یک کتاب خوب/ استخوان مردگان را شخم بزن!

ايرنا/ رمان استخوان مردگان را شخم بزن، يک داستان جنايي و اسرارآميز است، که مخاطب را به گياهخواري تشويق و از حقوق زنان طرفداري مي‌کند. از اولگا توکارچوک آثار زيادي به فارسي منتشر نشده است اما اين نويسنده صاحب سبک، کتاب‌هاي در خور توجهي نگاشته است که به درک جهان امروز، کمک زياد مي‌کند. استخوان مردگان را شخم بزن، يکي از اين آثار است. مترجم اين اثر هانيه مهرمطلق در معرفي اين کتاب يادداشتي در اختيار ايرنا قرار داده است. اولگا توکارچوک (۱۹۶۲) نويسنده، شاعر و روشنفکر مشهور لهستاني، در سال ۲۰۱۸ به عنوان برنده جايزه نوبل در ادبيات معرفي شد. آثار توکارچوک به دليل سليقه­ بسيار خوب ادبي، معلومات گسترده در زمينه­ ادبيات و فلسفه و همچنين مهارت و ابتکار در داستان نويسي بارها احترام و تحسين منتقدين و خوانندگان بين المللي را برانگيخته است. وي فارغ­‌التحصيل رشته­ روانشناسي از دانشگاه ورشو است و پس از فارغ التحصيلي، مدتي به عنوان روان درمانگر مشغول به کار شد، اما به دليل روحيه­ بسيار حساس، اين کار را ترک کرد و از همان زمان به صورت حرفه‌­اي به نوشتن شعر و داستان پرداخت. وي در سال ۲۰۱۹ برنده جايزه نوبل ادبي شد. به عنوان يک داستان جنايي و اسرار آميز، رمان استخوان مردگان را شخم بزن از همان ابتدا با مرگ مشکوک فردي در دهکده اي در لهستان آغاز مي­‌شود و همان‌طور که داستان پيش مي‌رود قتل‌هاي عجيب ديگري نيز رخ مي­‌دهد. چيزي که بيشتر از اين ماجراها توجه خواننده را به خود جلب مي‌کند، زندگي فردي شخصيت اصلي داستان، خانم دوشئيکو و روابط دوستانه، عجيب و غريب و گاهي مضحک ميان شخصيت‌هاي داستان است. همچنين توصيفات زيبا و دقيق نويسنده از طبيعت کوهستاني و حيوانات جنگل، علاوه بر دلپذيرتر کردن خوانش رمان، محيط زندگي خانم دوشئيکو را در ذهن خواننده­ غيرلهستاني به تصوير مي‌کشد. به عنوان مثال خواننده مي‌تواند زيبايي‌هاي بهشتي کوهستان در فصل تابستان را به خوبي درک و يا سختي‌هاي سرما و يخبندان زمستان را با تمام وجود لمس کند، بنابراين طبيعت چنان تاثيري در زندگي مردم دهکده دارد که گاهي به نظر مي رسد طبيعت نيز جزو يکي از شخصيت هاي اصلي داستان است. يکي از ويژگي‌هاي خاص سبک نگارش رمان که آن را از توصيف‌گر بودن صرف جدا مي‌سازد، به کار بردن تکنيک نقطه اوج و پاد اوج در توصيفات طبيعت و زندگي حيوانات است. به عنوان مثال اولگا توکارچوک از زبان شخصيت اصلي داستان، ابتدا طرز زندگي و يا رفتار خاصي از يک حيوان را به طرز جالب و شگفت آوري شرح مي­‌دهد و خواننده را تا نقطه اوج بالا مي‌برد. اما درست پس از آن، به طرز غافلگيرکننده‌اي با ايجاد يک پاداوج، شروع به بيان دشواري‌هاي زندگي و يا خراب کاري­‌ها و فريب‌کاري آن حيوان مي‌کند و خواننده­­ مشتاقِ شگفتي‌هاي طبيعت را محکم بر زمين مي­‌کوبد. اما نکته اين جاست که توکارچوک در بسياري از موارد، دوباره موضوع جالب توجه ديگري را نقل مي‌کند و اين پاد اوج را نيز خنثي مي‌سازد و به داد دل خواننده داستان مي‌­رسد. اين کتاب از معدود رمان­‌هاي ترجمه شده‌­اي است که در آن به حقوق حيوانات و حق برخورداري آن­‌ها از زندگي آزاد و داراي امنيت پرداخته شده است. شخصيت اصلي داستان که يک گياه‌خوار است، تا جايي که در توان دارد، اهتمام ويژه‌­اي نسبت به محافظت و رسيدگي به وضعيت حيوانات در مقابل شکار بي‌رويه و غير قانوني آن­‌ها داشته است. بخش­‌هايي از رمان طوري به بيان زشتي­‌هاي هولناک گوشت خواري اشاره کرده است که هر خواننده­ با وجداني را به تفکر وا مي­‌دارد. توکارچوک که در زندگي شخصي خود يک گياه خوار است، در زمينه حقوق حيوانات نيز فعاليت­‌هايي را انجام داده است و بخشي از نگراني‌­هايش را به خوبي در اين داستان به تصوير کشيده است. وي آن طور که از زبان خانم دوشئيکو بيان مي‌کند، معتقد است که «حيوانات هر کشوري، حقايق موجود در اون کشور رو نشون مي‌­دن. منظورم رفتاريست که در اون کشور با حيوانات مي­‌شه. اگه مردم رفتار وحشيانه‌­اي با حيوانات داشته باشند، هيچ شکلي از دموکراسي نمي‌تونه به اون‌ها کمک کنه، در واقع هيچي نمي‌تونه به دادِشون برسه.» (فصل ۱۰). خانم دوشئيکو علاوه بر بيان جهت گيري خود نسبت به وضعيت حيوانات، ديدگاه­‌هاي منتقدانه­ خود را نيز از مردم کشور خود و همچنين دولت نشان داده است. او در جاي جاي رمان، با مقايسه­ رفتار و منش مردم جمهوري چک با شهروندان کشور خودش (لهستان)، در تلاش براي فرهنگ‌سازي و تغيير رويه­ اجتماعي است. سخن آخر اين است که، رمان استخوان مردگان را شخم بزن، اين قابليت را دارد که از ديدگاه فمينسيم نيز مورد بررسي و مطالعه قرار گيرد. از آن جا که توکارچوک طرفدار حقوق زنان است، در اين داستان به جايگاه و وضعيت زنان تحت سلطه­ مردسالاري اشاراتي داشته است. همچنين به دليل اين که به نظر مي‌­رسد شخصيت اصلي داستان با ساز و کار قدرت، معناسازي و بازسازي هويت از طريق کنش‌هاي گفتماني آگاهي دارد، اين رمان مي­‌تواند مورد بسيار خوبي براي مطالعه­ از ديدگاه تحليل گفتمان و تامل در خصوص روش­‌هاي برجسته سازي و حاشيه راني گفتمان­‌هاي غالب و مغلوب باشد که پرداختن به آن، مطلب ديگري مي‌طلبد. استخوان مردگان را شخم بزن، نوشته اولگا توکارچوک، با ترجمه هانيه مهرمطلق، توسط نشر گويا منتشر شده است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar