سواد زندگي/ شايد براي شما هم پيش آمده باشد که از شدت عصبانيت و ناراحتي از رفتار يا صحبت ناخوشايند کودکتان، او را تنبيه بدني کرده باشيد. هرچند والدين معمولاً پس از چنين اتفاقات ناخوشايندي بهسرعت پشيمان ميشوند اما بر اساس مطالعهاي از آکادمي پزشکي اطفال آمريکا برخورد فيزيکي والدين با فرزندان تحت هيچ شرايطي و به هيچ بهانهاي موردقبول نيست.
Tracie Afifi نويسنده و محقق دانشگاه منيتوبا کانادا سابقهاي طولاني در بررسي ارتباط ميان تنبيه بدني کودکان و مشکلات روانشناختي آنها در زندگي آينده دارد. با توجه به يافتههاي وي، بچههايي که در دوران خردسالي تجربه برخورد فيزيکي از سوي والدين را وارد حافظه بلندمدت خود ميکنند، بدون شک تبديل به نوجوانان و جواناني عصبي با چالشهاي رواني مختلف خواهند شد. تنبيه بدني شديد و مکرر نيز منجر به افسردگي، بيماريهاي رواني- اضطرابي، سوءمصرف مواد و همچنين اختلالات شخصيتي ميشود؛ اختلالهايي که گاه هيچ برگشتي از آن در کار نخواهد بود.
کودکان دارايي ما نيستند
با استناد به گزارشي از انجمن روانشناسي آمريکا، وضع قوانين جدي براي ممنوعيت تنبيه بدني کودکان همواره با استدلالهايي مبني بر اينکه والدين بايد حق انضباط و تربيت فرزندان خود را در اختيار داشته باشند روبهرو شده است. چنين ادعاهايي فقط و فقط از اين ديدگاه مسموم سرچشمه ميگيرد که: "کودکان بخشي از دارايي والدين خود هستند"؛ درست مانند خانه يا ماشيني که خريدهايم و مختاريم که هر رفتاري با آن داشته باشيم.
البته چنين ايدهاي امروز کمتر بهصراحت بيان ميشود اما درگذشتهاي نهچندان دور با تکيهبر چنين استدلالهايي، اعمال انواع خشونت نسبت به کودکان امري عادي بود و بهجز والدين، معلمان نيز تصور ميکردند که بهترين روش آموزشِ نظم و انضباط به دانش آموزان، استفاده از خط کش و يا قرار دادن مداد بين انگشتان دانشآموز است.
خوشبختانه امروز چنين برخوردها و تنبيهي در مدارس از سوي والدين پذيرفته نيست و نهادهاي قضايي نيز با آن برخورد ميکنند. اما همچنان شاهد تنبيه بدني کودکان توسط پدر و مادرها هستيم امري که بيش از هرچه از فقر فرهنگي نشئت ميگيرد.
تأثير تنبيه بدني بر کودکان و نوجوانان
مطالعالت علمي بسياري در مورد تأثيرات تنبيه بدني کودکان انجامشده و تقريباً همه متفقالقولاند که تنبيه بدني ضمن اينکه نتيجهاي ندارد، عواقب جسمي و روحي طولانيمدتي بر کودکان بهجا ميگذارد.
برخي از مهمترين تأثيرات تنبيه بدني کودکان به اين شرح است:
تنبيه بدني استقلال و ابتکار عمل کودک را مختل کرده، حل مشکلات و دوست داشتن خودش را براي او دشوارتر ميکند و منجر به تضعيف عزتنفس ميشود.
تنبيه بدني رشد هوشي کودک را محدود کرده و در فرآيندهاي يادگيري او به طرز چشمگيري تأثير منفي ميگذارد.
تنبيه بدني کودک را ازنظر اجتماعي و عاطفي تحت تأثير قرار ميدهد و باعث ايجاد مشکلاتي در روابط خانوادگي ميشود.
تنبيه بدني باعث ميشود کودک احساس انزوا، غمگيني و تنهايي کند. او احساس بيفايده و غيرضروري بودن خواهد کرد. جهانبيني کودک بهتدريج تاريک، منفي و تهديدآميز خواهد شد و او احساس ميکند جايي در جهان ندارد.
تنبيه بدني ممکن است کودک را از کنترل خارج کرده و فکر فرار از منزل را در او تقويت کند.
بهترين گزينههاي تنبيه چيست؟ (5 روش جايگزين)
گفتگو يکي از بهترين گزينههاي تنبيه براي اصلاح رفتار نامناسب در کودکان است. بااينحال، گاهي اوقات کافي نيست. شما همچنين بايد گزينههاي آموزشي را در کنار تقويت مثبت در نظر بگيريد تا کودک بتواند بفهمد که چرا رفتارش اشتباه است.
برخي افراد انواع ديگري از تنبيه، مانند گرفتن امتيازات کودک را پيشنهاد ميدهند. بااينحال، اين تنبيهها نيز همان نتايج تنبيه بدني را به همراه دارند.
گزينههاي مؤثر براي تنبيه، روشهايي هستند که کمک کنند تا کودکان از اشتباهات خود درس بگيرند و به شکلي سالم رشد کنند.
1- با فرزند خود صحبت کرده و مشکل را برطرف کنيد
يکي از روشهاي جايگزين براي تنبيه بدني، گوش دادن به فرزندتان است که به آنها اجازه ميدهد تا ابراز نظر کنند. مراقب باشيد با گفتن اينکه ميدانيد او چه احساسي دارند، کار را خراب نکنيد. بسياري از گفتگوها به اين دليل به پايان ميرسند، زيرا والدين قبل از آنکه کودک حرفش را بزند، به نتيجه ميرسند؛ بنابراين کودک احساس ميکند که نظر خود را بيان نکرده است.
حتي اگر ميدانيد چه چيزي ممکن است در ذهن فرزندتان باشد، درباره آنچه ميخواهد به شما بگويد کنجکاوي کنيد. بهاينترتيب، در آنها احساس اطمينان و آمادگي را براي گفتگو با خود ايجاد ميکنيد. هنگاميکه گفتگو شکل گرفت، هر دو باهم قادر خواهيد بود راهحلي براي مشکل پيدا کنيد.
2-عواقب اقدامات فرزندتان را توضيح دهيد
گفتن چيزهايي مانند اينکه "اگر اين کار را انجام بدهي، ديگر دوستت ندارم" فقط باعث ميشود کودک از شما بترسد و به شما احترام نگذارند. ضمن آنکه اين عبارات سلبي به آنها آموزش نميدهد که چگونه بايد رفتارشان را تغيير دهند.
پس با فرزندتان راجع به عواقب و نتايج اعمال و اقداماتشان صحبت کنيد. بگذاريد آنها درک کنند که اعمالشان چه عواقبي دارد. براي آنها توضيح دهيد که اين عواقب چگونه ميتواند اطرافيان آنها را تحت تأثير قرار دهد. فراموش نکنيد که وقتي فرزندتان بهدرستي رفتار کرد، به او تبريک بگوييد. بدين ترتيب آنها ياد ميگيرند که کار درست چيست.
3- فرزندتان را مجبور کنيد برخي کارهاي منزل را انجام دهد
يکي ديگر از گزينههاي تنبيه اين است که، وقتي فرزند شما بدرفتاري کرد مجبور شود کارهاي ديگري را در خانه انجام دهد. اين روشي براي ايجاد انضباط در بچههاست، بدون اينکه به تنبيه بدني و يا بلند کردن صداي خود متوسل شويد. اين کارها ميتواند جارو کردن، گردگيري، شستشو و مرتب کردن منزل باشد.
4- از کودکتان بخواهيد که عذرخواهي کند
شما مطمئناً فرزند خود را مجبور کردهايد که وقتي بدرفتاري ميکند بگويد "متأسفم"، اما آيا به قدرت واقعي اين کلمات فکر کردهايد؟ عذرخواهي فوري گاهي اوقات بهترين راه عمل نيست.
کودک شما ابتدا بايد روي رفتار و مشکل خود تأمل کند. به آنها فرصت دهيد تا در مورد اقدامات خود و اينکه چگونه ممکن است ديگران را ناراحت کرده باشند، فکر کنند. هنگاميکه فرزند شما آرام شد، با آنها در مورد آنچه اتفاق افتاده است صحبت کنيد و از آنها بخواهيد درباره افراد ديگري که ممکن است به آنها آسيب رسانده باشد، فکر کند.
پسازآن خواهيد ديد که اقدام به عذرخواهي ميکند. اين عذرخواهي که حاصل فکر کردن است، بسيار صادقانهتر و مفيدتر از يک عذرخواهي فوري خواهد بود.
5- از فرزندتان بخواهيد خودش گزينه تنبيهش را انتخاب کند
بسته به آنچه فرزندتان انجام داده، گزينههاي مختلفي براي تنبيهش انتخاب کنيد و از او بخواهيد که از ميان گزينههاي موجود خود يکي را انتخاب کند. اين گزينهها ميتواند طيفي از محدود کردن دسترسي آنها به وسايل الکترونيکي تا انجام کارهاي خانگي بيشتر يا بازي با دوستانشان باشد.
بازار