قاچاقچیان فیلم‌بین

صبح نو/ در اتفاقی نادر و عجیب سه فیلم سینمایی در کمتر از 24‌ساعت قاچاق شد. پیش از این نیز برخی فیلم‌ها قاچاق شده بودند که مسوولان وزارت ارشاد مدعی بودند لورفتن فیلم‌ها از طریق ارشاد نبوده است.
قاچاق فیلم پرحاشیه
روز چهارشنبه آخرین روز اکران فیلم «خانه پدری» بود ولی قبل از پایان اکران فیلم نسخه باکیفیت و البته ممیزی نشده فیلم منتشر شد و کانال‌های فیلم آن را بارگذاری کردند. شاید بتوان گفت این تازه‌ترین حاشیه برای این فیلم پرحاشیه باشد. قاچاق فیلم «خانه پدری» شاید در نوع خودش متفاوت و منحصربه‌فرد باشد. چرا که اکران این فیلم در آخرین ساعت چهارشنبه 13‌آذر به معنای پایان اکران فیلم بود و قراری برای عرضه این فیلم در شبکه نمایش خانگی و vod‌ها نبود. همین مساله به شائبه قاچاق فیلم از سوی منابع آشنا یا نزدیک به فیلم دامن می زند. اظهارات سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی و دبیرکل ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی هم در این‌باره است: ««درباره این موضوع باید کسانی که فیلم را در اختیار داشته‌اند پاسخ دهند. ما پیگیری حقوقی و قضایی می‌کنیم و در ستاد صیانت هم در پی آن هستیم که بدانیم فیلم از کدام منشأ قاچاق شده است. ما چندی پیش متوجه این ماجرا شدیم، با پلیس فتا ارتباط گرفتیم و بخشی از پیگیری‌های قضایی را هم تاکنون انجام داده‌ایم.» طباطبایی‌نژاد در این مسأله مستقیماً تهیه‌کننده فیلم را مسوول می‌داند: «این نسخه تنها در اختیار تهیه‌کننده و نهاد فنی آن یعنی لابراتوار بوده است. ارشاد اساساً این نسخه را در اختیار نداشته و بنابراین فیلم یا از مجرای تهیه‌کننده یا لابراتوار قاچاق شده است. همانطور هم که دیده‌اید نسخه منتشر شده، نسخه کامل و بدون هیچ نشانی از سوی وزارت ارشاد است؛ بنابراین نه شما می‌توانستید آن را منتشر کنید نه ما! چرا که این نسخه تنها در اختیار تهیه‌کننده و لابراتوار بوده است. البته من علوم غیبیه ندارم که مستقیم بگویم چه کسی این کار را انجام داده است، نمی‌خواهم کسی را متهم کنم، اما مسیر دیگری برای انتشار این نسخه وجود نداشته است. این را هم باید عنوان کنم که فیلم سینمایی «رحمان‌۱۴۰۰» هم دقیقاً به همین روش قاچاق شده بود» یک ذهن بدبینانه که حاشیه‌های «خانه پدری» از ابتدای ساخت تا اکران را دنبال کرده باشد شاید به این نتیجه برسد که انتشار نسخه قاچاق فیلم برای قدرت‌نمایی به مسوولان قضایی و در مرحله بعدی سینمایی باشد. اتفاقی که با توجه به ممنوعیت عرضه بعدی این فیلم در شبکه نمایش خانگی شاید قابل پیش‌بینی بود. البته نکته عجیب ماجرای خونسردی کیانوش عیاری در مقابل قاچاق فیلمش است: «کیانوش عیاری کارگردان فیلم «خانه پدری» درباره لو رفتن فیلمش می‌گوید: «خودم هم دیروز عصر خبر لو رفتن فیلم و توزیع غیرقانونی آن را دیدم ولی پیگیری نکردم و فعلاً نمی‌توانم اظهارنظر دقیقی درباره اینکه چطور این اتفاق افتاده داشته باشم.» دیگر خودتان قضاوت کنید.

از نسخه بی‌کیفیت به نسخه با کیفیت
چندی پیش بود که فیلم «شبی که ماه کامل شد» هم قاچاق شد البته نسخه موبایلی آنقدر بی‌کیفیت بود که کسی رغبتی به تماشای آن نداشته باشد. به فاصله اول تا 13‌آذر و در کمتر از 45‌روز فیلم از نسخه بی‌کیفیت به نسخه قاچاق فیلم با کیفیت بالا رسید. قاسمی، تهیه‌کننده فیلم قبلاً در این‌باره گفته بود: «نسخه‌ای که از این فیلم در فضای مجازی و اینترنت منتشر شده نسخه بسیار بی‌کیفیتی است و حتی قابلیت چند دقیقه دیده شدن را هم ندارد و از داخل سالن سینما به‌گونه‌ای با موبایل فیلمبرداری شده که صندلی‌ها تا نیمه تصویر و قاب را گرفته‌است و همچنین صدای خوبی ندارد. نسخه اصلاً قابل تماشا نیست و تماشای چند دقیقه ابتدای آن نیز بسیار آزاردهنده است.» قاسمی می‌گوید این مدل قاچاق برای باجگیری از تهیه‌کننده است: «متاسفانه برخی افراد در زمان تماشای فیلم در سینما با موبایل از پرده سینما تصویربرداری می‌کنند و بعد در کانالی تلگرامی قرار می‌دهند سپس با صاحب فیلم تماس می‌گیرند و اعلام می‌کنند که نسخه غیرقانونی فیلم منتشر شده است و اگر علاقه دارید ما می‌توانیم آن را پاک کنیم اما هزینه زیادی دارد. این افراد با این ترفند قصد اخاذی و باج‌گیری از صاحبان فیلم‌ها را دارند البته این امر بیشتر در سینماهای شهرهایی به جز تهران دیده شده است.» درباره نسخه لورفته فیلم «شبی که ماه کامل شد» این نکته گفتنی است که فیلم با آرم حک شده for the review روی فیلم دیده می‌شود و اینجا احتمالاً نسخه با کیفیت از دست فضاهای نظارتی یا جشنواره‌هایی که فیلم در آن‌ها شرکت داشته لو رفته است.

نبینید تا ما قانونی عرضه کنیم
«قصرشیرین» به گفته صاحبان فیلم قرار بود در هفته‌های آتی در شبکه نمایش خانگی عرضه شود و حالا صاحبان فیلم از مردم تقاضا کردند که تا زمان انتشار نسخه قانونی صبر کنند امری که احتمالش ضعیف است و قطعاً بخشی از سرمایه فیلم سوخته است به این مسأله باید نمایش فیلم از شبکه‌های فارسی زبان هم اشاره کرد که باز هم باعث حذف بخشی از مخاطبان فیلم خواهد شد.
«رحمان ۱۴۰۰»، «متری شیش‌و‌نیم»، «تگزاس۲» و «سرخپوست» فیلم‌هایی بودند که امسال دست قاچاقچیان به آن‌ها رسید و این مسأله ضررهای مالی فراوانی را به صاحبان آن‌ها وارد کرد. دراین کنار این مسائل باید ناامنی‌ای که از پی این مسائل به صاحبان و عوامل فیلم‌ها وارد می‌شود را هم در نظر داشت. در ماجرای قاچاق فیلم «رحمان ۱۴۰۰» مسوولان سازمان سینمایی تلویحاً قاچاق را به صاحبان فیلم نسبت دادند و در ماجرای «خانه پدری» هم این مسأله رخ داده است. هنوز از نحوه بررسی قاچاق فیلم «رحمان ۱۴۰۰» خبری در دست نیست ولی به نظر می‌رسد این مساله باید به صورت ریشه‌ای حل شود و اگر برای مسوولان ارشاد و نظارتی این مسأله اثبات شود قطعاً برخورد با آن راحت‌تر خواهد بود و اگر این فیلم‌ها از ارشاد و زیرمجموعه‌ها درز می‌کند که باید مشکل را در آن‌ها جست‌و‌جو کرد.