بحران سینماهای آسیا در ۲۰۲۰

دنياي اقتصاد/ بازارهاي آسيايي سينما در دوران شيوع کرونا دچار خسارتهاي بسياري شدند. بازارهاي نوپاي سينمايي در کشورهاي آسيايي، وضعيت توليد را نيز تحت تاثير قرار داده و به نظر ميرسد که عوارض ناشي از شيوع کرونا در بازار اکران تا سال ۲۰۲۲ نيز ادامه داشته باشد. در ژاپن و کرهجنوبي که درآمد کلي فروش فيلمها در سال ۲۰۱۹ به ترتيب۴/ ۲ و ۶/ ۱ميليارد دلار بود، ميزان فروش در فصل اول سال ۲۰۲۰ براي اين دو کشور تنها به ۳/ ۱۹۰ و ۵/ ۱۳۹ ميليون دلار رسيده که به ترتيب نشان دهنده افت ۲/ ۴۶ درصدي و ۳/ ۶۵ در اين دو کشور است.
دادههاي به دست آمده از مرکز بازار جهاني «اساندپي» و «اوپوس ديتا» نشان ميدهد ميزان فروش سينماها در فصل اول سال ۲۰۲۰ در آسيا کاهش يافته است. بر همين اساس، نرخ رشد فيلمها در چين که در ميان بازارهاي اصلي سينما در آسيا و جهان قرار دارد، در مقايسه با سال ۲۰۱۲ حدود ۲۵۰ درصد کمتر شده و با کاهش ۴/ ۹۷درصدي درميزان فروش فيلمها به بالاترين ميزان زيان سالانه در درآمدهاي ناشي از فروش اين محصولات رسيده است.
در ژاپن و کرهجنوبي که درآمد کلي فروش فيلمها در سال ۲۰۱۹ به ترتيب ۴/ ۲ و ۶/ ۱ ميليارد دلار بود، ميزان فروش در فصل اول سال ۲۰۲۰ براي اين دو کشور تنها به ۳/ ۱۹۰ و ۵/ ۱۳۹ ميليون دلار رسيده که به ترتيب نشان دهنده افت ۲/ ۴۶ درصدي و ۳/ ۶۵ در اين دو کشور است.هند نيز که بازار بزرگ ديگري درسينماي آسيا محسوب ميشود، از زيان ۱۳۰ ميليون دلاري در درآمدهاي ناشي از فروش سينماها برخوردار بوده است.
درآمدهاي حاصل از فروش فيلمها به دليل شيوع ويروس کرونا مختل شده است. اين همهگيري که از اواخر سال ۲۰۱۹ در ووهان، مرکز استان هوبي آغاز شد، دولتها را وادار به اجراي سياستهاي خانهنشيني و قرنطينه کردو در همين راستا سالنهاي سينما را وادار به تعليق فعاليتها کرد. اين عمل که به منظور کاهش ميزان سرايت ويروس کرونا انجام گرفت، اثر قابل ملاحظهاي بر سالنها داشت و شرکتهاي توليدکننده فيلم در آسيا به علت کاهش درآمدهاي خود با چالشهاي شديدي در نقدينگي مواجه شدند. براي نمونه در چين، بيش از ۱۳ هزار شرکت فيلم و تلويزيون کارهايي را که براي کسبوکار امسال خود در نظر داشتند، کنار گذاشتهاند.
پس از بسته شدن سالنهاي نمايش و تشديد معيارهاي احتياطي در مورد گردهماييهاي عمومي، يکي از راهکارهايي که در اين راستا و افزايش فروش فيلمها اتخاذ شد، تغيير الگوي مصرف سينماروندگان درجنوب شرقي آسيا بود. بر اساس گزارشهاي موجود، بين ۲۰ ژانويه تا ۱۱ آوريل سال ۲۰۲۰،در مالزي، فيليپين، اندونزي و سنگاپور، ميزان دقايق هفتگي که صرف تماشاي ويدئوهاي آنلاين شده، ۶۰ درصد افزايش يافته است. در اين ۴ کشور، تا پايان ماه مارس سال ۲۰۲۰ حدود ۸ميليون پرداخت آنلاين ويدئويي صورت گرفته است.
بازار سينماي ايران
سينماها چهار ماه تمام تعطيل بودند. حتي پروژههاي توليد فيلم هم در اين مدت متوقف شد تا روند شيوع بيماري کنترل شود. سرانجام با تلاش بسياري از فعالان بازار سينما که کسبوکارشان را در آستانه تعطيلي ميديدند، سينماها از اول تيرماه باز شدند. اما استقبال عمومي از اکران فيلمها در سينماها آنقدري نبود که انتظار ميرفت. گزارش فروش فيلمها مصداق عيني اين نکته است. از زمان ياد شده، حدود ۵۰ مجتمع سينمايي فعال بودهاند که اين تعداد مجموعا نزديک به ۸۰ سالن را در اختيار تماشاگران فيلمها قرار دادهاند. اين سالنها در طول نزديک به يک ماه از بازگشايي نزديک به ۸/ ۴ ميليارد تومان درآمد داشتهاند. در واقع سينماها در طول اين يک ماه بهطور ميانگين در هر روز تنها کمي بيشتر از صد ميليون تومان فروش داشتهاند. به تعبير ديگر، هر روز حدود دو ميليون تومان و هر ماه ۶۰ ميليون تومان به ازاي هر سينما! رقمي که کفاف هزينههاي سينما را هم چندان نميدهد اما دستکم ميتواند بخشي از حقوق پرسنل را پوشش دهد. بسياري از سالنداران معتقدند که همين درآمد پايين نيز ميتواند به ادامه حيات سينماها کمک کند. سال ۹۷ سينماي ايران در ابتداي مرداد ماه بيش از ۱۰۰ ميليارد تومان فروش داشت و در سال گذشته اين رقم به ۱۲۶ ميليارد تومان رسيده بود که نشاندهنده رشد ۲۶ درصدي است. به بيان ديگر در صورت عدم افزايش فروش سينما در مقايسه با سال گذشته، کرونا باعث ميشود تا سينماها ۵/ ۱۲۲ ميليارد تومان متضرر شوند.
اکران آنلاين که نخستين بار با اکران فيلم «خروج» به کارگرداني ابراهيم حاتمي کيا رسميت پيدا کرد توانست تجربه خوبي از اکران فيلمها در ايران را به نمايش بگذارد. از ۲۴ فروردين که اکران آنلاين آغاز شد تا سوم مرداد ماه فيلمهاي «خروج»، «طلا»، «تيغ و ترمه»، «حکايت دريا»، «زيرنظر»، «کشتارگاه»، «بهت» و «مهمانخانه ماه نو» بهصورت آنلاين در دسترس دوستداران سينما قرار گرفتهاند. اين فيلمها در مجموع بيش از ۸ ميليارد و ۲۰۰ ميليون تومان فروش داشتهاند. تعداد بليتهاي فروش رفته براي تماشاي اين فيلمها بيش از ۵۵۰ هزار عدد بوده است.