شاعری که به تنهایی یک سینما بود!

خراسان/ «زندگي مجموعه مکرري است پر از اميد و تخم‌مرغ‌، سوسک و فلسفه و عشق»؛ اين تعبير زنده‌ياد حسين پناهي از زندگي است. مردي زاده روستايي در دل کوه‌هاي سربه‌فلک‌کشيده زاگرس در کهگيلويه و بوير‌احمد. شاعر و بازيگري که در 48 سالگي درگذشت، اما با وجود عمر کوتاه خود، آثارش در دنياي شعر و بازيگري هنوز موثر و خاطره‌ساز است. پناهي از آن دست آدم‌هايي‌ است که نگاهي خاص به مفهوم زندگي داشته و آن را ساده و در عين حال پيچيده در کلامش آورده است. امروز شانزدهمين سالروز کوچ او به دنياي ابدي‌ است و بهتر ديديم در اين روز، درباره حضور او و تاثيرش در دنياي هنر و ادبيات بنويسيم.

شاعري که به تنهايي سينما بود
اگر زندگي حسين پناهي را به صورت دوره‌اي مرور کنيد، متوجه روحيه جست‌و‌جوگر و ناآرام او خواهيد شد. رفتن به قم و خواندن درس طلبگي، يک‌سال آموزگاري در شوشتر، چند سال اقامت در اهواز و تجربه کارهاي مختلف، بازگشت به زادگاهش دژکوه و بعد هم کوچ به تهران و ورود به دنياي تئاتر، نويسندگي، شاعري و دکلمه. بازيگري او نيز متفاوت از ديگران و به نوعي با شاعرانگي درآميخته بود. رسول يونان، شاعر و نمايشنامه‌نويس درباره حسين پناهي گفته است: «هيچ و هرگز حسين پناهي به خاطر نقش‌هايي که اجرا کرد مشهور نشد بلکه اين نقش‌ها به خاطر بازي او جلب توجه مي‌کردند. حسين پناهي شعر و سينما را در هم آميخت و هنر بازيگري‌اش را ارتقا بخشيد. او به تنهايي يک سينما بود. يک سينماي تک نفره.»

---

بازار

---

اشعاري که به نام پناهي جعل مي‌شود
«به وقت گرينويچ»، «افلاطون کنار بخاري»، «سال‌هاست که مرده‌ام»، «جهان زيرسيگاري من است» و «کابوس‌هاي روسي» بخش کوچکي از کتاب‌هاي شعر حسين پناهي است. شايد تعدد آثار او در شعر باعث شده است برخي از نام او سوءاستفاده کنند و نام حسين پناهي را پاي اشعار زيادي ببينيم که شاعرشان نيست و در واقع جعلي‌اند. دليل ديگر اين جعليات نيز، شايد کلام ساده و در عين حال پيچيده حسين پناهي باشد. به عنوان مثال، به اين شعر حسين پناهي دقت کنيد:«نيستيم/ به دنيا مي‌آييم/ عکس يک‌نفره مي‌گيريم/ بزرگ مي‌شويم/ عکس دونفره مي‌گيريم/ پير مي‌شويم/ عکس يک‌نفره مي‌گيريم/ و بعد دوباره باز نيستيم» در نگاه اول، شايد اين شعر ساده به نظر بيايد، اما با کمي دقت مي‌توان متوجه جامع بودن و لايه‌هاي ديگر اين شعر شد.

حافظ نفيس را دوست ندارد
زنده‌ياد حسين پناهي زياد اهل گفت‌و‌گو و مصاحبه نبود. يکي از اين معدود مصاحبه‌ها مربوط به ماهنامه «گزارش فيلم» است که در ارديبهشت‌ماه سال 69 انجام شد. پناهي در زمان انجام اين مصاحبه، 34 ساله بود و پاسخش به برخي سوالات درباره شاعران و نگاهش به ديگر سوالات، تامل‌برانگيز است. براي مثال او پلنگ صورتي را آن روي سکه اسکندر و مارگارت تاچر و ژان‌پل سارتر مي‌داند، مي‌گويد مولانا را نمي‌شناسد، خيام را نوع سياه‌و‌سفيد حافظ مي‌خواند و درباره حافظ نيز چنين مي‌گويد: «حافظ يگانه است، ولي از وقتي شعرهايش چاپ نفيس مي‌شود، زياد از او خوشم نمي‌آيد.»
 

اکرم انتصاري 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar