انتقاد اصغر همت از وضعیت معیشتی تئاتری‌ها

ایسنا/ اصغر همت با ابراز تاسف از وضعیت اقتصادی و تنگناهای مالی هنرمندان تئاتر در دوران کرونایی گفت: ظاهرا ضرب‌المثلی که می‌گوید «سیر از گرسنه خبر ندارد، سوار از پیاده» این روزها جای خود را در تئاتر پیدا کرده چون مسئولان کار کرده و نکرده، در این مدت حقوق خود را دریافت کرده‌اند اما بچه‌های ما در کار کرایه خانه و فراهم آوردن مایحتاج عمومی مانده‌اند.

این بازیگر با سابقه مشغول بازی در نمایش «تنها خرچنگ خانگی لای ملافه‌ها خانه می‌کند اتللو» بود که با شیوع کرونا و تعطیلی تئاتر از اجرا باز ماند.
او از وضعیت معیشتی هنرمندان انتقاد کرد و از دلخوشی‌های بیهوده‌ در تئاتر سخن گفت و عقایدش را در این زمینه مطرح کرد.
همت با یادآوری شیوع کرونا در زمستان گذشته گفت: پیش از کرونا بسیاری از گروه‌های تئاتری در سراسر ایران مشغول اجرای نمایش بودند که به دلیل تعطیلات کرونایی، از اجرا باز ماندند و همچنان بلاتکلیف مانده‌اند. به اینها اضافه کنید گروه‌های در حال تمرین و نوبت اجرا را.

او با اشاره به انرژی و زمانی که برای آماده‌سازی یک اثر نمایشی صرف می‌شود، افزود: نمایش ما در دو نوبت تمرین و وقت زیادی برایش گذاشته شد. حتی کسانی آمدند و به دلیل طولانی شدن تمرین، گروه را ترک کردند. زمانی که کار به آمادگی رسید، به ماه رمضان نزدیک بودیم و از آنجا که موسیقی، عامل مهمی در نمایش‌های ابراهیم پشت‌کوهی است، امکان اجرای نمایش در این ماه نبود چرا که نمی‌توانستیم از موسیقی‌مان صرف نظر کنیم. بنابراین صلاح ندانستیم نمایشی ناقص روی صحنه بیاوریم و در نهایت قرار شد بهمن ماه بعد از جشنواره فجر، اجرای‌مان را آغاز کنیم.
همت افزود: از اواخر آبان یا اوایل آذر بار دیگر تمرین را آغاز کردیم و کار آماده اجرا شد. شخصا هیچ خبری نداشتم که نمایش ما در جشنواره تئاتر فجر گنجانده شده چون چنین تصمیمی نداشتیم و بعد از شروع جشنواره، با دیدن جدول، متوجه شدم نمایش ما هم دو اجرا در دو روز پایانی دارد، آن هم در بخش مسابقه.

این بازیگر اضافه کرد: ابتدا کمی دلگیر شدم که چرا این موضوع با من مطرح نشده بود ولی از آنجا که گروه‌های زیادی جشنواره را تحریم کرده بودند، به احترام دوستانم، نادر برهانی مرند، دبیر جشنواره و شهرام کرمی، مدیر اداره کل هنرهای نمایشی و به خاطر همراهی با گروهی که با آنان انس گرفته بودم، در کنارشان ماندم.
او ادامه داد: همان طور که می‌دانید مدتی بعد از تعطیلی تئاتر یکی از هنرمندان از سوی مرکز هنرهای نمایشی به عنوان مسئول رسیدگی به گروه‌هایی که در سراسر کشور از کرونا متضرر شده‌اند، انتخاب شد ولی جالب است که در این مدت هیچ کس سراغی از ما نگرفت. ظاهرا این دوست تئاتری خود اذعان کرده که همه چیز فرمالیته است.

این بازیگر با اشاره به اینکه سال‌هاست مرکز هنرهای نمایشی، تهیه‌کنندگی تئاتر را کنار گذاشته و به پرداخت کمک هزینه بسنده کرده است، یادآوری کرد: هرچند مرکز هنرهای نمایشی همچون گذشته به طور کامل تهیه کننده نمایش‌ها نیست ولی تئاتر بودجه‌ای برای تولید دارد که در این چند ماه تعطیلی، هزینه نشده است. از سوی دیگر همین کمک هزینه‌ها هم برای خودش مبلغی می‌شود ولی متاسفانه این بودجه‌ نه در تهران و نه در دیگر شهرها هزینه نمی‌شود.
همت گفت: دل خوش کرده بودیم که گروه‌هایی که در حال اجرا یا مشغول آماده‌سازی نمایش‌هایشان بودند، مبلغی از این بودجه را دریافت می‌کنند که این هم عملی نشد و دلخوشی بیهوده‌ای بود. تازه ما جزو خوش شانس‌ها بودیم که به دلیل شرکت در جشنواره، کمک هزینه‌ای دریافت کردیم که بعید است حتی کفاف هزینه پذیرایی از اعضای گروه را بدهد. حال هزینه ساخت دکور سنگین‌مان، بماند.

این مدرس تئاتر با ابراز تاسف از وضعیت دشوار گروه‌های نمایشی افزود: اخیرا هم اعلام کرده‌اند هر گروهی که اجرایش را ادامه بدهد، نیمی از کمک هزینه‌اش را می‌گیرد که به جایی نمی‌رسد و کل مبلغ آن نیمی از دستمزد یکی از اعضای گروه هم نیست!
همت با اشاره به دیگر مورد مندرج در پروتکل بهداشتی تئاتر مبنی بر اینکه نیمی از ظرفیت سالن باید خالی بماند، افزود: هیچ معلوم نیست تکلیف این صندلی‌های خالی چه می‌شود. اجرا با این وضعیت، توجیه اقتصادی ندارد آن هم در سالنی مانند قشقایی با 90 و اندی صندلی که در شرایط فعلی، حدود 45 نفر را می‌تواند میزبانی کند.

بازیگر نمایش «تهرن» و «پرتره مرد ریخته» افزود: بیشتر مردم جامعه درگیر بیکاری شده‌اند و تاکنون دولت از هر گونه کمکی برای جبران این وضعیت امتناع کرده است. بار روی دوش مردم بیشتر هم شده یا مجبورند برای امرارمعاش، خود را در معرض بیماری قرار دهند یا بسوزند و بسازند. حالا هم که مواجه با موج فزاینده این ویروس شده‌ایم، بیشتر کارها از اجرا در این وضعیت انصراف داده‌اند و بعضی‌ها هم که به اجبار اجرایشان را شروع کرده‌اند، هیچ نتیجه مثبتی نگرفته‌اند. باید نگران سلامتی آنها هم باشیم.

او از وضعیت بهداشت پشت صحنه‌ها به عنوان دیگر مساله مهم نام برد و گفت: به جز معضلات اقتصادی، امنیت گروه‌های نمایشی کجا می‌رود. آن هم در پشت صحنه‌های دخمه مانند ما. اگر هم پشت صحنه را کنترل کنیم، تکلیف روی صحنه چه می‌شود. نمی‌توانیم که روی صحنه ماسک بزنیم یا فاصله اجتماعی را رعایت کنیم. آیا اینها ارزش این بازگشایی را داشت فقط به این قیمت که اعلام شود اجرای تئاتر از سر گرفته شد؟!

این بازیگر با سابقه با انتقاد از وضعیت اقتصادی تئاتر افزود: پیش از کرونا هم 95 درصد گروه‌های نمایشی با ضرر رو به رو بودند و تئاتر خصوصی هم به این وضعیت دامن زد. حالا آن سالن‌ها که عموما غیر استاندارد هستند و از همان اول از گروه‌های نمایشی چک می‌گرفتند، آنها هم متضرر شده‌اند. امیدوارم اینکه می‌گویند سالن‌ها چک‌های گروه‌هایی را که در حال اجرا بوده‌اند پس نمی‌دهند، واقعیت نداشته باشد که این هم خود مشکل دیگری است؛ آش نخورده و دهان سوخته!

او با ابراز تاسف از وضعیت معیشتی قشر ضعیف جامعه در شرایط فعلی، خاطرنشان کرد: وضعیت این اقشار را ببینید. شرایط تئاتری‌ها حتی از این قشرها هم بدتر است. مسئولان فقط وعده دادند، بدون پرداخت ریالی کمک. تنها می‌گویند تمام بدهی‌های گذشته را پرداخت کرده‌اند، این چه ارتباطی دارد با مشکلات پیش آمده؟ چه ارتباطی دارد با بودجه جاری تئاتر ؟
همت یادآوری کرد: در تمام این سال‌ها بسیاری از ما از راه همکاری با تلویزیون، سینما یا تدریس، کمبودهای خود را جبران کرده‌ایم چون تئاتر هرگز ما را تامین نکرده است ولی امروز که با این وضعیت رو به رو شدیم، باید برای هنرمندان تئاتر فکری کرد؛ کاری که تا به امروز به تعویق افتاده است.
این هنرمند در پایان با اشاره به پیگیری تشکل‌های هنری برای تعریف فعالیت هنری به عنوان شغل، اضافه کرد: حتما که نباید قانونی برای پرداخت حقوق ایام بیکاری وجود داشته باشد. در وضعیتی مانند بحران کرونا، دولت باید راسا اقدام و راهکاری پیدا می‌کرد ولی همه کسانی که قرار است برای ما تصمیم‌گیری کنند، خیلی دغدغه خاطر ما را ندارند. ظاهرا ضرب‌المثلی که می‌گوید «سیر از گرسنه خبر ندارد، سوار از پیاده»، امروز در تئاتر ما مصداق پیدا کرده است.