مهم‌ترین علل "کبد چرب" و ساده‌ترین روش درمان

ايسنا/ نايب رييس انجمن تغذيه ايران با تشريح انواع کبد چرب و علايم و نشانه‌هاي آن، گفت: اصلاح شيوه‌هاي نادرست زندگي، تبعيت از يک رژيم غذايي ويژه در راستاي کاهش وزن منطقي و پرهيز از کاهش وزن‌هاي ناگهاني که بر اصول مصرف بيشتر سبزيجات و ميوه‌جات داراي منابع غني آنتي اکسيدان‌ها تاکيد دارد و ورزش و فعاليت بدني مداوم اثرات مفيدي بر روي درمان اين بيماري دارد. دکتر مجيد حسن قمي ضمن تشريح بيماري کبد چرب و با بيان اينکه وجود مقادير کمي چربي در کبد طبيعي است، گفت: اما اگر اين ميزان چربي بيش از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل کبد را به خود اختصاص دهد، فرد به بيماري کبد چرب دچار شده، به عبارت ديگر کبد چرب به حالتي از تجمع چربي در سلول‌هاي کبدي اطلاق مي‌شود که با التهاب کبد همراه است. ۷۰ درصد بيماران مبتلا به کبد چرب، چاقند وي با بيان اينکه کبد چرب به دو شکل الکلي و غيرالکلي تقسيم مي‌شود، اظهار کرد: اين بيماري با برخي از اختلالات باليني مانند ديابت، چاقي، رژيم‌هاي غيراصولي و سوء تغذيه در ارتباط است و با آنکه علل اصلي بروز کبد چرب ناشناخته است، ولي تعدادي از اختلالات باليني معين به عنوان علل زمينه‌اي بروز اين بيماري محسوب مي‌شوند؛ به عنوان مثال حدود ۷۰ درصد بيماران مبتلا به کبد چرب چاق هستند. قمي با بيان اينکه بيماري کبد چرب در ابتدا نشانه‌ خاصي ندارد ولي در صورت عدم رعايت و پيشروي اين بيماري در کبد باعث سوءهاضمه مي‌شود، اظهار کرد:‌ البته افراد غيرالکلي هم به دلايل مختلف از جمله چاقي، مصرف غذاهاي آماده و غذاهاي چرب، عدم فعاليت فيزيکي و مصرف مواد نامناسب غذايي ممکن است به اين بيماري دچار شوند. همچنين گاهي به علت مصرف برخي داروها نيز اين عارضه رخ داده و منجر به رسوب چربي در کبد مي‌شود. کبد چرب الکلي و غيرالکلي اين متخصص تغذيه، در توضيح کبد چرب غيرالکلي گفت: اين بيماري زماني رخ مي‌دهد که کبد در شکستن چربي‌ها دچار مشکل شده و با تجمع چربي در بافت‌ کبدي، دچار کبد چرب مي‌شود. اين نوع کبد چرب زماني مشخص مي‌شود که تجمع چربي در کبد به ۱۰ درصد يا بيشتر از وزن کبد برسد. کبد چرب غيرالکلي نيز به چند دسته تقسيم شده و در شديدترين مراحل باعث سيروز کبدي و در نهايت نارسايي کبدي مي‌شود. وي همچنين درباره کبد چرب الکلي گفت: اين بيماري جزو اولين مرحله‌هاي بيماري‌هاي کبدي مربوط به الکل است. کبد با مصرف زياد الکل صدمه ديده و قادر به شکستن چربي‌ها نيست و اگر فرد از مصرف الکل خودداري کند، اين نوع کبد چرب کم‌کم درمان خواهد شد، اما در صورت ادامه مصرف الکل فرد ممکن است دچار سيروز کبدي شود. وي درباره کبد چرب بارداري نيز گفت: هرچند اين نوع از کبد چرب خيلي نادر است، با اين حال اضافه وزن زياد در هنگام بارداري و تجمع چربي مي‌تواند خطراتي جدي هم براي مادر و هم براي جنين به همراه داشته باشد. اين بيماري مي‌تواند باعث نارسايي کبدي، نارسايي کليه، عفونت شديد و يا خون‌ريزي شود. هرچند دليل اين بيماري کاملا شناخته نشده، اما پژوهشگران معتقدند اين بيماري با هورمون‌هاي ترشح شده در اين دوران مرتبط است. معمولا علايم اين بيماري در سه ماه سوم رخ مي‌دهد و با حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالايي سمت راست شکم، زردي و کسالت عمومي مادر باردار مشخص مي‌شود. بنابراين، مادران باردار علاوه بر مراقبت در افزايش تدريجي و منطقي وزن در اين دوران و بهره‌گيري از رژيم هاي مخصوص زمان بارداري و شيردهي مي‌توانند آزمايش‌هاي لازم براي اطلاع از اين بيماري را انجام دهند. دسته بندي‌ مراحل کبد چرب قمي با بيان اينکه بيماري کبد چرب مراحل مختلفي دارد و از گريد يک تا چهار تقسيم بندي مي‌شود، گفت: گريد يک اين بيماري ساده‌ترين نوع کبد چرب است که دليل آن خوردن مواد غذايي ناسالم، عادات زندگي نادرست، بي تحرکي و در يک کلام ناشي از زندگي ناسالم است و خوشبختانه با رعايت اصول تغذيه‌اي و افزايش فعاليت بدني به راحتي درمان مي‌شود. وي ادامه داد: در گريد دو رسوب چربي در کبد بيشتر شده و بيماري کمي سخت‌تر و پيچيده‌تر مي‌شود. اين حالت از کبد چرب، رژيم غذايي خاص خود را دارد. وي همچنين در توضيح گريد ۳ (فيبروز کبدي) گفت: در اين مرحله آسيب و التهاب شديد کبد، افزايش چربي و اختلال آنزيم‌هاي کبدي باعث مي‌شود تا فرد کم کم به درجات بالاتري از مشکلات کبدي برسد که به آن فيبروز کبدي گفته مي‌شود. اين مرحله از کبد چرب به لبه پرتگاه تشبيه مي‌شود و فرد مي‌تواند با رعايت اصول تغذيه‌اي و دريافت مشاوره تخصصي به سمت بهبودي گام بردارد و يا سبب پيشرفت بيماري، فيبروز يا گرفتگي و سخت شدن بافت کبد شود. در اين وضعيت زخم‌ها و آسيب‌هايي در کبد ديده مي‌شود و مي‌تواند تا حد برگشت ناپذيري و دايمي شدن پيشرفت کند. وي ادامه داد: در گريد چهار، سيروز کبدي اتفاق مي‌افتد. سيروز حالتي است که در آن سلول‌هاي کبدي جاي خود را به سلول‌هاي فيبروتيک يا زخم‌هاي متعددي مي‌دهد که در واقع، شانس بسيار کمي براي بهبودي کبد وجود دارد. اين جراحات کبدي در اکثر موارد در اثر مصرف بلند مدت الکل و عفونت‌هاي ويروسي بروز مي‌کند. مهمترين علل بروز کبد چرب اين متخصص تغذيه در ادامه با اشاره به برخي از مهمترين علل بروز کبد چرب، گفت: برخي از جراحي‌هاي شکم مانند برداشتن کيسه صفرا، برداشتن قسمتي از روده يا معده، مصرف بعضي از داروهاي خاص مانند هورمون استروژن، کورتون استروئيدها، آميودارون، تاموکسي فن والپروات سديم نيز از علل زمينه‌ساز کبد چرب هستند. در کودکان نيز اختلالات مادرزادي شامل سوء جذب چربي‌ها، سيستيک فيبروزيس و بيماري ويلسون با کبد چرب همراه هستند. وي گفت: بسياري از بيماري‌ها که برخي از کنار آنها به سادگي رد مي‌شوند مانند افزايش چربي‌هاي بد يا کلسترول و تري گليسيريد در خون، سندرم متابوليک، چاقي به ويژه هنگامي که چربي در شکم متمرکز است، سندرم تخمدان پلي کيستيک، ديابت نوع ۲، کم‌کاري تيروئيد (hypothyroidism)، کم‌کاري غده هيپوفيز (hypopituitarism)، خطر ابتلا به بيماري کبد چرب غيرالکلي را افزايش مي‌دهند. به طور کلي تبعيت از رژيم‌هاي غذايي نادرست و مصرف هر روزه غذاهاي فست فودي (سوسيس، کالباس، سس، پيتزا)، استرس‌هاي شغلي و خانوادگي بلند مدت، مصرف داروهاي بدون مشاوره با پزشکان متخصص، شيوه زندگي بي فعاليت و نادرست و تبعات آن از قبيل چاقي و اضافه وزن در ابتلا به کبد چرب در بين سنين مختلف دخيل است. علائم مهم کبد چرب نايب رييس انجمن تغذيه ايران با بيان اينکه خستگي، درد يا ناراحتي در قسمت فوقاني راست شکم برخي از علايم اين بيماري است، ادامه داد: علائم و نشانه‌هاي احتمالي کبد چرب غير الکلي و سيروز کبدي شامل مواردي همچون تورم شکمي (آسيت)، عروق خوني بزرگ شده دقيقاً زير سطح پوست، بزرگ شدن طحال، قرمز شدن کف دست، زردي پوست و چشم مي‌شود. راههاي تشخيص کبد چرب قمي با تاکيد بر اينکه بسياري از مبتلايان داراي علامت خاصي نيستند و گاهي فرد از درد شکم در ناحيه بالاي شکم در قسمت راست و احساس پري و خستگي شکايت مي‌کند، اظهار کرد: گاهي در هنگام بررسي‌هاي آزمايشگاهي زمان استخدام افراد در سازمان‌ها و ارگان‌ها مشخص مي ‌شود که آنزيم‌هاي کبدي افزايش يافته و بعد از آن بررسي‌هاي تخصصي براي کشف علل زمينه‌اي و بررسي ساير علل بيماري کبدي توسط پزشک متخصص انجام مي‌شود. وي ادامه داد: در اين حالت پزشک متخصص آزمايش‌هاي لازم براي بررسي قند، چربي‌هاي خون و ويروس‌هايي که در بروز هپاتيت نقش دارند را درخواست مي کند. بررسي‌هاي ديگري مانند سونوگرافي، فيبرو اسکن و حتي گاهي نمونه برداري از کبد نيز انجام مي‌شود. ساده‌ترين روش درمان اين متخصص تغذيه در خاتمه با بيان اينکه براي درمان و بهبود کبد چرب بايد اختلالات زمينه‌ساز مورد بررسي قرار گيرد، اظهار کرد: اصلاح شيوه‌هاي نادرست زندگي، تبعيت از يک رژيم غذايي ويژه در راستاي کاهش وزن منطقي و پرهيز از کاهش وزن‌هاي ناگهاني که بر اصول مصرف بيشتر سبزيجات و ميوه‌جات داراي منابع غني آنتي اکسيدان‌ها تاکيد دارد و ورزش و فعاليت بدني مداوم اثرات مفيدي بر روي درمان اين بيماري دارد. بايد به ياد داشته باشيد که کاهش وزن تدريجي در افراد چاق توسط همه متخصصان توصيه مي‌شود، ولي کاهش ناگهاني وزن، در تشديد اين اختلال نقش خواهد داشت. در کبد چرب مقاومت به انسولين شايع بوده و داروهايي که مقاومت به انسولين را درمان مي‌کنند توسط پزشکان متخصص توصيه مي شوند تا علاوه بر اصلاح اين اختلال، در بهبود آنزيم‌هاي کبدي نيز موثر باشند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar