فلسفه گره زدن سبزه در روز سیزده بدر چیست؟

ستاره/ یکی از سنت‌های خاص بین ایرانیان گره زدن سبزه بعد از تعطیلات عید نوروز و در روز طبیعت است. ایرانیان پیرو آداب و سنن نوروز در روز سیزدهم فروردین ماه که به سیزده بدر شناخته می‌شود به بیرون از خانه‌های خود می‌روند و سبزه‌ای را که در عید نوروز بر سر سفره‌های هفت سین گذاشته بودند گره زده و به آب می‌اندازند. برخی نیز اعتقاد دارند روز ۱۳ بدر روز نحسی است! شاید خیلی‌ها تمام این کارها را بدون اطلاع از دلیل آن انجام دهند. اگر کنجکاو هستید درباره علت این سنت خاص بدانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
از نگاه برخی افراد ، ارتباط ازدواج و گره زدن سبزه در روز ۱۳ فروردین (سیزده بدر) به عنوان راهی برای باز شدن بخت در نظر گرفته می‌شود. گره زدن سبزه، به نیت باز شدن گره دشواری‌ها و برآورده شدن آرزوها، از جمله بیرون کردن نحسی است. در تاریخچه سیزده بدر این باور معروف است که سبزه گره زدن دختران دم بخت، شگونی برای ازدواج و همسر یابی، می‌باشد اما این ارتباط تا چه حدی درست است و آیا واقعا این کار تاثیری در امر ازدواج و یا گشایش کار افراد دارد؟!

تاریخچه گره زدن سبزه در سیزده بدر
در اوستا (کتاب باستانی زرتشت) از کیومرث سخن گفته شده است و وی را نخستین بشر و اولین پادشاه نامیده‌اند. براساس این کتاب ، پسر و دختر دوقلوی کیومرث ("مشیه” و "مشیانه”) برای اولین بار در روز ۱۳ فروردین با یکدیگر ازدواج کردند. به دلیل آنکه در آن دوران ، مراسم عقد و عروسی وجود نداشت ؛ مشیه و مشیانه با گره زدن دو شاخه ، مراسم پیمان زناشویی را برگزار کردند. این مراسم از آن زمان توسط دختران و پسران دم بخت برگزار می‌گردیده ولی در دوره کیانیان تقریبا متروک گردید. تا اینکه در دوره هخامنشیان دوباره این رسم شروع گردید و تا امروز نیز باقی مانده است.

دلیل سند مذکور در کتاب "مجمل التواریخ” بدین صورت آمده است:
اول مردی که به زمین ظاهر شد ، پارسیان او را "کل شاه” گویند. پسر و دختری از او ماند که مشیه و مشیانه نام گرفتند و روز سیزده نوروز با هم ازدواج کردند و در مدت پنجاه سال هیجده فرزند بوجود آوردند و چون مردند جهان نود و چهار سال بی پادشاه بماند.
بنابراین براساس تاریخچه عنوان شده ؛ رسم سبزه گره زدن ، شیوه‌ای جهت اعلام پیوند زناشویی بوده است و کاملا واضح است که با توجه به مراسم‌های ازدواج کنونی ، گره زدن سبزه منسوخ گردیده است. بر همین اساس کردهای ایران و عراق که زرتشت را از خود می‌دانند روز سیزدهم فروردین را جزو جشن نوروز به حساب می‌آورند.

رفع مشکلات با سبزه گره زدن
رفع مشکلات با گره زدن به سبزه نشان دهنده آن است که مردم اعتقاد داشتند که خداوند زمین و آنچه که در کائنات است را آفریده و اگر گره‌ای در کارشان می‌افتد، به خاطر چینش کائناتی است، به همین دلیل در این چینش کائناتی از ستارگان بیشتر الهام می‌گرفتند و ایامی را قمر در عقرب و فعل سعد (سعد به معنی خوب و فرخنده) می‌خواندند. در روز سیزده بدر کسانی که از خدا فرزند می‌خواهند و یا خواسته‌های دیگری دارند، به سبزه گره می‌زنند تا خداوند مشکلات و خواسته‌هایشان را برآورده کند.

ارتباط گره زدن سبزه با بخت گشایی
در گذشته جامعه ما جامعه بسته‌ای بوده است. زن همیشه در خانه بوده و منتظر بوده تا به خواستگاری‌اش بروند. امروزه تغییراتی بوجود آمده اما در گذشته دختران نمی‌توانستند همسرشان را خودشان انتخاب کند. بنابراین مهم‌ترین آمال و آرزوهای هر دختری در گذشته این بود که شوهر خوبی بکند یا زودتر به خانه بخت برود. درباره دخترها این حرف وجود داشت که: دختر که رسید به ۲۰، باید نشست و به حالش گریست. اینها جزء فرهنگ ما بوده است. دختر در ۱۶، ۱۷ سالگی باید به خانه بخت می‌رفت وگرنه مایه ننگ به حساب می‌آمد. این‌ها واقعیاتی بود که وجود داشت. به همین دلیل دخترها به امامزاده می‌رفتند، سبزه گره می‌زدند و سفره‌های نذری پهن می‌کردند تا شاید نیروهای غیبی کمک کنند و شوهری برایشان پیدا شود زیرا دختری که ازدواج نمی‌کرد جایگاهی در جامعه نداشت.

سنت گره زدن سبزه از نگاهی دیگر
دکتر "نیک نام" در رابطه با رسم سبزه گره زدن نظر دیگری دارد که بدین قرار می‌باشد:
برخی از آداب نوروز مربوط به قبل از زرتشت است و به مردمان آریایی باز می‌گردد. براساس باور مردمان آریایی ، "تشتر” فرشته باران و به شکل اسب سپید است که هرگاه دیوی به نام اپوش را از پای درآورد ، سالی پر از باران و سرسبزی را خواهند داشت. به همین دلیل ایرانیان و مخصوصا بانوان (که نماینده آناهیتا یا همان الهه آب و آبادانی هستند) در روز ۱۳ فروردین با نوازش سبزه‌ها و گره زدن آن‌ها ، حمایت خود را از فرشته باران اعلام می‌کنند.