
«الغدیر»؛ تلاشی چهل ساله که هنوز مغفول مانده است

ايبنا/ پيرامون مناسبت عيد سعيد غدير ميتوان در موضوعات گوناگون سخن گفت و آن را از زواياي بسيار مورد بحث قرار داد اما در اين نوشتار کوتاه، مقصود، معرفي اجمالي کتاب گرانسنگ الغدير است که به نظر ميرسد آنگونه که شايسته است به آن پرداخته نشده است.
البته اصل مسئله غدير و اين عيد بزرگ که به تعبير حضرات معصومين سلام الله عليهم عيدالله الاکبر است نيز آنگونه که بايسته و شايسته است مورد عنايت قرار نگرفته است اما در اين مجال مختصر بر آنم تا به معرفي يکي از شاهکارهاي پژوهشي و تحقيقي يکي از نوادر روزگار پيرامون اين موضوع بسيار مهم بپردازيم.
«اَلْغَدير فِي الْکِتابِ وَ السُّنّة وَ الْاَدَب»، معروف به الغدير کتابي دايرهالمعارفي به زبان عربي با موضوع اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علي (عليه السلام) در واقعه غدير، نوشته مرحوم آيتالله عبدالحسين اميني، در ۱۱ جلد تنظيم شده است.
البته اصل کتاب «الغدير» بيست جلد بوده که تاکنون يازده مجلد آن به چاپ رسيده و ترجمه فارسي آن در ۲۲ جلد منتشر شده است. «علامه اميني» از علماي برجسته در مقام اجتهاد، منزلت و جايگاه والايي داشتند و در تفسير، حديث، تاريخ و علم رجال صاحبنظر بود. بيشتر ساعات ايشان به تحقيق و مطالعه ميگذشت و از منابع علمي اسلامي توشه برميگرفت.
جلد نخست، به بررسي سند حديث غدير اختصاص دارد. ايشان حديث غدير را يقينآورترين و متواترترين حديث منقول از پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله) ميداند. وي بدين منظور سند حديث را از صحابه و تابعان تا علماي قرن چهاردهم قمري با تکيه بر منابع اهل سنت ذکر ميکند. او در جلد اول نام ۱۱۰ تن از صحابه پيامبر و ۸۴ تن از تابعانِ روايتکننده واقعه غدير را گردآورده است. علامه اميني در شش جلد بعدي، شاعران غدير را معرفي و اشعار آنها را نقل کرده است.
او در جلدهاي پاياني، ضمن ادامه معرفي شاعران غدير، به برخي از اختلافات شيعه و اهل سنت مثل جايگاه خلفاي سهگانه و نقدهاي شيعيان بر آنها، فدک، ايمان ابوطالب، تحليل رفتارهاي معاويه بن ابوسفيان و ... ميپردازد.
علامه اميني براي نوشتن اين کتاب به کتابخانههاي کشورهاي مختلف از جمله هند، مصر و سوريه سفر کرده است. او بيش از صد هزار کتاب را ديده و بيش از ده هزار کتاب را مطالعه کرده است. نوشتن کتاب الغدير بيش از ۴۰ سال طول کشيده است. درباره «الغدير» کتابها و پاياننامههاي متعددي نوشته شده است. همچنين موضوعات مطرحشده در الغدير به صورت يک مجموعه موضوعي در ۲۷ جلد منتشر شده است.
به باور علامه اميني، انتخاب عنوان «اَلْغَدير فِي الْکِتابِ وَ السُّنّة وَ الْاَدَب» براي اين کتاب بدين معناست که اگر کسي منکر حديث غدير و امور وابسته به آن شود، در واقع منکر قرآن، سنت، ادبيات، تاريخ و مجمع علمي شعر عرب شده است؛ چرا که نويسنده مدعاي خود را با اسناد متقن و شواهد قطعي از هر سه منبع مذکور، به اثبات رسانده است.