دانش‌نامه‌ای برای عاشقان نجوم

ايبنا/ کتاب «دانش‌نامه اخترشناسي» حاوي واژگان تخصصي در علم اخترفيزيک و علوم فضايي است که توسط علي بشردانش تدوين و گردآوري شده است. ويرايش فني و علمي اين اثر با همکاري جمعي از متخصصان در علوم فيزيک، نجوم و فضا صورت گرفته است. گفتني است اين دانش‌نامه برآمده از چندين سال پژوهش و کار پيوسته درباره اخترشناسي با نگاهي هرچند اندک به اخترفيزيک است. مخاطب اين اثر تمام افرادي هستند که به علوم ستاره‌شناسي علاقه دارند و مي‌خواهند با کليات آن آشنا شوند. نويسنده تلاش کرده است با زباني ساده و علمي واژگان تخصصي علم اخترشناسي را تعريف کند. لازم به ذکر است آن دسته از واژگاني که لازم است تا مخاطبان با استفاده از آن‌ها کتاب‌هاي اخترشناسي را بخوانند در اين اثر درج شده است. علي بشر دانش درباره فرآيند گردآوري اين اثر مي‌گويد؛ «با توجه به اينکه آثار زيادي در قلمرو علم تاليف و ترجمه کرده بودم و سال‌هاي زيادي است که به اين کار مشغول هستم؛ در طول اين فرآيند واژگان علم اخترشناسي را به صورت جداگانه جمع‌آوري کردم.» وي مي‌گويد؛ «نطفه آغاز تدوين کتاب «دانش‌نامه اخترشناسي» ده سال پيش بود که تصميم گرفتم واژگان جمع‌آوري شده در طول سال‌هاي متمادي را در يک کتاب گردآوري کنم. از چند دانش‌نامه مشابه براي اين اثر بهره گرفتم و در اين حين به نقايص ترجمه‌اي اين آثار هم پي بردم که تلاش کردم در اين کتاب رفع شده باشد.» گفتني است اغلب واژگان اين اثر با تصاويري همراه است که به فراگيري آسان‌تر آن‌ها کمک مي‌کند. همچنين در شرح برخي واژگان از شکل‌ها و نمودارهايي بهره گرفته شده است که براي فهم آن‌ها بسيار مفيد است. يکي ديگر از ويژگي‌هاي متمايزکننده اين اثر با آثار مشابه درج شرح حال دانشمنداني است که نامشان در کتاب آورده شده است و اين اطلاعات در کناره صفحات آورده شده است. بشردانش ضمن اشاره به اهميت به کارگيري عبارات فارسي در اين اثر معتقد است؛ «يکي از ايرادهايي که آثار مشابه داشتند، در فرآيند ترجمه از زبان فارسي بهره کاملي گرفته نشده بود. به اعتقاد من اين اثر بايد سال‌ها قبل روانه بازار نشر مي‌شد چراکه نياز آن براي علم‌دوستان واضح و آشکار بود. همچنين منابعي که براي نگارش اين اثر بهره گرفتم علاوه بر ياددداشت‌هاي خودم در طول سال‌ها فعاليت در امر تاليف و ترجمه، از منابع خارجي چون دايره‌المعارف آکسفورد، ديگر مقالات و چندين سايت معتبر از جمله ناسا استفاده کردم. نزديک به سه سال تاليف اين اثر طول کشيد براي برخي واژگان از پنج يا شش منبع بهره گرفته شد.» شمار واژگان اصلي يا سرواژه‌ها نزديک به 520 واژه است و نزديک به اين تعداد هم واژگان فرعي اخترشناسي در متن آمده است. براي سهولت کار خوانندگان در بخش افزوده‌ها در دو بخش واژگلن فارسي به انگليسي و انگليسي به فارسي آورده شده است. مطالب ديگري نيز در افزوده آمده است که گاهي مخاطبان را مانع از رجوع به ديگر کتاب‌ها مي‌کند. بشردانش ضمن اشاره به صحت معنايي واژگان معتقد است؛ «فرايند ديگري که در اين اثر به کار گرفته شد، تطبيق واژگان با ديگر منابع بود. در نهايت حاصل آنچه که مورد پژوهش و ارزيابي قرار گرفت به شکل کتاب درآورده شد. اغلب دايره‌المعارف‌ها در اين زمينه بيشتر موضوعي بودند که از نظم مشخص برخوردار نبوده‌اند، بنابراين تلاش کردم که اين دانش‌نامه به صورت الفبايي تنطيم شود در نتيجه اين شيوه نگارش خوانندگان را براي آسان‌تر خواندن ياري مي‌دهد.» وي در ادامه مي‌گويد؛ «از ديگر فرآيندهاي تدوين اين اثر فارسي کردن اغلب واژگان و عبارت‌ها بود. دايره‌المعارف‌هاي زيادي در علم نجوم موجود است؛ اما بسياري از واژگان آن‌ها به زبان عربي است. براي مثال من به جاي واژه ضمايم از واژه افزوده استفاده کردم.» از ديگر مئارادي که بايد درباره اين اثر اشاره کرد؛ درباره فاصله اجرام آسماني است که بايد گفت، نويسنده از يکاي سال نوري بهره گرفته است؛ اما احتياط لازم را براي درک درست مخاطب رعايت کرده است چراکه در منابع مختلف اندازه فاصله يک جرم از زمين يا منظومه شمسي را متفاوت نوشته‌اند. «دانش‌نامه اختر شناسي» در سيصد و دوازده صفحه، با تيراژ يک هزار و پانصد نسخه از سوي انتشارات افق راهي کتابفروشي‌ها شده است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar