حل جدول و سودوکو چطور و چقدر مغزتان را جوان‌تر می‌کند؟

چطور/ هرچند هنوز به‌طور قطعي روشن نيست چطور، اما بنابر پژوهش‌هاي تازه، حل کردن معما به تقويت ذهن و سلامتي مغز کمک مي‌کند و جلوي ضعيف شدن مهارت‌هاي شناختي را مي‌گيرد. يافته‌هاي پژوهشي که چندي پيش در مجلهٔ جهاني روان‌شناسي سالمندي منتشر شد، نشان مي‌دهد هر چه افرادِ بالاي ۵۰ سال بيشتر به بازي‌هايي مانند سودوکو و جدول کلمات متقاطع بپردازند، عملکرد مغزشان بهتر است. در اين مقاله به پژوهشي دربارهٔ تأثير حل کردن جدول و سودوکو بر سلامتي مي‌پردازيم. در پژوهشي با حضور ۱۹ هزار و ۱۰۰ شرکت‌کننده، به افرادي که عادت به حل معما دارند، انواع آزمون‌ها ارائه و از آنها خواسته شد آزمون‌ها را حل کنند. اين آزمون‌ها را به‌طور آنلاين به شرکت‌کنندگان ارائه کردند و از آنها خواستند نتايج و تغييرات را اعلام کنند. بنابر يافته‌ها، روشن شد هرچه آدم‌ها بيشتر اهل حل کردن انواع معما مانند سودوکو باشند، بهتر از عهدهٔ انواع آزمون‌ها برمي‌آيند. بر مبناي اين پژوهش، عملکرد مغزِ افرادي که عادت به حل معما دارند معادل عملکرد مغز افرادي‌ است که دست‌کم ۱۰ سال از آنها جوان‌ترند. در سوي ديگر، در آزمون‌هاي مربوط به حافظهٔ کوتاه‌مدت، عملکرد مغز معمادوستان معادل عملکرد مغز افرادي بود که ۸ سال از آنها کوچک‌ترند. بنابر گفتهٔ دکتر «آن کربت» (Ann Corbett)، سرپرست پژوهشگران و استاد دانشگاه پزشکي اِکستر، پيشرفت روشني ديده مي‌شود در سرعت و دقت عملکردِ شرکت‌کنندگاني که به حل معما علاقه دارند. در برخي موارد اين پيشرفت چشمگير است. هرچند نمي‌توانيم ادعا کنيم که حل چنين معماهايي احتمال ابتلا به زوال عقل را کاهش مي‌دهد، اما اين پژوهش نتايج پژوهش‌هاي پيشين را، مبني بر تأثير مثبت حل کردن جدول و معما بر عملکرد بهتر مغز براي سال‌هاي طولاني‌تر، تأييد مي‌کند. پژوهشگران مايل‌اند تحقيقاتشان را با همين شرکت‌کنندگان و در گذر زمان ادامه دهند. همچنين مي‌خواهند رابطۀ ميان سختي معما‌ها و ميزان زمان حل معما را بررسي کنند. ارزيابي نتايج پژوهش دکتر «جري ادواردز» (Jerri D. Edwards)، استاد دانشگاه فلوريداي جنوبي که در زمينهٔ بازي‌هاي ذهني و توانايي‌هاي شناختي مطالعه مي‌کند، معتقد است چون روش تحقيق اين پژوهش، همبستگي و نه تصادفي بوده است، نمي‌توان نتيجه گرفت بازي‌هاي ذهني موجب عملکرد شناختي بهتر مي‌شوند. به عقيدهٔ او، «اين احتمال وجود دارد که افرادي که توانايي شناختي بهتري دارند، علاقهٔ بيشتري به اين بازي‌ها نشان مي‌دهند». به گفتهٔ او، «البته افراد با توانايي شناختي ضعيف‌تر هم به اين بازي‌ها مي‌پردازند اما هنگامي‌که با ضعف شناختي روبه‌رو مي‌شوند، احتمالا به‌دليل سرخوردگي دست از بازي مي‌کشند». ادواردز تأکيد مي‌کند که بر مبناي پژوهش‌هاي بالينيِ گسترده که به روش تصادفي انجام شده‌اند، تمرين‌هاي شناختي کامپيوتري با هدف افزايش سرعت پردازش، در گذر زمان، تأثير بهتري در جلوگيري از کاهش توانايي شناختي در سنين بالاتر دارند. آن‌طور که ادواردز مي‌گويد، «برخي توانايي‌ها مانند مهارت‌هاي گفتاري با افزايش سن تقويت مي‌شوند. بنابراين، با افزايش طبيعي سن مغز، عملکرد ما در بازي‌هاي کلمه‌محور بهتر مي‌شود. به عبارت ديگر، برخي مهارت‌هاي شناختي با افزايش سن ضعيف مي‌شوند، از جمله چابکي ذهني، توجه هم‌زمان به چند مورد، بي‌توجهي به حواس پرتي و انتقال توجه از موردي به مورد ديگر. بنابراين به‌چالش‌کشيدن مغز با چنين وظايفي، در گذر زمان، اهميتي ويژه دارد». ادواردز بر نقش بازي‌ها در تحريک توانايي شناختي تأييد مي‌کند اما از وجود شواهدي برآمده از آزمايش‌هاي تصادفيِ کنترل‌شده، مبني بر تأثير آنها در بهبود عملکرد شناختي يا کاهش احتمال زوال عقل و توانايي‌هاي شناختي، اظهار بي‌اطلاعي مي‌کند. بنابر گفتهٔ دکتر «جسيکا لنگبام» (Jessica Langbaum)، پژوهشگر آلزايمر و يکي از مديران بنياد جلوگيري از آلزايمر، شواهدي وجود دارند که نشان مي‌دهند انجام فعاليت‌هاي محرک توانايي شناختي، مانند حل جدول، به تقويت قابليت‌هايي مانند فکر، توجه و استدلال کردن کمک مي‌کند. آنچه نمي‌دانيم اين است که آيا اين تأثير نتيجهٔ مستقيم انجام اين فعاليت‌هاست يا نه. همچنين براي ما روشن نيست که آيا انجام چنين فعاليت‌هايي شروع ناتواني‌هاي شناختي ازجمله زوال عقل يا زوال عقل ناشي از آلزايمر را به تأخير مي‌اندازد يا نه. به عقيدهٔ او نتايج اين پژوهش قابل‌توجه است اما نبايد فراموش کرد که داده‌ها را خود شرکت‌کنندگان ارائه کرده‌اند و بنابراين ممکن است به‌تمامي قابل‌اعتماد نباشند. تأثير حل جدول بر ايجاد تعادل مغزي