ارتقای استاندارد خودروها ؛ راهکار کاهش «ازن»

ایسنا/ پنج روز پیاپی است که در تهران «ازن» هوا را آلوده می‌کند. دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان محیط زیست می‌گوید که علت اصلی تولید پیش‌سازهای آلاینده ازن، خودروها و موتورسیکلت‌های بنزینی هستند. برخی به ما می‌گویند که چرا روی موضوع ارتقای استاندارد خودروها سفت و سخت ایستاده‌اید؟ در پاسخ به این باید گفت که تاثیر ارتقای استانداردهای خودرویی بر آلودگی هوا را پنج سال دیگر خواهیم دید و آن موقع افسوس می‌خوریم که چرا زودتر به سمت ارتقای استانداردها حرکت نکردیم.

«ازن» آلاینده‌ای است که سر و کله‌اش در روزهای گرم تابستانی پیدا می‌شود. شاید پیش از این تصور بیشتر ما این بود که حداقل تابستان را بدون وجود آلاینده‌های هوا نفسی راحت می‌کشیم اما آمار نشان می‌دهد که آلاینده ازن بدون اینکه مانند ذرات معلق در پاییز، سیاهی هوا و تنگی نفس را به دنبال داشته باشد، از ابتدای سال تاکنون ۱۱ روز از هوای پایتخت را آلوده کرده است که در این بین هوا ۹ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و دو روز نیز در مرز ناسالم برای همه گروه‌ها گزارش شد.

هر چند که افزایش غلظت «ازن» به ظاهر مانند ذرات معلق با چشم قابل تشخیص نیست و خیلی از افراد متوجه آلودگی هوای تهران به دلیل افزایش غلظت این آلاینده نمی‌شوند اما تهدیدات «ازن» برای سلامت افراد جامعه کم از ذرات معلق نیست. بر اساس اعلام دانشگاه‌های علوم پزشکی مواجهه با این آلاینده می‌تواند سبب تحریک سیستم تنفسی، ایجاد سرفه، تحریک گلو، درد قفسه سینه، ایجاد و تشدید آسم و آلرژی و در صورت مواجهه مکرر سبب تخریب بافت ریه شود. این عوارض در کودکان و سالمندان و افراد دارای بیماری‌های تنفسی عوارض بسیار جدی‌تری را به‌دنبال دارد.

بهزاد اشجعی - دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست - درباره اینکه «ازن» چگونه تولید می‌شود و چرا روزهای گرم تابستانی را آلوده می‌کند به ایسنا می‌گوید: ازن آلاینده‌ای ثانویه است. آلاینده ناکس و هیدروکربن‌های نسوخته در حضور گرما و تابش شدید خورشید طی تابستان آلاینده ازن را تولید می‌کنند. علت اصلی تولید آلاینده ناکس و هیدورکربن‌های نسوخته نیز خودروها و موتورسیکلت‌های بنزینی هستند. منابع ساکنی که آلودگی هوا تولید می‌کنند - مانند نیروگاه‌ها و صنایع - نیز در افزایش غلظت آلاینده ازن نقش دارند.

طی روزهای گرم سال گذشته «ازن» ۲۵ روز از هوای تهران را آلوده کرد و در سال ۹۷ نیز افزایش غلظت این آلاینده علت اصلی آلودگی هوا در تهران طی ۱۶ روز بود. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده آلاینده ازن امسال تعداد روزهای بیشتری از سال را آلوده می‌کند. اشجعی در این‌باره اظهار می‌کند: حدود پنج سال است که طی ماه‌های گرم سال غلظت آلاینده ازن به طور مداوم افزایش پیدا می‌کند و اولین دلیل این موضوع افزایش خودروهای بنزینی در تهران است. در سال ۹۳ در پایتخت ۲.۵ میلیون خودروی بنزینی داشتیم اما این رقم در سال ۹۶ به ۴ میلیون رسید. مشخص است که افزایش تعداد خودروها که عامل اصلی تولید آلاینده ناکس و هیدروکربن‌های نسوخته هستند، در افزایش غلظت «ازن» در حضور گرما موثر است.

ارتقای استاندارد خودروهای تولیدی به یورو۵ در حالی به عنوان یکی از راهکارهای کاهش آلاینده‌های هوا از جمله «ازن» مطرح می‌شود که چندین سال است خودروسازان زیر بار این موضوع نرفته‌اند. عیسی کلانتری - رییس سازمان محیط زیست - در آخرین واکنش خود نسبت به این موضوع به ایسنا گفته بود که فشارهای زیادی روی این سازمان برای عدم اصرار بر ارتقای استاندارد خودروها به دلیل مشکلات کشور است اما باوجود این ما روی این موضوع ایستاده‌ایم. دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این باره معتقد است: ارتقای استانداردها راهکار کاهش انتشار آلاینده‌ها از خودروهای جدیدی است که قرار است تولید شوند. برخی به ما می‌گویند که چرا روی موضوع ارتقای استاندارد خودروها سفت و سخت ایستاده‌اید؟ در پاسخ به این باید گفت که تاثیر ارتقای استانداردهای خودرویی بر آلودگی هوا را پنج سال دیگر خواهیم دید و آن موقع افسوس می‌خوریم که چرا زودتر به سمت ارتقای استانداردها حرکت نکردیم.

به گفته اشجعی آلاینده‌هایی که در حال حاضر در هوا منتشر می‌شود مربوط به خودروهایی است که بیش از پنج سال پیش تولید شده‌اند. اگر استاندارد این خودروها به جای یورو۲، یورو ۴ بود اکنون کیفیت هوای بهتری را تجربه می‌کردیم.

او در ادامه ضمن اشاره به سهم خودروهای در حال تردد، خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌های کاربراتوری در آلودگی هوا، انتشار آلاینده‌های گازی و افزایش غلظت آلاینده‌هایی مانند «ازن» می‌گوید: راه حل کنترل انتشار آلاینده‌ها از خودروهای در حال تردد سخت‌گیری در معاینه فنی، جلوگیری از تردد آلاینده‌ها و تعویض کاتالیست خودروهای عمومی و تاکسی‌ها است. اجرای طرح‌هایی مانند طرح ترافیک برای کاهش تردد خودروها نیز سبب کاهش انتشار آلاینده‌های هوا و در نتیجه کاهش آلاینده‌هایی از جمله «ازن» می‌شود.

دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: برای کنترل آلودگی هوای ناشی از خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده نیز می‌توان اسقاط و از رده خارج کردن آن‌ها را در اولویت قرار دارد. با این اقدام در کاهش آلودگی هوا هم از منظر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و هم از منظر آلاینده ازن موفق خواهیم بود. البته باید به این نکته توجه کرد که در کنار این اقدامات تولید موتورسیکلت‌های برقی و برقی‌سازی ناوگان عمومی نیز نباید فراموش شود.

بر اساس آخرین اطلاعات سیاهه انتشار شهر تهران، منابع متحرک ۳۵ درصد در تولید آلاینده ناکس که پیش‌ساز «ازن» است موثرند. بر اساس این اطلاعات همچنین نیروگاه‌ها و صنایع به ترتیب ۳۲ و ۸ درصد در تولید ناکس تاثیر دارند. اشجعی با اشاره به سهم منابع ثابت در تولید پیش‌سازهای ازن و آلاینده‌های گازی می‌گوید: تامین سوخت گاز برای نیروگاه‌ها و عدم استفاده از مازوت در آن‌ها و کنترل مصرف انرژی در کاهش آلودگی‌های هوا سهم مهمی دارد.

دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان تاکید کرد: چنانچه ما سالانه شاهد افزایش انتشار آلاینده‌ها از منابع مختلف باشیم در نتیجه آن در روزهای گرم سال وضعیت آلاینده ازن بدتر خواهد شد، همانظور که اکنون شاهد افزایش روزهای آلوده از منظر این آلاینده هستیم.