مسیر تئاتر برای رهایی از چالش‌های کرونا

ايرنا/ با شيوع ويروس کرونا و پيدايش مشکل‌هايي که براي فعاليت‌هاي فرهنگي به وجود آمد، تئاتري‌ها مانند ساير رشته‌هاي هنري به فکر چاره‌اي براي برون‌رفت از تعطيلي و راکد ماندن اجراهايشان افتادند. برخي از فعالان اين عرصه با استفاده از ظرفيت‌ها و بستري که دولت براي فعاليت در فضاي مجازي به‌وجود آورده، درصدد عرضه فيلم‌تئاترهاي خود شدند؛ اتفاقي که اهالي تئاتر با آن خيلي ناآشنا نبودند. چون در سال‌هاي پيش نيز تله‌تئاترهايي در تلويزيون پخش مي‌شد که مخاطبان خود را هم پيدا کرده بود. اما با طرح پخش فيلم‌تئاترها در سامانه‌هاي اينترنتي، مسأله‌اي در اين ميان خودنمايي کرد. نمايش‌هاي متقاضي پخش در نمايش خانگي  بايد علاوه بر مجوز اوليه‌اي که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دريافت کرده‌اند، مجوز تازه‌اي نيز از سازمان سينمايي اخذ کنند، که اين چندان به مذاق اهالي تئاتر خوش نيامد.

مجوز نهايي پخش فيلم تئاترها همچنان با سازمان سينمايي است قادر آشنا مديرکل هنرهاي نمايشي از توافق با سازمان سينمايي براي تسريع در روند صدور مجوز فيلم تئاترها بدون بازبيني دوباره در ۳۱ ارديبهشت‌ماه خبر و براي حل اين مسأله گفت:‌ «درواقع خودشان (رئيس سازمان سينمايي) به اين جمع‌بندي رسيدند که نظر کارشناسي اداره کل هنرهاي نمايشي را از نظر محتوايي بپذيرند تا کار تسريع شود چون به هر حال بايد بپذيريم قانون‌گذار مسئوليت صدور مجوز در اين بخش را برعهده سازمان سينمايي گذاشته و بايد قانون اجرا شود. ما نيز هماهنگي را انجام داديم تا کار با سرعت بيشتري انجام شود و گروه‌هاي نمايشي آسيب نبينند که خوشبختانه با اين تصميم به نظرم کمترين وقفه را براي پخش فيلم تئاترها خواهيم داشت.»

تا اينکه چند روز گذشته سيد وحيد فخرموسوي رئيس شوراي نظارت و ارزشيابي تئاتر درباره صدور پخش فيلم تئاترهاي متقاضي پخش در وي‌اودي‌ها چنين گفت: «برخلاف تصوري که پيش آمده طبق قانون، مجوز نهايي پخش فيلم تئاترها همچنان با سازمان سينمايي است، اما در صحبت‌هايي که قادر آشنا مديرکل هنرهاي نمايشي با سازمان سينمايي داشته است قرار شده روند صدور مجوزها تسهيل شود.»

حال اين موضوع را با سه نفر از اهالي فعال تئاتر در ميان گذاشتيم. از آنها درباره تأثير پخش فيلم‌تئاترها بر مردم و ارتباطي که ممکن است با قشرهاي وسيع مخاطب ايجاد شود، پرسيديم و نظرشان را درباره صدور دوباره مجوز نمايش‌ها جويا شديم.

مخاطبان ما عوض شده و با نسل اول تفاوت دارند کاظم هژيرآزاد بازيگر تئاتر، تلويزيون و سينما و عضو هيأت‌مديره خانه تئاتر درباره لزوم پخش فيلم‌تئاترها با توجه به شرايط حال حاضر و زير سايه ويروس کرونا به خبرنگار ايرناپلاس گفت: در يک دوره زماني، شبکه چهار تله‌تئاترهايي توليد و پخش مي‌کرد که مخاطبان خود را داشت. شبکه چهار موقعيت خاصي را متصور بود و برنامه‌هايش بيشتر براي اهالي فرهنگ و قشرهاي تحصيل‌کرده و روشنفکر ساخته مي‌شد. البته  الان  نيز همين‌طور است، اما نمي‌دانم چرا برخي از آيتم‌ها مغفول مانده و فراموش شده است؛ از جمله تله‌تئاتر.

اگر وزارت فرهنگ داريم، ديگر لزومي ندارد نهاد ديگري مخالفت کند

اين بازيگر در خصوص صدور مجوز دوباره نمايش‌ها از سوي سازمان سينمايي براي حضور نمايش‌هاي تئاتري در وي‌اودي‌ها(شبکه‌هاي اينترنتي VOD - ويدئوي درخواستي) عنوان کرد: شوراي انقلاب فرهنگي وقتي شکل گرفت يک‌سري خط و خطوط را معين کرد، اما از آن خط و خطوط تعبير و تفسيرهاي متفاوتي  مي‌شود. حال چون سياست فرهنگي يک دست و منسجم نداريم با استفاده  از اين تعبير و تفسيرها در هر ناحيه و هر جايي سياست‌هايي متفاوت را ارائه مي‌دهند. براي نمونه وزارت فرهنگ مجوزي را صادر مي‌کند اما در فلان شهرستان، فلان مسئول موافق آن نيست. بنابراين سياست فرهنگي صحيح و واحد، بايد يکبار براي هميشه به‌وجود آيد.

توصيه مي‌کنم پخش فيلم‌تئاترها اتفاق بيفتد امير دژاکام نويسنده، کارگردان و مدرس تئاتر درباره پخش فيلم‌تئاترها و تأثير اين اتفاق بر ارتباط‌گيري بيشتر طيف گسترده مردم با تئاتر به خبرنگار ايرناپلاس گفت: به هر حال تئاتر يک اتفاق منحصربه‌فرد است که در هر جايي و به هر شکلي ممکن نيست؛ مگر اينکه تماشاگر به‌صورت زنده با تئاتر مواجه شود. اين مواجهه هر کجا مي‌تواند باشد اما به هر ترتيب بايد به‌صورت زنده اتفاق بيفتد.

اما شکل‌هاي ديگري وجود دارند که مي‌توانند به تبليغ تئاتر و در اختيار قرار گرفتن آن به ديگران کمک کنند. يکي از راه‌هايش فيلم‌برداري و تله‌تئاتر تلويزيوني است و  سامانه‌هاي اينترنتي. اينها مي‌توانند تئاترها را در اختيار عموم قرار دهند مشروط بر اينکه حقوق کارگردان‌ها، بازيگران و تهيه‌کنندگان پرداخت شود. اگر به اين شکل باشد، بله اتفاق بسيار خوبي است. با توجه به حفظ حقوق هنرمندان توصيه مي‌کنم اين اتفاق بيفتد.

مته به خشخاش نگذارند دژکام درباره مجوز پخش گرفتن تئاترها نيز گفت: اين‌که صدور مجوز از سازمان سينمايي فرآيند قانوني است، بله اين قانون وجود دارد و ما در آن دخيل نيستيم. اما به نظرم، وقتي يک اثر از وزارت ارشاد مجوز مي‌گيرد يعني يکبار مجوز گرفته است. حالا دوستان استدلال مي‌کنند که آن مجوز براي تعداد اندک است و اين مجوز براي تعداد بيشتر. خب آن تعداد اندک ايراني، مسلمان و اهل اين سرزمينند و هنر اين مرزوبوم را دوست دارند و آن تعداد زياد نيز همين‌طور، يعني به اين مملکت علاقه دارند. لذا طرح اين مسأله به آن اندازه‌اي ضروري نيست که مته به خشخاش مي‌گذارند.

يک راه‌حل خوب قطب‌الدين صادقي فيلمنامه‌نويس، مترجم، مدرس و کارگردان تئاتر نيز درباره پخش فيلم‌تئاتر به خبرنگار ايرناپلاس چنين گفت: يکي از راه‌هاي خوب ارتباط با مردم و بجا آوردن نيازها در اين شرايط، پخش فيلم‌تئاترها در قالب دي‌وي‌دي است که مي‌تواند راه‌حل مناسب و خوبي براي اين روزها باشد. 

صادقي که دانش‌آموخته دانشگاه سوربن پاريس است و شاگردان تأثيرگذار و مطرحي در اين حوزه داشته، درباره اخذ دوباره مجوز براي پخش تئاترها در سامانه‌هاي نمايش اينترنتي از سوي سازمان سينمايي بيان کرد: مجوز دوباره گرفتن کار اشتباهي بوده و به اعتقاد من سانسوري دوباره است که به‌شدت با آن مخالفم. به‌جاي اينکه شرايط را فراهم و بستر سهل‌تري براي فعاليت‌ها ايجاد کنيم، مدام مانع ايجاد کرده و ماجرا را کنترل مي‌کنيم. به‌جاي اين همه دغدغه‌هاي سانسوري، به اهالي تئاتر سرويس دهيد و از نظر مالي آنها را کمک کنيد و شرايطي به وجود آوريد که اين ارتباط و پل‌هاي ارتباطي بين مردم و هنر نمايشي بيشتر و راحت‌تر برقرار شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar