چگونه بفهمیم طرف مقابلمان یک خودشیفته است و باید از این رابطه سمی خلاص شویم؟

روزياتو/ اصطلاح خودشيفتگي (narcissism) اغلب اوقات شنيده مي شود اما شناسايي يک فرد خودشيفته کار چندان ساده اي نيست. تعريف رسمي خودشيفته فردي است که اغلب اوقات احساس همدردي نداشته، خود را ذيحق دانسته و بسيار متکبر است و خود، علايق و خواسته هايش را بر هر کس و هر چيزي ارجح مي داند. اين رويه هاي شخصيتي مي تواند تمام جنبه هاي زندگي آنان از مديريت پول گرفته تا شغل و از همه مهم تر روابط عاطفي و شخصي افراد خودشيفته را تحت تاثير قرار دهد. ۱- شناسايي خودشيفته‌ها در نگاه اول بسيار دشوار است زيرا اين افراد بسيار کاريزماتيک هستند به همين دليل بايد مراقب احساس نزديکي و علاقه جادويي به آن ها باشيد دليل اينکه اکثر افراد از شناسايي افراد خودشيفته در اولين ملاقات و آشنايي با آن ها اين است که اين افراد بسيار کاريزماتيک، داراي اعتماد به نفس و جذاب هستند. در مراحل اوليه آشنايي خودشيفته ها از يک تکنيک عاشقانه به نام «بمباران عشقي» استفاده مي کنند، يک تاکتيک سوء استفاده گرانه که در آن طرف مقابل از هر طرف با عشق، خدمت رساني و کادو مواجه مي شود تا فرد خودشيفته بتواند به هدف خود دست يابد. دکتر راماني دورواسولا که يک روانشناس باليني شناخته شده است در اين باره مي گويد: «مسافرت ها، هدايا، تجربيات جذاب، تماس هاي مداوم يا اطلاعات بيش از حد و علاقه کلي شديد غيرعادي. يک رابطه خوشيفته‌مآبانه اغلب خيلي سريع پيش مي رود و بعد از آن با سيکلي از کاهش ارزش طرف مقابل، کنار گذاشتن و فراز و نشيب ها ادامه مي يابد». شايد يک جرقه عشقي غيرطبيعي با کسي در آن لحظه خوشايند جلوه کند اما بايد آن را يک علامت خطر در رابطه عاشقانه در نظر گرفت. دورواسولا در اين باره مي گويد: «براي من شنيدن اين که افراد يک ارتباط جادويي دارند اغلب اوقات يک نشانه خطر است مبني بر اين که اين رابطه ممکن است به يک چيز سمي تبديل شود». ۲- رفتار افراد خودشيفته بعد از اين که تعهدتان به رابطه را نشان داديد تغيير مي کند، کمتر به شما توجه کرده و بيشتر به خود توجه مي کنند و رفتارشان ثبات ندارد به سرعت پس از پايان دوره موسوم به «فاز ماه عسل» و پس از آنکه فرد خودشيفته شما را به رابطه متعهد ديد، تغييري رخ مي دهد. ممکن است علاقه شديد او به شما متوقف شود، ديگر خبري از هدايا نباشد و به جاي آن ممکن است تغييراتي شديد در رفتار او ايجاد شود. به گفته دورواسولا «به محض اينکه فرد خودشيفته شما را متعلق به خود دانست- درست مانند رفتار يک بچه نسبت به عروسکش- به سرعت علاقه شان کاهش و کاهش خواهد يافت و سيکل کاهش ارزش شخصيتي رخ مي دهد و بدنبال آن سمي بودن رابطه به طور رسمي آغاز مي شود». در اين شرايط آن ها کمتر به شما توجه کرده، هنگام حرف زدن شما يا ديگران حواسشان جاي ديگري است و برنامه هايي که در دوران اوليه آشنايي و رابطه با شما داشتند رفته رفته از ياد مي رود و تغيير مي کند. در اين مرحله وقتي آن ها نتوانند به چيزي که مي خواهند دست يابند و با مخالفت طرف مقابل مواجه شوند به سرعت عصباني شده و به رابطه پايان مي دهند. دورواسولا تصريح مي کند: «دنبال اين باشيد که چطور يک خودشيفته نااميدي و استرس را مديريت مي کند، چگونه با ديگران رفتار مي کنند، چگونه در مورد ديگران صحبت مي کنند، آيا هنگامي که شما يا ديگران صحبت مي کنند به اين صحبت ها توجه دارند، آيا در صورتي که نظري ناگهاني در مورد موضوعي داشته باشيد آن ها آن را توهين تلقي کرده و از کوره در مي روند، آيا فکر مي کنند که بهتر از ديگران هستند، وقتي که همه چيز آنطور که آن ها مي خواهند پيش نمي رود عصباني مي شود. آيا به سرعت عصباني مي شوند، آيا ثبات رفتاري نداشته و مرموز هستند؟». ۳- احساس مي کنيد داريد کنترل مي شود انگار که نمي توانيد بدون به خطر انداختن رابطه تان افکار خود را به زبان بياوريد از آنجايي که افراد خودشيفته تنها نگران خود بوده و به خودشان اهميت مي دهند نيازهايشان را در اولويت قرار مي دهند. اين ممکن است بدان معنا باشد که هر چه بيشتر از رابطه شما بگذرد چنين موقعيت هايي را بيشتر تجربه خواهيد کرد. فرد خودشيفته ممکن است بيش از پيش شما را از دوستانتان دور کند، براي بيرون رفتنتان از خانه محدوديت ايجاد کند و حتي از شما بخواهد طبق نظر او لباس بپوشيد. هر گونه مخالفت شما با خواسته ها و نظرات او ممکن است به يک درگيري و بحث بزرگ تبديل شود زيرا در ذهن آن ها خودشان و نظراتشان بر هر چيزي ارجحيت دارد. دورواسولا مي گويد: «ممکن است خود را بيشتر و بيشتر تحت کنترل بيابيد، خود را دور شده از چيزهايي که برايتان اهميت دارد ببينيد، از قبل نگران عواقب و نتايج ناخوشايند کارها و حرف هايتان باشيد، همواره خود را در حال راه رفتن روي پوسته تخم مرغ بيابيد، نشانه هايي که جملگي از رابطه با يک فرد خودشيفته خبر مي دهند». در اينگونه موارد اگر از رفتار نادرست و ناعادلانه طرف مقابل شکايت کنيد، وي از ترفند فندک استفاده مي کند، تاکتيکي سوء استفاده گرانه که در آن فرد خودشيفته باعث مي شود طرف مقابل ادراک خود از واقعيت و حقيقت را مورد تشکيک قرار دهند و به اصطلاح به عقل و درک خود شک کند. آن ها ممکن است شما را به روايت يا به خاطرسپاري نادرست و غيرواقعي از يک درگيري يا حادثه متهم کنند، شما را به توهم متهم نموده و رفتارهاي خود را به استرس و تروماهاي دوران کودکي نسبت دهند.