تسنيم/ وقتي به سريال تلويزيوني "همسران" نگاه ميکنيم پر از ايده و داستان و سادگي در روايت خانواده است. نکتهاي که يکي از بازيگران اصلياش به آن اشاره دارد و گاهي خودش را علي صدا ميزند. از فردوس کاوياني ياد ميکند که اين روزها کم پيدا شده است.
اين روزها کمتر او را در قامت بازيگر در سريال تلويزيوني يا فيلم سينمايي ميبينيم؛ بازيگري که فعاليتش را با تئاتر در سال 1370 و در سينما با "راه افتخار" داريوش فرهنگ سال 1373 آغاز کرد. در فيلم "پري" داريوش مهرجويي نقش کوتاهي داشت اما با اجرا کارش را در تلويزيون شروع کرد و مجري مسابقه "راز سيب" شد. در سريال "همسران" نامش بيشتر سر زبانها افتاد؛ البته که در "دزدان مادربزرگ" بيشتر ديده شد. چندي پيش بعد از "آسمان من" محمدرضا آهنج و "ماه و پلنگ" احمد اميني، روحاني سريال "ستايش"3 شد؛ اما خودش خيلي اصراري به حضور در همه نوع سريال، فيلم و نقشي ندارد. به همينخاطر در "خانه تو" شبکه چهار سيما اجرا ميکند. اين ويژهبرنامه زنده در هر قسمت به رويداد شاخصي در 40 سال گذشته کشور ميپرداخت.
درست است که "جم" کارش را با فيلمهاي "پري" و "راه افتخار" آغاز کرد اما با سريال "همسران" شناخته شد و به محبوبيت رسيد. حضور در اين سريال و نقش آفريني در قالب کاراکتر «علي» براي جم به مثابه پيمودن ره صدساله در يک شب بود. بماند که بعدها بسياري از بازيهاي ديگر او زير سايه نقشش در سريال همسران قرار گرفت و آنچنان که بايد و شايد ديده نشد. فرهاد جم البته اذعان دارد که کاراکتر علي در سريال همسران چندان از خودش دور نبوده و بيژن بيرنگ به عنوان نويسنده اين مجموعه، بسياري از ويژگيهاي رفتاري و شخصيتي او را به نقش اضافه کرده است. اين بازيگر در اين گفتوگو از چگونگي حضور و بازي اش در "همسران" و به عنوان يکي از چهار شخصيت اين سريال ميگويد، آن هم به عنوان يک جوان تازه فارغالتحصيل شده که به گفته خودش، رزومه کاري قابل توجهي هم نداشته است.
جم اگرچه علاوه بر بازيگري، به حوزههاي همچون اجرا و کارگرداني هم ورود کرده اما دغدغه اصلي اين روزهايش را نويسندگي ميداند و در اين روزهاي کرونايي هم روي سومين کتابش کار ميکند. او همچنين تلاش دارد تا بتواند اولين فيلم سينمايياش را کارگرداني کند. دزدان مادربزرگ، ماه مهربان، تولدي ديگر، خوش رکاب، عشق سالهاي جنگ، آسمان من و ستايش از جمله ديگر سريالهاي تلويزيونياند که جم در آنها به ايفاي نقش پرداخته است. فرهاد جم درباره کمکارياش در بازيگري سينما و تلويزيون به خبرنگار خبرگزاري تسنيم، گفت: حالم با اينکه هرچيزي بازي نکنم بهتر است؛ البته در اين سالها هميشه پيشنهاد داشتهام اما نپذيرفتهام. هرچند اگر پيشنهاد خوبي برسد حتماٌ خواهم پذيرفت.
بيشتر از اينکه بگويم دوستدارم در چه سريالها و فيلمهايي حاضر باشم و يا چه نقشهايي به من پيشنهاد شود دوست دارم کارهاي خوبي ساخته شوند.کارهايي که سرشان به تنشان بيارزد روي آنتن برود و يا در سينما ببينيم. براي ما مخاطب مهم باشد که چه کسي اين آثار را ميبيند فقط روي آنتن بردن و پخش کردن اهميت نداشته باشد. او اعتقاد دارد جاي ارتقاي سواد مالي و ارتباطي و برنامههايي مثل "خانه تو" در تلويزيون خالي است. برنامههايي که بتواند آموزشهاي لازم را در مواجهه با اتفاقات مختلف به مردم بدهد. از پسانداز کردن تا بيمه و دانشهاي آموزشي و ...
مشروح اين گفتوگو را در ادامه بخوانيد:
هنوز هم گاهي خودم را علي صدا ميکنم
* اين روزها سريال "همسران" از تلويزيون پخش ميشود. شما با اين مجموعه تلويزيوني يک شروع فوقالعاده و طوفاني در تلويزيون داشتيد، به طوري که پس از گذشت 26 سال مخاطبان همچنان شما را با کاراکتر علي به ياد دارند. خودتان چه نگاهي به نقشتان در همسران داريد؟ اين نقش يک فرصت در کارنامه بازيگريتان بود يا يک چالش که باعث شد بسياري از نقشآفرينيهاي بعديتان در سايه اين نقش قرار بگيرد؟
اگر دروغ نگويم هنوز هم گاهي خودم را علي صدا ميکنم (ميخندد). به هر حال، من قبل از همسران در دو فيلم "پري" و "راه افتخار" بازي کرده بودم که البته اکرانشان به بعد از همسران موکول شد. بازي در سريال همسران با وجودي که نزديک به يک سال مرا درگير خودش کرد، بر زندگي شخصي و حرفهايام بسيار تأثير گذاشت. تجربههاي بسيار خوبي با اين سريال به دست آوردم که هم خودم از آنها استفاده کردم و هم به هنگام پيشنهادات بعدي که براي بازيگري به دستم ميرسيد لحاظ ميکردم. به هر حال، خيلي از پيشنهاداتي که بعد از "همسران" ميشد شبيه علي بود. چون اين نقش ديده و موردپسند واقع شده بود ميخواستند حالا مثلاً با يک تغيير اسم، در سريال ديگري تکرار شود. "همسران" از همه لحاظ کار متفاوتي بود و براي همه عوامل سريال يک اتفاق خوب به شمار ميرفت.
ميخواهم بگويم سايه علي بر سر من نبود
* چقدر تلاش کرديد تا از زير سايه نقش علي در "همسران" خارج شويد و ابعاد ديگر از تواناييتان در بازيگري را به نمايش بگذاريد؟
به هر حال کاراکتر علي خيلي خاص و ويژه نبود که حتي بخواهيم دربارهاش تحقيقاتي خاص کرده و دورخوانيهاي متعدد داشته باشيم. علي خيلي خيلي نزديک به فرهاد جم بود، هم به لحاظ سن و سال و هم از منظر ويژگيهاي اخلاقي. بيژن بيرنگ از ويژگيهاي چهار بازيگر اصلي سريال وام ميگرفت و در طراحي شخصيت علي و ساير کاراکترها استفاده ميکرد. ما از صبح تا شب با هم بوديم و بيرنگ نوع ادبيات و عکسالعملهايمان را ميديد و به کاراکترها منتقل ميکرد. ميخواهم بگويم سايه علي بر سر من نبود، بلکه اين کاراکتر يک ترکيب ممزوج شده از تصورات بيژن بيرنگ و فرهاد جمي بود که تازه درسش تمام و وارد حيطه بازيگري شده بود.
وقتي فردوس کاوياني جايگزين محمدحسين لطفي شد
* چگونه شد که به عنوان يکي از نقشهاي اصلي سريال "همسران" انتخاب شديد؟
داستانش خيلي طولاني است. ابتدا قرار بود بيژن بيرنگ و مسعود رسام تهيهکننده باشند و غلامحسين لطفي سريال "همسران" را کارگرداني کند و خودش هم بازيگر نقش کمال لطفي باشد. مسعود شاه محمدي مرا به بيرنگ و رسام معرفي کرد. به دفترشان رفتم و صحبت کردم. بيرنگ و رسام مرا پسنديدند اما لطفي کمي مردد بود. من جواني 26-27 ساله تازه فارغالتحصيل بودم که هيچ رزومهاي هم نداشتم و فيلمهايم هم اکران نشده بود. ما يک روز سر صحنه رفتيم اما بعد از فيلمبرداري، کار يک هفته متوقف شد. بعد هم تغييراتي صورت گرفت و قرار شد بيرنگ و رسام خودشان کارگرداني "همسران" را برعهده بگيرند. به جاي خود آقاي لطفي هم فردوس کاوياني نازنين آمد و نقش کمال را بازي کرد.
از فردوس کاوياني آموختم
* چطور با فشردگي يک کار هفتگي آن هم به عنوان اولين نقشآفريني جديتان در تلويزيون کنار آمديد؟
ما همه وقت و انرژيمان را براي "همسران" گذاشته بوديم. شايد آن زمان اين همه گرفتاري و دردسرهاي امروز نبود. آن سالها زندگي خيلي سادهتر و شادتر بود. همه تمرکز من روي اين سريال تلويزيوني بود و فکر ميکنم جواب هم داد. در کنار فردوس کاوياني عزيز خيلي تجربههاي جديد آموختم و ترکيب آقاي کاوياني و خانم مهين ترابي در مقابل من و خانم پاوهنژاد بسيار درست بود و خوب از آب درآمد. اين ترکيب در زمان درست، جاي درست و کار درست شکل گرفته بود.
تکرار "همسران" را ميبينم يادِ بازيگران مرحوم سريال ميافتم
* خاطره جالبي از بازي در سريال "همسران" به ياد داريد که قبلاً بازگو نکرده باشيد؟
خاطره که زياد دارم. ما به نوعي به شکل زنده کار ميکرديم. شنبه تا سهشنبه تصويربرداري داشتيم و سريال چهارشنبه روي آنتن ميرفت، خيلي خيلي جالب بود که عکسالعمل مردم را به روز ميتوانستيم ببينيم و البته اين نظرات را در کارمان اعمال ميکرديم. ما در مدت يکسالي که درگير "همسران بوديم" به مسائل روز جامعه ميپرداختيم. اين روزها که دوباره اين سريال پخش ميشود و تماشا ميکنم متأسفانه ميبينم که يکي دو نفر از بازيگران هر قسمت مرحوم شدهاند و ديگر در ميان ما نيستند. يا آقاي فردوس کاوياني به دليل بيماري مدتهاست در جلوي دوربين قرار نگرفتهاند و برايشان آرزوي سلامتي دارم.
شايد ديگر زياد درگير کار بازيگري نباشم
* پس از "همسران" در دهه 70 به نوعي بازيگر پُرکاري بوديد اما در دهه 80 و 90 کمکار شديد، علت چه بود؟ خودتان سختگيري ميکرديد؟
خب بازيگر بزرگ ميشود و تغيير ميکند. نقطه نظرات و سلايق عوض ميشود و ديگر کمتر به هر چيزي تن ميدهي. به هر حال، در جواني انرژي بيشتري داري و ميخواهي به خيلي چيزها برسي اما وقتي سن و سالت بالا ميرود، آرام ميگيري و سعي ميکني به حداقلها راضي باشي و زندگي را آسانتر بگيري. نقش بايد خيلي به دلم بنشيند تا قبولش کنم. ترجيح ميدهم در آرامش زندگي کنم و اين روزها در دوران کرونا روي کتاب سومم کار ميکنم. شايد ديگر زياد درگير کار بازيگري نباشم، هر چند اگر پيشنهاد خوبي برسد حتما خواهم پذيرفت.
وقتي آقاي بازيگر، مجري شبکه چهار ميشود
* و مدتي هم به کار اجرا روي آورديد. مجريگري چقدر برايتان جدي بود؟
مسابقه "راز سيب" را خيلي دوست داشتم، چالش غريبي بود براي من. البته کار اجرا هم براي يک مقطعي بود. بعضيها ميگفتند اجراي اين مسابقه کار اشتباهي بود و روي بازيگريات تأثير گذاشت اما خودم کار را دوست داشتم و فکر هم نميکنم با خرج و مخارج امروز ديگر امکان ساخت چنين برنامهاي باشد. اين اواخر نيز اجراي برنامه زنده "خانه تو" در شبکه چهار را برعهده داشتم. جاي ارتقاي سواد مالي و ارتباطي و برنامههايي مثل "خانه تو" در تلويزيون خالي است. برنامههايي که بتواند آموزشهاي لازم را در مواجهه با اتفاقات مختلف به مردم بدهد. از پسانداز کردن تا بيمه و دانشهاي آموزشي و ...
اولويتم کارگرداني است
* در حال حاضر اولويت کاريتان بازيگري است يا نويسندگي و مجريگري؟
اولويت اصليام کارگرداني است و تلاش دارم تا بتوانم اولين فيلم سينماييام را بسازم. اما در ميان اين رشتههايي که شما نام برديد به ترتيب نويسندگي، بازيگري و اجرا را ترجيح ميدهم.
کتاب سومم را مينويسم
* دوران کرونا چطور ميگذرد و بيننده تکرار سريال "همسران" هستيد؟
فعلاً در خانه و درگير کتاب سومم هستم. بعضي از دوستانم خبر دادهاند که سريال "همسران" از شبکه آيفيلم پخش ميشود فقط اي کاش ساعت پخشش کمي ديرتر بود.
بازار