دنياي اقتصاد/ جديدترين آمارهاي ارائه شده به بورس نشان ميدهد خودروسازان بزرگ کشور در فصل بهار امسال با رشد قابل توجه فروش مواجه و اين موضوع سبب شده درآمد آنها افزايش يابد.
براساس صورتهاي مالي ارسالي از سوي ايرانخودرو، سايپا و پارسخودروبه بورس، اين سه شرکت طي سه ماه ابتدايي امسال در مجموع ۱۶۹ هزار و ۹۶۲ دستگاه انواع محصول را به فروش رساندهاند که در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد ۴۹ درصدي را نشان ميدهد. اين تعداد فروش اما درآمدي بالغ بر هفت هزار و ۶۹۶ ميليارد و ۳۷۰ ميليون تومان را براي سه خودروساز بزرگ داخلي به ارمغان آورده است. با اين حساب، درآمد خودروسازان از ناحيه فروش، رشدي بالغ بر ۹۵ درصد را طي بهار امسال و نسبت به فصل مشابه سال گذشته به خود ميبيند.
در نگاه اول ممکن است رشد فروش و درآمدزايي خودروسازان طي سه ماه ابتدايي سال جاري، به دو طرح فروش فوقالعاده و پيشفروش آنها ارتباط پيدا کند، حال آنکه چون خودرويي در قالب طرحهاي موردنظر تحويل داده نشده، نميتوان اين دو موضوع را به يکديگر ربط داد. آن طور که کارشناسان ميگويند، ملاک لحاظ کردن تعداد فروش و درآمد ناشي از آن در صورتهاي مالي خودروسازان، فاکتور کردن و تحويل خودروهاي ثبتنامي است. بهعبارت بهتر، هر خودرويي که فاکتور و تحويل مشتريان شود، در صورتهاي مالي همان بازه زماني مينشيند. بنابراين ۱۰۰ هزار محصولي که خودروسازان در قالب دو طرح فروش فوقالعاده و پيشفروش عرضه کردهاند، نقشي در درآمدزايي آنها در صورتهاي مالي بهار ندارد. خودروسازان در خرداد امسال ۲۵ هزار دستگاه انواع محصول را در طرح فروش فوقالعاده عرضه و پول آنها را تمام و کمال از مشتريان دريافت کردند. اين محصولات با بازه زماني تحويل سه ماهه عرضه شدند، بنابراين در سه ماه ابتدايي امسال فاکتور و تحويل مشتريان نشدهاند. البته يکي از خودروسازان داخلي چندي پيش اعلام کرد تحويل زودتر از موعد محصولات فروش فوقالعاده خود را آغاز کرده، با اين حال بعيد است در بهار، تحويلي صورت گرفته باشد و اگر چنين بوده، عدد بسيار پاييني را شامل شده است.
با توجه به بازه زماني سه ماهه براي تحويل خودروهاي فروش فوقالعاده و با فرض خوشقولي خودروسازان، ۲۵ هزار دستگاه محصول عرضه شده و درآمد به دست آمده از ناحيه فروش آنها، در صورتهاي مالي تابستان لحاظ خواهد شد. در مورد پيشفروش بهاري خودروسازان نيز داستان به همين شکل است. ايرانخودرو، سايپا و پارسخودرو در خرداد امسال و بلافاصله پس از قرعهکشي فروش فوقالعاده خود، پيشفروشي حدودا ۷۵ هزار دستگاهي را به اجرا درآوردند. برندگان اين طرح نيز از طريق قرعهکشي مشخص و به دليل قطعي نبودن قيمت، بخشي از پول محصولات ثبتنامي را به حساب خودروسازان واريز کردند. باقي پول خودروها نيز قرار است کمي قبل از فرا رسيدن موعد تحويل، دريافت شود، بنابراين خودروهاي پيشفروشي موردنظر نيز نقشي در درآمد بهاره ايرانخودرو، سايپا و پارسخودرو نداشتهاند. با توجه به اينکه حداقل بازه زماني تحويل خودروهاي پيشفروشي، مهر ماه امسال و حداکثر آن نيز خرداد ۱۴۰۰ است، بنابراين درآمد فروش خودروسازان از ناحيه اين محصولات، خود را در صورتهاي مالي پاييز و زمستان امسال و بهار سال آينده نشان خواهند داد.
اما رشد درآمدزايي خودروسازان در فصل بهار را کدام فروشها رقم زدهاند؟ با توجه به اينکه فاکتور کردن و تحويل، ملاک منظور کردن تعداد فروش و درآمدزايي خودروسازان در صورتهاي مالي است، بنابراين حدودا ۱۷۰ هزار دستگاه خودرو فروخته شده در بهار و درآمد بالغ بر هفت هزار و ۶۹۶ ميلياردي ناشي از آن، به فروش فوريها و پيشفروشهاي قبل از سال ۹۹ مربوط ميشوند. خودروسازان کشور پس از اعمال تحريمهاي آمريکا، با کوهي از تعهدات معوق مواجه و اگرچه تا به امروز بخش قابل توجهي از اين معوقات تحويل شده، با اين حال طوق آن هنوز بر گردنشان است. در کنار تعهدات معوق، خودروسازان تعداد زيادي فروش فوري و پيشفروش نيز تا قبل از سال جديد اجرا کردند. با اين حساب، آنچه در صورتهاي مالي بهاره خودروسازان با عنوان «تعداد فروش» و «مبالغ فروش» (درآمد) آمده، به تعهدات معوق و فروشهاي پيشين مربوط ميشود. بهعبارت بهتر، ايرانخودرو، سايپا و پارسخودرو توانستهاند در بهار امسال حدود ۱۷۰ هزار دستگاه محصول معوق يا سررسيد شده را فاکتور کرده و تحويل مشتريان دهند. اين در حالي است که آمارهاي توليد حکايت از تيراژ بالغ بر ۲۰۰ هزار دستگاهي آنها طي سه ماه ابتدايي امسال دارد. اين احتمال وجود دارد که اختلاف ۳۰ هزار دستگاهي بين رقم توليد و تعداد فروش، مربوط به ماجراي خودروهاي ناقص باشد. خودروسازان به دليل کمبود و نبود برخي قطعات، بخشي از محصولات توليدي را بهصورت ناقص (داراي کسري قطعه) راهي پارکينگها ميکنند و اين خودروها تا زمان تکميل شدن، امکان تجاريسازي و عرضه نخواهند داشت.
جزئيات کارنامه فروش خودروسازان
اما سري به جزئيات آمار فروش خودروسازان در سه ماه ابتدايي امسال بزنيم و ببينيم ايرانخودرو، سايپا و پارسخودرو چه کارنامهاي را از خود به جا گذاشتهاند. ابتدا از ايرانخودرو شروع کنيم، شرکتي که در بهار امسال ۷۶ هزار و ۳۷۱ دستگاه انواع محصول را به فروش رسانده است. اين رقم در مقايسه با سه ماه ابتدايي سال گذشته رشد ۳/ ۴۷ درصدي را نشان ميدهد. ايرانخودروييها از ناحيه فروش اين تعداد محصول، بالغ بر چهار هزار و ۵۰۹ ميليارد و ۸۸۰ ميليون تومان درآمد کسب کردهاند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۹۶ درصد رشد را نشان ميدهد. در بين خودروهاي به فروش رفته ايرانخودرو طي بهار، بيشترين آمار به خانواده پژو تعلق دارد و کمترين نيز نصيب سوزوکي گرندويتارا و تندر-۹۰ شده است. بر اين اساس، اين شرکت ۶۹ هزار و ۷۷ دستگاه انواع پژو (به جز مدل ۲۰۰۸) را به فروش رسانده و درآمدي بالغ بر سه هزار ميليارد تومان به دست آورده است. تعداد ويتاراهاي فروخته شده ايرانخودرو طي فصل بهار امسال نيز تنها يک عدد بوده که قيمتي بيش از ۵۹۴ ميليون تومان (نرخي نزديک به بازار) داشته است. ايرانخودرو اما يک دستگاه تندر-۹۰ را نيز طي سه ماه ابتدايي امسال با قيمتي بالغ بر ۲۲۳ ميليون تومان (نرخ نزديک به بازار) به فروش رسانده است. با توجه به قيمتهاي اعلامي، مشخص است که اين دو دستگاه ويتارا و تندر-۹۰ خارج از ضوابط فروش و قيمتگذاري دستوري، فروخته شدهاند. در نهايت اما گرانترين محصول فروخته شده ايرانخودرو در بهار، همان تک ويتارا بوده است و ارزانترين آنها نيز وانت آريسان ۷۶ ميليون توماني.
از ايرانخودرو بگذريم و به سايپا برويم و ببينيم اين خودروساز در فصل بهار چه کرده است. طبق آمار، سايپا توانسته ۷۱ هزار و ۷۹۹ دستگاه انواع محصول را طي بهار امسال به فروش برساند که در مقايسه با سه ماه نخست سال گذشته، بيش از ۵۰ درصد رشد را نشان ميدهد. درآمد سايپاييها از فروش بهاره نيز به بيش از دو هزار و ۶۴۹ ميليارد تومان رسيده که نسبت به بهار ۹۸، معادل ۷۷ درصد رشد را نشان ميدهد. بيشترين محصول فروخته شده در سايپا طي بهار امسال، متعلق به خانواده تيبا است که عدد ۳۸ هزار و ۵۰۵ دستگاهي را در فروش و رقم حدودا هزار و ۶۰۰ ميليارد توماني را در درآمدزايي از خود به جا گذاشته است. سايپاييها اما از ناحيه فروش ۳۳ هزار و ۲۹۱ دستگاه پرايد نيز بالغ بر هزار ميليارد تومان درآمد کسب کردهاند که البته با احتساب پرايدهاي پارسخودرو، اين رقم بالاتر خواهد رفت. در بين ديگر محصولات سايپا، چانگان چيني طي سه ماه ابتدايي امسال فقط دو دستگاه فروش داشته که با قيمت ۱۵۰ ميليون تومان فروخته شدهاند. سايپا همچنين فقط يک دستگاه آريو را به فروش رسانده، آن هم با قيمتي بيش از ۱۰۲ ميليون تومان.
اما به پارسخودرو برويم و ببينيم اين شرکت چه کارنامهاي در فروش طي سه ماه ابتدايي امسال از خود به جا گذاشته است. طبق صورتهاي مالي ارائهشده به بورس، پارسخودروييها که در بهار امسال ۲۱ هزار و ۷۹۲ دستگاه محصول فروختهاند، نسبت به سه ماه نخست سال گذشته رشدي حدودا ۴۹ درصدي را تجربه کردهاند.
اين شرکت که زيان سنگيني از ناحيه تحريم تجربه کرد و شريک اصلي خود يعني رنو را از دست داد، توانسته در بهار امسال و به واسطه محصولات جديد (به ويژه کوئيک) و البته رشد قيمت خودروها، بيش از ۵۳۶ ميليارد و ۹۷۹ ميليون تومان کسب درآمد کند. اين رقم در مقايسه با بهار ۹۸، رشد ۲۳۸ درصدي را نشان ميدهد. در بين محصولات پارسخودرو، بيشترين تعداد فروش به پرايد با عدد ۱۲ هزار و ۸۷۲ دستگاهي تعلق دارد که درآمد بيش از ۴۱ ميليارد توماني را نصيب اين شرکت کرده است. پارسخودرو اما بيشترين درآمد فروش را به واسطه کوئيک به دست آورده که رقمي بالغ بر ۳۴۵ ميليارد تومان ميشود. اين شرکت کوئيکهاي خود را با متوسط قيمت ۵۸ ميليون و ۳۰۰ هزار تومان به فروش رسانده است.
بازار