چطور/ «مامان هميشه تو رو بيشتر دوست داشت!» آيا شما هم بارها اين جمله را به زبان آوردهايد؟ نکند احساس ميکنيد که پدرومادرتان يکي از خواهر يا برادرهايتان را طور ديگري دوست دارند و حتي حالا که بزرگ شدهايد از اين بابت احساس ناراحتي ميکنيد؟ نيازي به گفتن نيست که تبعيض بين فرزندان ميتواند اثر مخربي روي روابط خانوادگي داشته باشد و باعث ايجاد رقابتهاي حسادتآميز خواهروبرادري شود. در اين مقاله شما را با ۶ راهکار مفيد براي مقابله با تبعيض بين فرزندان آشنا خواهيم کرد.
اگر احساس ميکنيد که پدرومادرتان به خواهر يا برادرتان توجه بيشتري دارند، جالب است بدانيد که خيليهاي ديگر هم مثل شما چنين نظري درمورد خانواده خود دارند. پژوهشگران دانشگاه کورنِل پژوهش جالبي در اينزمينه انجام دادهاند. آنها در اين پژوهش با ۲۷۵ مادرِ ۶۰ تا ۷۰ سالهاي که حداقل ۲ فرزند زنده داشتند مصاحبه کردند و از ۶۷۱ نفر از فرزندان اين افراد نيز سؤالاتي پرسيدند.
تبعيض بين فرزندان موجب تضعيف روابط خانوادگي ميشود.
۷۰ درصد مادران فرزندي را که بيشتر با او احساس نزديکي ميکردند نام بردند. ازآنطرف فقط ۱۵ درصد فرزندان اين افراد ادعا کردند که احساس ميکنند مادرشان مساوات را بين آنها و خواهر يا برادر ديگرشان رعايت کرده است. وقتي پدر و مادري به يکي از فرزندانشان توجه ويژهتري داشته باشند، مطالعات نشان داده است که هر دو فرزند از لحاظ سلامت روان آسيب خواهند ديد. از يکطرف فرزندي که کمتر دوست داشتهشده دچار احساس خشم ميشود و ازآنطرف فرزندي که بيشتر دوست داشتهشده بهخاطر سطح بالاي انتظارات پدرومادر استرس ميگيرد.
بسياري از کساني که تکفرزند نيستند، سايه تبعيض بين فرزندان را در زندگيشان حس ميکنند. حتي خيلي اوقات ساير اعضاي خانواده وجود چنين تبعيضي برايشان قابل تشخيص نيست يا قبولش نميکنند. کمتر دوستداشتهشدن احساس خوبي نيست، اما بههرحال طبيعت انسان بهگونهاي است که بعضي آدمها بنا به دلايل مختلفي بيشتر بهسمت هم کشيده ميشوند. ازجملهي اين دلايل ميتوان به نزديکي جغرافيايي اشاره کرد. مثلا فرزندي که نزديک پدرومادرش زندگي ميکند، قطعا وقت زيادتري را با آنها ميگذراند و احساس نزديکي بيشتري بينشان بهوجود ميآيد. ساير دلايلي که ميتوانند رابطهي پدرومادر با يکي از فرزندان را خاصتر کنند عبارتاند از ويژگيهاي شخصيتي مشترک (مثلا پدر و برادرتان طرزفکر مشابهي دارند و همديگر را راحتتر ميفهمند) يا ساير عوامل غيرقابلکنترل (مثلا جهانبيني شما بهاندازهي خواهر يا برادر ديگرتان به باورهاي پدرومادرتان نزديک نيست و درنتيجه پدرومادرتان آگاهانه يا ناآگاهانه از اين بابت دلِ خوشي ندارند).
مطالعات نشان داده است که پدرومادرها معمولا نسبتبه فرزندي که ازدواج نکرده، تحصيلاتش پايينتر است يا ارزشهاي مشترک کمتري با او دارند، بيشتر احساس دلسردي ميکنند. البته چنين طرز برخوردي ميتواند ناشي از طبيعت خود ما انسانها باشد، اما وقتي چنين رفتاري از والدينمان سر ميزند دردناکتر است، چراکه از پدر و مادرمان انتظار داريم عشق و حمايتشان نسبت به ما بيقيدوشرط باشد و شايد حتي چون والدينمان را کمي فراتر از يک انسان عادي ميبينيم (ديدگاهي که ميتواند از کودکي در ما باقي مانده باشد)، اين مسئله برايمان دردناکتر ميشود.
خلاصه اينکه تبعيض بين فرزندان به هر دليلي ميتواند جو خانواده را متشنج کند. آيا پدرومادرتان با بچههاي خواهرتان ارتباط نزديکتري دارند؟ آيا به موفقيتهاي برادرتان بيشتر ميبالند؟ آيا به خواهرتان بيشتر توجه ميکنند؟ آيا هميشه در دعواها جانب برادرتان را ميگيرند؟ آيا احساس ميکنيد که مورد تبعيض واقع شدهايد و بههمينخاطر با خواهر يا برادرتان بر سر بهدستآوردن عشق و حمايت خانواده رقابت داريد؟ آيا از اين استرس و تشنج حسوحالتان خراب است؟ ما درادامه راهکارهايي برايتان آماده کردهايم تا بتوانيد بهعنوان يک فرد بالغ با اين مسئله درست برخورد کنيد.
۱. قضيه را به خودتان نگيريد
شايد رفتار پدر و مادرتان به اين معني نيست که آنيکي خواهر يا برادرتان را بيشتر دوست دارند و به شما ترجيحش ميدهند، بلکه تنها دليلش اين است که به هر دليلي با خواهر يا برادر ديگرتان بيشتر احساس نزديکي ميکنند. ممکن است که خودشان اصلا نسبت به اين قضيه آگاه نباشند. معمولا هم در چنين مواردي قصدشان اين نيست که احساسات شما را خدشهدار کنند. اما اگر عمدا اين کار را ميکنند، آن هم فقط چون شخصيت شما باب ميلشان نيست، پس شايد همين بهتر باشد که با شما احساس نزديکي بيشتري نميکنند!
۲. حمايت و پشتيباني لازم را در جاي ديگري از زندگيتان جستوجو کنيد
در جستوجوي کساني باشيد که بتوانند با حمايتشان عشق، پذيرش و تأييدي را که از جانب خانواده دريافت نميکنيد با رفتاري سنجيده به زندگيتان هديه کنند. اما يادتان باشد که فقط به آدمهاي درست اعتماد کنيد، چراکه حمايت و پشتيبانيِ خالصانه از هرکسي برنميآيد. بسياري از ما در خانوادههايي زندگي ميکنيم که طرز فکرشان با ما يکي نيست و به ارزشهاي متفاوت ديگري اعتقاد دارند، اما آدمهاي خيلي زيادي در دنيا هستند که ميتوانند خلأ حمايت خانواده را برايتان جبران کنند. باز هم تأکيد ميکنيم که در انتخاب چنين افرادي دقت کنيد و بدانيد که اين حمايت و پشتيباني از هرکسي ساخته نيست.
۳. در صورت احساس تبعيض بين فرزندان ارتباطتان را با خواهر يا برادرتان خراب نکنيد
تبعيض بين فرزندان - رقابت خواهروبرادري را کنار بگذاريد.
با خواهر يا برادرتان رقابت نکنيد و بهخاطر اينکه از سوي والدينتان ارجحيت دارند مورد سرزنش قرارشان ندهيد. اگر براي اينکه دوستداشتني و مورد قبول واقع بمانند تلاش ميکنند، باز هم نبايد سرزنششان کنيد. نميتوانيد چون طالب عشق و تأييد خانواده هستند از دستشان دلگير باشيد. درعوض بپذيريد که رابطهي شما با پدرومادرتان مربوط به خودتان است و اين قضيه را از ارتباطتان با خواهر يا برادرتان جدا کنيد.
۴. واقعيت حاضر را بپذيريد
اگر بپذيريد که نميتوانيد بهاندازهي دلخواهتان از جانب والدينتان حمايت و تأييد کافي دريافت کنيد، احتمالا حال بهتري خواهيد داشت. وقتي سراغ پدرومادر رفتنتان از روي احتياج نباشد، ميتوانيد قدرت فردي بيشتري در خودتان احساس کنيد. عادتکردن به اين طرزفکر آسان نيست، اما اگر انجامش بدهيد خواهيد ديد که چقدر حالتان بهتر ميشود. اول از همه ببينيد که خانواده چه چيزهايي برايتان دارد و بعد توجهتان را به چيزهايي که از ساير جنبههاي زندگي نصيبتان ميشود معطوف کنيد. با اين کار خواهيد فهميد که خانواده فقط بخشي از زندگي است و حتي گاهي ميتواند مهمترين بخش زندگي هم نباشد.
۵. براي زندگي خانوادگي خودتان وقت و انرژي بگذاريد
اگر در خانوادهاي بهدنيا آمديد که عشق و حمايتهاي عاطفي کافي به شما نداده است و هميشه تبعيض بين فرزندان را احساس ميکرديد، سعي کنيد پس از ازدواج و تشکيل خانواده جديدتان تمام آن کاستيها را جبران کنيد. ببينيد که چه براي خانوادهتان در چنته داريد و چه کارهايي ميتوانيد براي خودتان در زندگي شخصي انجام بدهيد. بهاينترتيب راحتتر ميتوانيد با موقعيت حاضر کنار بياييد و رفتار خاص خانوادهتان را بپذيريد.
۶. از کمکهاي مشاورهاي استفاده کنيد
آثار منفي تبعيض بين فرزندان و رقابت بچهها ميتواند تا بزرگسالي هم ادامه پيدا کند. بهويژه اگر فرد از اين وضعيت احساس ناراحتي و استرس داشته باشد، اوضاع وخيمتر خواهد بود و اينجاست که توصيه ميشود از مشاور کمک بگيريد. مشاوران خانواده ميتوانند براي مقابله با استرسي که از بابت اين وضعيت دچارش هستيد کمکتان کنند. همچنين ميتوانيد با يادگيري رفتارهاي مديريت استرس از حجم کلي استرستان بکاهيد و راحتتر با اين قضيه برخورد کنيد.
بازار