار چندين موشک ديگر به نمايش گذاشته شد، اما اهميتش از بقيه بسيار بيشتر است، چراکه نشان ميدهد با وجود تحريمها و خويشتنداري کيم جونگ اون در آزمايش اين نوع موشکها، پيونگيانگ در زمينه توليد سلاحهاي راهبردي پيشرفت کرده است. درست از لحظهاي که اين موشک غولآسا در پايان رژه نظامي کرهشمالي به نمايش درآمد و تصوير آن در تلويزيون دولتي کره پخش شد، کارشناسان موشکي و البته تازهکاران شروع به بحث و گمانهزني درخصوص آن کردند. خيلي زود مليسا هانام از «شبکه هستهاي باز» در يادداشتي آن را «موشک هيولا» ناميد و اکنون همه آن را به اين نام ميشناسند، البته تا وقتي کرهشمالي براي آن نامي انتخاب کند. ميتوان گفت اين موشک از همه سلاحهاي قبلي که در رژههاي کرهشمالي رونمايي شده، توجه بيشتري را به خود جلب کرده است. در پوشش رسانهاي اين موشک، همه نوع ديدگاه به چشم ميخورد؛ از ژنرال بازنشستهاي که در مصاحبه با شبکه فاکس آن را صرفا يک اقدام نمايشي يا حتي يک ماکت ميداند تا مقالهاي پرآب و تاب از روزنامه سان که ادعا ميکند اين موشک ميتواند کلاهکي به وزن «2000 مگاتن» را حمل کند (باتوجه به اينکه در بزرگترين آزمايش هستهاي تاريخ، بمب تزار تنها 50 مگاتن بود، ادعاي حمل کلاهک 2000 مگاتني بيشتر در کتابهاي علمي-تخيلي امکانپذير است تا موشکي که کرهشمالي ساخته است). بسياري از تحليلگران باسابقه ميگويند بعيد است اين موشک صرفا يک ماکت باشد؛ با اين حال، برخي آنها کاربرد چنين موشک غولآسايي را زير سوال بردهاند.
کساني که نسبت به اين سلاح جديد بدبين هستند، از ايرادات يک موشک سوخت مايع با چنين ابعادي سخت گفتهاند و معتقدند پنهان کردن چنين موشکي دشوار است، خيلي نميتوان آن را جا به جا کرد و زمان سوختگيري آن نيز احتمالا بسيار زياد است. مارکوس شيلر ميگويد، حمل آن پس از سوختگيري کار بسيار پرخطري است: هيچ انسان عاقلي حاضر نميشود اين بمب ساعتي را از حومه کرهشمالي دورتر ببرد. برخي ديگر از کارشناسان ازجمله دن دپتريس ميگويند، اين مدل جديد چيز زيادي به زرادخانه موشکهاي هستهاي پيونگيانگ که به اندازه کافي تنوع دارد، اضافه نميکند. همين الان هم کرهشمالي موشک قارهپيماي هواسونگ 15 را دراختيار دارد که به باور کارشناسان و براساس آزمايشي که در نوامبر 2017 انجام شد، ميتواند سراسر خاک امريکا را هدف قرار دهد. کيم همچنين در زرادخانه خود از چندين موشک هستهاي با بردهاي کوتاهتر بهره ميبرد که ميتوانند پايگاههاي امريکا و متحدان اين کشور در آسياي شرقي را هدف قرار دهند. حال اگر اين موشک جديد کاربرد چنداني براي کرهشمالي در راه رسيدن به اهداف سنتياش ندارد، اهميت آن در چيست؟ اولين و مهمترين نکته اين است که اين موشک نشان ميدهد با وجود تحريمها و خويشتنداري کيم جونگ اون در آزمايش اين نوع موشکها، پيونگيانگ در زمينه توليد سلاحهاي راهبردي پيشرفت کرده است. کرهشمالي علاوه بر توليد موشکهاي بزرگ، نشان داده است ميتواند براي سوار کردن موشکها روي خودروهاي موشکي تيايال (کشنده برپاگر پرتابگر)، قادر است قطعات موشکها را اصلاح، توليد يا حتي قاچاق کند و تحريمهاي سازمان ملل درخصوص فروش اين نوع قطعات به پيونگيانگ تاثيري بر برنامه موشکي اين کشور نميگذارد. حتي اگر اين موشک جديد صرفا با هدف نمايش فناوري رونمايي شده باشد، باز هم قدم بزرگي در راه دستيابي به يک موشک قارهپيماي کارآمدتر -چه با پيشرانه مايع و چه جامد- محسوب ميشود و پيشرفت در برنامه موشک بالستيک راهبردي کرهشمالي را نشان ميدهد. اگر ارزيابيها از ظرفيت حمل اين موشک قارهپيما درست باشد، رونمايي از «هيولا» مهر تاييدي است بر اين ادعا که کرهشمالي ميتواند خاک امريکا را با موشک اتمي هدف قرار دهد. پس از آزمايش سال 2017، برخي ادعا ميکردند کرهشمالي نميتواند خودروي «آر وي» مناسبي طراحي کند که تحمل گرما و فشار چنين موشکي را داشته باشد و نميتواند کلاهک هستهاي را آنقدر کوچک بسازد که در داخل «آر وي» موشک قارهپيما جا بگيرد. اما اين موشک جديد ميتواند اين ترديدها را برطرف کند، بدون اينکه لازم باشد پيونگيانگ موشک و کلاهک آن را مورد آزمايش مجدد قرار دهد. با نگاه به ارزيابيها از ظرفيت موشک هيولا و مقايسه آن با موشک هواسونگ 15ميتوان به اين نتيجه رسيد که کرهشمالي توانسته «آر وي» بسيار سنگيني را با مقاومت بالاتر و کلاهک بزرگتر توليد کند.
البته نبايد صرفا روي ابعاد بسيار بزرگ اين موشک تمرکز کرد. باتوجه به سابقه طولاني انکار و فريب کرهشمالي، نبايد اين احتمال را ناديده گرفت که پيونگيانگ موشک را طوري ساخته که بتواند سوختگيري آن را در خفا و کاملا مخفيانه انجام دهد. صرف اينکه موشک هيولا در جريان رژه روي يک لانچر متحرک به نمايش گذاشته شد به آن معنا نيست که کرهشمالي برنامهاي براي پرتاب آن از روي يک لانچر ثابت ندارد. باتوجه به سابقه کرهشمالي در ساخت تاسيسات زيرزميني، ممکن است اين کشور از سيلو به عنوان محل پرتاب اين نوع موشکها استفاده کند. همچنين باتوجه به ظرفيت موشک هيولا، استفاده از آن براي پرتابهاي فضايي از سايت موشکي سوها را نيز نميتوان بعيد دانست. درنهايت اينکه رونمايي از موشک هيولا براي سياست خارجي امريکا در قبال کرهشمالي حائز اهميت است، چراکه نشان ميدهد پيونگيانگ هنوز به ادامه آزمايش موشکهاي قارهپيما علاقهمند است البته با اين فرض که موشک هيولا از نظر فني براي پرتاب در کوتاهمدت آماده باشد. کرهشمالي با اين کار به امريکا سيگنالهاي لازم را داد. کيم در همان جلسه حزبي که به اين سلاح استراتژيک جديد اشاره ميکرد، هشدار داد ديگر به وعده خود مبني بر عدم آزمايش موشکهاي قارهپيماي جديد يا سلاحهاي هستهاي پايبند نيست. حتي مايک پمپئو، وزير خارجه امريکا نيز در پاسخ به خبرنگاران، به اهميت آزمايش چنين موشکهايي اشاره کرد. از نظر کرهشمالي، سخنان امريکاييها دليل بسيار خوبي براي آزمايش اين موشک جديد حداقل پس از انتخابات ماه نوامبر محسوب ميشود. اگر امريکا نتواند امتيازات لازم را به کرهشمالي بدهد تا اين کشور از آزمايش موشکهاي قارهپيماي خود صرفنظر کند، به زودي شاهد شليک آزمايشي هيولا خواهيم بود.
ترجمه گلي اصغري