کودکت/ نظم و قانون در فرزندپروري بسيار مهم است، اما اگر کودکي حساس داشته باشيد، که مسائل را بزرگتر از آنچه هست ميبيند، چگونه برخوردي صحيح با او داشته باشيد؟ يعني چگونه بايد با چنين کودکي رفتار کنيد که هم شرايط ويژه او ديده و درک شود و هم در خانه قوانين و حد و مرزها رعايت شوند؟ کودک حساس دچار اختلال يا مشکل نيست، بلکه ممکن است از مهربانترين و عاطفيترين کودکاني باشد که شما در طول زندگي ملاقات کردهايد. اما تربيت کودک حساس و زودرنج والدين را با چالشهايي روبرو خواهد کرد. کودکاني که از لحاظ هيجاني حساساند معمولا سريع آشفته ميشوند، زياد گريه ميکنند و هميشه نگران پيش آمدن مشکلاند. همچنين، نياز دارند مدام به آنها اطمينان داده شود. بعضي از کودکان حساس فقط از نظر هيجاني حساس نيستند، بلکه نسبت به هر محرک بيروني، که حواس آنها را تحريک کند، نيز حساساند. صداهاي بلند و نور شديد ميتواند باعث برانگيخته شدن آنها شود. آنها از جمعيت زياد هم ممکن است بترسند و بهسختي با تغييرات کنار ميآيند.
بعضيها فکر ميکنند کودکان حساس خجالتياند، در حالي که حساسيت فراتر از خجالتي بودن است. کودکان حساس هيجانات را شديدتر از بقيه تجربه و درک ميکنند و نسبت به هر مسئلهاي بيش از حد واکنش نشان ميدهند. آنها نسبت به ساير کودکان بيشتر از حد معمول ميترسند يا هيجانزده و عصباني ميشوند. در نتيجه، اين کودکان از امتحان کردن چيزهاي جديد امتناع ميکنند و معمولا در تعامل با همسالانشان مشکل دارند، چون بين آنها به عنوان کسي شناخته ميشوند که مدام گريه ميکند يا زود عصباني ميشود. اگرچه وجود قوانين سخت در خانه ممکن است باعث تغيير رفتار کودکان شود، اما سختگيري بيش از حد ممکن است باعث مشکلات بيشتري در کودکان حساس شود. راهکارهاي تربيتي، که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد، ميتوانند در تربيت کودک حساس به شما کمک کنند.
روشهايي براي تربيت کودک حساس
بپذيريد که کودکي حساس داريد
اگر کودکي حساس داريد، سعي نکنيد خلق و خوي او را تغيير دهيد. بهجاي اينکه فرزندتان را به چشم کودکي عجيب و غريب ببينيد، بر نقاط قوتش تمرکز کنيد. عواملي را شناسايي کنيد که موجب آشفتگي کودک ميشوند. بهجاي اينکه او را از مواجهه با تجربيات جديد محروم کنيد، به او راه مقابله با اين هيجانات را آموزش دهيد. وقتي از حساسيت کودک به تنگ آمدهايد، به ياد داشته باشيد اين کودکان بهشدت مهربان و همدلاند.
زماني براي استراحت و آرامش کودک فراهم کنيد
بيشتر کودکان حساس در خيابانهاي شلوغ، نور زياد و مکانهاي پرهرجومرج دچار پريشاني ميشوند. اين موضوعات را حتما در تربيت کودک حساس در نظر بگيريد. گوشه آرامي را براي کودک مهيا کنيد و او را تشويق به انجام فعاليتهاي آرامبخشي مانند رنگآميزي و شنيدن موسيقي با هدفون کنيد. کودک کمکم عادت ميکند، در مواقعي که دچار اضطراب ميشود، کتاب بخواند يا خودش را با شنيدن موسيقي آرام کند.
محدوديتهايي را در نظر بگيريد
ممکن است وسوسه شويد از رعايت قوانين براي آرامش کودک صرفنظر کنيد، اما اين چشمپوشي و کوتاه آمدن در بلندمدت به نفع کودک نخواهد بود. انعطافپذير باشيد، اما به ياد داشته باشيد، اين قوانين از فرزندتان در آينده فرد مسئوليتپذيري خواهد ساخت. اگر روش تربيتي بسيار سهلگيرانهاي در پيش بگيريد، کودک آمادگي لازم را براي مواجهه با دنياي واقعي پيدا نميکند. اگر در ارتباط با کودک حساس قوانين و تعيين حد و مرزها را ناديده بگيريد، فرصت يادگيري و رشد کودک را در زمينه پذيرش عواقب کارهايش از او خواهيد گرفت.
به تلاش هاي کودک حساس توجه کنيد
کودکان حساس نياز به تشويق دارند. حتي اگر تلاش کودک به موفقيت نينجاميد، همچنان از تلاشش تقدير کنيد. حتما اين نکته را در ذهن داشته باشيد، کودکاني که بيدليل تشويق ميشوند عزت نفس پاييني دارند. پس مراقب باشيد به تلاشهاي کودک، به طور متناوب و نه هميشگي، توجه و آنها را تشويق کنيد. ممکن است تشويق شما، بابت انجام کارهايي که هر کودک ديگري هم قادر به انجام آن است، تاثير منفي بر کودک بگذارد. سعي کنيد، بهجاي نتايج فعاليتهاي کودک، تلاشهاي او را ستايش کنيد. مثلا به او بگوييد: «تلاشت براي حل اين مسئله رياضي قابل تقديره» به طور مشخص، بهجاي دستاورد، بر تلاش کودک تاکيد و تمرکز کنيد. خيلي مهم است، زماني که فرزندتان به شما حقيقت را ميگويد، او را ستايش کنيد. بچههاي حساس تمايل دارند، براي خارج شدن از دردسر، دروغ بگويند. بنابراين، خيلي مهم است کودک را براي صداقتش تشويق کنيد، بهخصوص وقتي نظر و ذهنيت مطلوبي درباره راستگويي ندارد.
بيان احساس را به کودک بياموزيد
خيلي مهم است که کودکان حساس نحوه بيان احساسات را ياد بگيرند. همچنين، بايد راه کنترل و مديريت اين احساس را هم ياد بياموزند. به کمک آموزشهاي تنظيم هيجان، به کودک راه تشخيص و مواجه شدن با احساسات ناخوشايند را آموزش دهيد. کودکان حساس احساساتشان را با رفتارشان به والدين نشان ميدهند. به کودک بياموزيد بر احساساتش اسم بگذارد. نامگذاري احساسات به او کمک ميکند احساسش را راحتتر بيان کند و شما هم بهتر احساسش را درک کنيد.
مهارت حل مسئله را به کودک بياموزيد
آموزش مهارتهاي حل مسئله ميتواند تغيير بزرگي در زندگي روزمره کودک حساس ايجاد کند. دستورالعملهاي گامبهگام مقابله با مشکلات را به کودک آموزش دهيد و اعتماد به نفس ازدسترفته او را براي برخورد با موقعيتهاي دشوار بازگردانيد.
از تنبيههاي منطقي براي تربيت کودک حساس استفاده کنيد
کودکان حساس هم مانند ساير کودکان نياز دارند بدانند رفتارها و اعمالشان عواقب خوشايند يا ناخوشايندي دارد. فقط به اين دليل که کودک حساس سريع گريه ميکند يا زودرنج است، نبايد از عواقب عملش چشمپوشي کرد. عواقب عمل يا رفتار درسهاي ارزشمندي به کودک ميدهد.
تربيت کودک حساس و نظم انضباط بخشيدن به رفتار آنها موضوع مهمي است و از او فردي بالغ و آگاه در آينده خواهد ساخت. بهکارگيري روشهايي که در اين مقاله به آنها پرداخته شد به کودک کمک ميکند از مزاياي تربيتي مفيد و هوشمندانه در زمان اضطراب و هيجان بهرهمند شود.
بازار