تابناک/ همه پدر و مادرها از اهميت شيشه شير براي بچههايشان آگاه هستند. آيا تا به حال از خودتان پرسيدهايد در زمانهاي قديم مردم چگونه بچههاي خود را شير ميدادهاند. سه ظرف مخصوص شير دادن به بچهها در دو مقبره آلماني پيدا شده که نشان ميدهد اين شيشههاي شير ۳۰۰۰ سال پيش چه اهميت زيادي داشتهاند و توجه والدين به چنين ابزاري کمتر از امروز نبوده است.
باستان شناسان پس از جستجو و خاکبرداري در قسمتهاي مختلف قاره اروپا، ظروف سفالي نيم ليتري را در مکانهاي باستان شناسي با قدمت نوسنگي پيدا کردند. در بين اين ظروف، فنجانهاي کوچک با دهانه بلندي وجود داشت. برخي باستانشناسان بر اين باورند که اين وسيله براي تغذيه نوزادان و سالخوردگان مورد استفاده قرار ميگرفته است، برخي تصور ميکردند که در گذشته اجداد ما براي تغذيه شيرخواران تا حد زيادي به تغذيه شير مادر متکي بودند، اما کشف اين وسايل نشان داد که منبع غذايي کودکان در عصر باستان هميشه شير مادر نبوده است.
بعد از بررسي تهماندههاي به جا مانده از فنجانهاي عصر برنزي و نوسنگي که در دهه نود قرن پيش داخل قبر کودکان پيدا شده، پژوهشگران دريافتند که اين ظرفها با شير حيوانات پر شده و در مهدکودکهاي ماقبل تاريخ به بچهها خورانده ميشدند.
خانم جوليدان از دانشگاه پريستول انگلستان تحقيقي در اين باره انجام داده و ميگويد: اين کشف نشان ميدهد که علاوه بر اينکه از شير حيوانات براي شير دادن به بچهها در دوران شيرخوارگي استفاده ميشد بلکه از آن به عنوان مکمل غذايي بعد از گرفته شدن از شير هم براي کودکان استفاده ميشده است.
در اين گزارش عکسهايي از ظروف شير دادن به بچهها در ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح را ميبينيد. شکل اين ظرفها طوري طراحي شده که براي بچهها جذاب باشد و لبخند را بر لبان آنها بنشاند. اين طور نيست؟!
اما چرا از اين ظرفها براي شير دادن بچهها استفاده ميشده است؟! ممکن است مادر طفل شيرخوار از دنيا رفته باشد و امکان شير دادن او به شکل طبيعي و از سينه مادر وجود نداشته باشد. ممکن است اين ظروف براي بچههاي بزرگتر از شش ماه تهيه شده باشد تا شير حيوانات را به عنوان مکملي غذايي بنوشند. اما نکته جالب ماجرا اين است که اين ظروف گِلي با نوزادان و کودکان شيرخواره دفن شده است.
بقاياي چربي موجود در اين وسايل در سراسر درياي مديترانه شمالي نشان ميدهد که انسانها تقريباً ۹۰۰۰ سال پيش مصرف شير و فرآوردههاي آن را از حيوانات اهلي شروع کردهاند، يعني کمي بعد از آن شکار و برداشت ميوه شروع به استفاده از شير حيوانات کردند و پس از آن در جوامع بزرگتري مستقر شدند و غذاي خود را بر اساس کشاورزي و اهلي کردن حيوانات توليد کردند.
مطالعه بقاياي شير موجود در اين وسايل باستاني شواهد مستقيمي را ارائه ميدهد تا ثابت کند که بزرگسالان نوسنگي بيش از ۶۰۰۰ سال پيش از شير بز و گوسفند در اروپا مصرف کرده اند و مطالعات ژنتيکي نشان ميدهد که برخي از آنها به لاکتوز حساسيت داشتند، بنابراين به جاي نوشيدن شير، از فرآوردههاي آن يعني پنير و لبنيات استفاده ميکردند.
از جمله بسياري از تغييراتي که در طول انقلاب نوسنگي رخ داده، شکوفايي و افزايش تعداد شيرخواران بود که منجر به رشد زياد جمعيت در آن دوره شد. شايد روشهاي جديد تغذيه براي کودکان ناشي از رشد جمعيت بوده باشد و محققان نيز تحقيق ديگري را براي کشف راه تغذيه و شير نوزادان با استفاده از اين ظروف و با تجزيه و تحليل استخوانها و دندانها انجام دادند.
باستان شناس خانم جوليدان و همکارانش اين ظروف را در دو مکان باستانشناسي در بايرن پيدا کردند که قدمت آن بين دوره ۱۲۰۰ تا ۸۰۰ قبل از ميلاد مسيحي و بين ۸۰۰ تا ۴۵۰ قبل از ميلاد مسيح برميگردد و وسايل مشابهي در سايتهاي باستاني اروپايي با قدمت بين ۵۵۰۰ و ۴۸۰۰ قبل از ميلاد مسيح يافت شده است؛ بنابراين اين احتمال وجود دارد که بعد از هزاران سال کودکان عصر نوسنگي همانطور که فرزندان عصر مفرغ شير نوشيدهاند، شير خورده باشند.
مادراني در دوران شکار و ميوه چيني بودهاند که از اين روش براي شير دادن به بچهها استفاده ميکردند. تحقيقات نشان ميدهد شير نوزادان با دانههاي گياهي مخلوط ميشده است. مخلوط کردن شير با دانههاي خوراکي ارزش غذايي آنها را بالا ميبرد و آنها را سرشار از اسيدهاي آمينه مفيد و سالم ميکرد که مکمل غذايي خوبي براي بچهها به شمار ميرفت.
از شکل اين ظروف معلوم است که به راحتي تميز و ضدعفوني نميشدند که به نوع خود مشکل بزرگي بوده است و شايد باعث بروز بيماريهايي نيز ميشده است، و از سوي ديگر هيچ وقت شير حيوانات نميتوانسته، جاي شير مادر را بگيرد.
اما سؤالي که هنوز وجود دارد T اين است که چرا اين ظروف همراه نوزادان دفن ميشدند؟ اما هر چه هست ماجراهاي جالب از عشق و اهميت به فرزند را در دوران باستان به نمايش ميگذارد.
بازار