چرا مصونیت در برابر برخی بیماری‌ها همیشگی است؟
زومیت/ مصونیت حاصل از ابتلا به عفونت یا واکسیناسیون در برخی بیماری‌ها مادام‌العمر و در برخی بیماری‌ها کوتاه‌مدت است. درک علت این امر به ما در دسته‌بندی کووید ۱۹ از این نظر کمک می‌کند.
بعضی از بیماری‌ها مانند سرخک ما را یک‌بار عفونی می‌کنند و معمولا به ما یک عمر مصونیت می‌بخشند. برای بیماری‌های دیگری مانند آنفولانزا باید پس از یک سال واکسینه شویم؛ بنابراین، چرا دربرابر برخی بیماری‌ها مصونیت همیشگی کسب می‌کنیم اما درمقابل برخی دیگر نه؟ ویروس کرونای جدید از کدام نوع است؟
اینکه ما دربرابر بیماری ایمنی حاصل کنیم یا نه، اغلب بستگی به آنتی‌بادی‌های ما دارد. آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که در پاسخ به عفونت تولید می‌کنیم و یکی از شیوه‌های شناخته‌شده‌ی دفاع بدن هستند. آن‌ها عوامل مهاجم را می‌پوشانند و در بهترین حالت مانع از این می‌شوند که مهاجمان سلول‌های ما را بربایند و در آن‌ها تکثیر شوند.
پس از اینکه عفونتی را پاک‌سازی می‌کنیم، اغلب سطوح آنتی‌بادی‌ها در بدن ما کاهش پیدا می‌کند؛ اما حداقل تعدادی از آن‌ها در آن اطراف می‌مانند و آماده‌اند تا اگر همان عامل بیماری‌زا دوباره حمله کند، تولید را افزایش دهند. به‌همین‌دلیل، آزمایش آنتی‌بادی می‌تواند به شما بگوید در گذشته عفونی شده‌اید یا نه. وجود این آنتی‌بادی‌ها معمولا از بیمارشدن مجدد ما با همان عامل عفونی جلوگیری می‌کند.
به‌گفته‌ی مارک جنکینز، ایمونولوژیست دانشکده پزشکی دانشگاه مینه‌سوتا، بدن درواقع فراموش نمی‌کند. معمولا وقتی دوباره دچار بیماری (عفونی) می‌شویم، به این علت نیست که بدنمان مصونیت خود را از دست داده است. دوباره به بیماری مبتلا می‌شویم؛ زیرا پاتوژن جهش پیدا کرده است و سیستم ایمنی ما دیگر نمی‌تواند آن را شناسایی کند یا اینکه بدن ما تمایل دارد پاسخ ایمنی بسیار ضعیف‌تری ایجاد کند.
آنفولانزا را در نظر بگیرید. ویروس آنفولانزا ویروسی است که می‌تواند ژن‌های خود را به‌سادگی تغییر دهد. درست وقتی سیستم ایمنی ما نسخه‌ای از ویروس را می‌کشد، نسخه‌ی دیگری ظهور می‌کند که سیستم ایمنی ما نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. همه‌ی ویروس‌ها به این راحتی جهش پیدا نمی‌کنند. برای مثال، ویروس فلج اطفال نمی‌تواند به‌راحتی ژنوم خود را تغییر دهد؛ به‌همین‌دلیل تقرییا در ریشه‌کن‌کردن آن بسیار موفق بوده‌ایم.
مارک سلفیکا، ایمونولوژیست مرکز تحقیقات ONPRC در آمریکا، گفت ویروس‌های عامل سرماخوردگی و ویروس‌های دیگر که معمولا از دستگاه تنفسی فوقانی ما عبور نمی‌کنند، لزوما به این دلیل دوباره ما را عفونی نمی‌کنند که به‌سرعت جهش می‌یابند؛ بلکه به این دلیل است که بدن ما معمولا از اول آنتی‌بادهای زیادی علیه این پاتوژن‌ها تولید نمی‌کند. بدن ما بابت دستگاه تنفسی فوقانی نگران نیست. این چیزی است که ما در موارد خفیف کووید ۱۹ می‌بینیم. ویروس به دستگاه تنفسی فوقانی می‌چسبد؛ جایی که بدن با آن مانند تهدید برخورد نمی‌کند. در مطالعه‌ی پیش‌چاپی که در سال جاری در MedRxiv منتشر شده است، از ۱۷۵ فرد مبتلا به علائم خفیف بیماری، ۱۰ نفر بدون توسعه‌ی آنتی‌بادی‌های تشخیص‌پذیر بهبود پیدا کردند.
برای بیماری‌هایی که در هیچ‌یک از این گروه‌ها قرار نمی‌گیرند؛ یعنی به‌سرعت جهش پیدا نمی‌کنند و معمولا پاسخ ایمنی قوی ایجاد می‌کنند، ایمنی معمولا برای مدت بیشتری ماندگار است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۷ در مجله‌ی New England Journal of Medicine منتشر شد، نشان می‌داد پس از عفونت سرخک یا اوریون، بیش از ۲۰۰ سال طول می‌کشد تا نصف آنتی‌بادی‌های شما ناپدید شوند. همین مطالعه نتایج مشابهی برای ویروس اپشتین–بار پیدا کرده است که موجب بیماری مونو (مونو نوکلئوز عفونی) می‌شود.
با‌این‌حال، پاسخ‌های آنتی‌بادی همیشه تا آخر عمر دوام ندارند. مطالعه‌ی مذکور نشان داد برای ازبین‌رفتن نیمی از آنتی‌بادی‌های آبله‌مرغان حدود ۵۰ سال زمان نیاز است و ۱۱ سال طول می‌کشد تا نیمی از آنتی‌بادی‌های کزاز را از دست بدهیم. این بدان‌معنا است که ازنظر تئوری، بدون تزریق تقویت‌کننده می‌توانید در بزرگ‌سالی به این بیماری‌ها مبتلا شوید.
دانشمندان هنوز مطمئن نیستند چرا پاسخ آنتی‌بادی‌های ما برای برخی از بیماری‌ها درمقایسه‌با بیماری‌های دیگر به مدت بیشتری حفظ می‌شود. جنکینز گفت ممکن است برخی از این بیماری‌های شایع‌تر مانند آبله‌مرغان و مونو درواقع بیش از حد تصور دوباره ما را عفونی کنند؛ اما آنتی‌بادی‌های ما موجب شوند عفونت قبل از تشخیص‌پذیرشدن برای ما از بین برود. در این مواقع، بهعلت عفونت‌های مجدد سیستم ایمنی دوباره به ظرفیت کامل خود می‌رسد. به‌گفته‌ی جنکینز، این امر سیستم ایمنی ما را هوشیار نگه می‌دارد. درمقابل، در کزاز احتمالا ما به‌ندرت درمعرض آن قرار می‌گیریم.
سلفیکا گفت دانشمندان دیگر خاطرنشان می‌کنند سیستم ایمنی انسان در جهتی آموزش دیده است تا پاتوژن‌هایی را هدف قرار دهد که شکل ظاهری خاصی دارند. باکتری‌ها و ویروس‌ها بهعلت الگویی تکراری از پروتئین‌ها که در سطح خود دارند، معمولا متقارن به‌نظر می‌رسند. به ویروس عامل کووید ۱۹ فکر کنید. این ویروس مانند توپی است که برجستگی‌هایی به‌طور یکنواخت روی آن را پوشانده‌اند. یکی از تئوری‌ها پیشنهاد می‌کند که پاسخ ایمنی ماندگارتر و بزرگ‌تری دربرابر پاتوژن‌های دارای ظاهر تکراری تدارک می‌بینیم. به‌عنوان مثال، آنتی‌بادی‌هایی که علیه واریولا تولید می‌کنیم، برای یک عمر باقی می‌ماند. ویروس آبله (واریولا) ساختار بسیار تکرارشده‌ای دارد؛ درحالیکه کزاز اصلا ساختار تکراری ندارد. آنچه موجب بیماری ما می‌شود، توکسینی است که باکتری کزار تولید می‌کند و نه خود باکتری. براساس این تئوری، ممکن است بدن‌های ما برای هدف‌قراردادن این پروتئین نامتقارن ساده به‌خوبی آموزش ندیده باشند.
در اینجا، این سؤال مطرح می‌شود: آیا مصونیت دربرابر ویروس کرونای جدید (چه ازطریق ابتلا به عفونت، چه از راه واکسن) مانند ایمنی دربرابر آبله ماندگار خواهند بود یا اینکه هر سال به واکسن جدیدی نیاز خواهیم داشت؟
درحالیکه این موضوع حقیقت دارد که برخی افراد پاسخ‌های آنتی‌بادی درخورتوجهی تدارک نمی‌بینند، جنکینز هنوز به مورد اول امیدوار است. او گفت تمامی شواهد هم از عفونت‌های طبیعی و هم از کارآزمایی‌های واکسن نشان می‌دهند که بیشتر افراد در حال ساختن آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده هستند که نوعی از آنتی‌بادی‌ها محسوب می‌شوند که از ورود ویروس به سلول‌های ما مانع می‌شوند. برخلاف آنفولانزا، ویروس عامل کووید ۱۹، یعنی SARS-CoV-2، به‌سرعت جهش پیدا نمی‌کند. جنکینز معتقد است: «این ویروس ویژگی‌های ویروس‌هایی را دارد که ما در واکسیناسیون علیه آن‌ها بسیار موفق بوده‌ایم.»
خبرهای بیشتر درباره ی
٠ نفر در مورد این مطلب نظر داده اند
برای ارسال نظر لطفا از طریق اپلیکیشن آخرین خبر اقدام فرمایید
