شیشه شیر نوزادان در عصر باستان چه شکلی بود؟

تابناک/ همه پدر و مادر‌ها از اهمیت شیشه شیر برای بچه‌هایشان آگاه هستند. آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید در زمان‌های قدیم مردم چگونه بچه‌های خود را شیر می‌داده‌اند. سه ظرف مخصوص شیر دادن به بچه‌ها در دو مقبره آلمانی پیدا شده که نشان می‌دهد این شیشه‌های شیر ۳۰۰۰ سال پیش چه اهمیت زیادی داشته‌اند و توجه والدین به چنین ابزاری کمتر از امروز نبوده است.

باستان شناسان پس از جستجو و خاکبرداری در قسمت‌های مختلف قاره اروپا، ظروف سفالی نیم لیتری را در مکان‌های باستان شناسی با قدمت نوسنگی پیدا کردند. در بین این ظروف، فنجان‌های کوچک با دهانه بلندی وجود داشت. برخی باستان‌شناسان بر این باورند که این وسیله برای تغذیه نوزادان و سالخوردگان مورد استفاده قرار می‌گرفته است، برخی تصور می‌کردند که در گذشته اجداد ما برای تغذیه شیرخواران تا حد زیادی به تغذیه شیر مادر متکی بودند، اما کشف این وسایل نشان داد که منبع غذایی کودکان در عصر باستان همیشه شیر مادر نبوده است.

بعد از بررسی ته‌مانده‌های به جا مانده از فنجان‌های عصر برنزی و نوسنگی که در دهه نود قرن پیش داخل قبر کودکان پیدا شده، پژوهشگران دریافتند که این ظرف‌ها با شیر حیوانات پر شده و در مهدکودک‌های ماقبل تاریخ به بچه‌ها خورانده می‌شدند.

خانم جولی‌دان از دانشگاه پریستول انگلستان تحقیقی در این باره انجام داده و میگوید: این کشف نشان می‌دهد که علاوه بر اینکه از شیر حیوانات برای شیر دادن به بچه‌ها در دوران شیرخوارگی استفاده می‌شد بلکه از آن به عنوان مکمل غذایی بعد از گرفته شدن از شیر هم برای کودکان استفاده می‌شده است.

در این گزارش عکس‌هایی از ظروف شیر دادن به بچه‌ها در ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح را می‌بینید. شکل این ظرف‌ها طوری طراحی شده که برای بچه‌ها جذاب باشد و لبخند را بر لبان آن‌ها بنشاند. این طور نیست؟!

اما چرا از این ظرف‌ها برای شیر دادن بچه‌ها استفاده میشده است؟! ممکن است مادر طفل شیرخوار از دنیا رفته باشد و امکان شیر دادن او به شکل طبیعی و از سینه مادر وجود نداشته باشد. ممکن است این ظروف برای بچه‌های بزرگتر از شش ماه تهیه شده باشد تا شیر حیوانات را به عنوان مکملی غذایی بنوشند. اما نکته جالب ماجرا این است که این ظروف گِلی با نوزادان و کودکان شیرخواره دفن شده است.

بقایای چربی موجود در این وسایل در سراسر دریای مدیترانه شمالی نشان می‌دهد که انسان‌ها تقریباً ۹۰۰۰ سال پیش مصرف شیر و فرآورده‌های آن را از حیوانات اهلی شروع کرده‌اند، یعنی کمی بعد از آن شکار و برداشت میوه شروع به استفاده از شیر حیوانات کردند و پس از آن در جوامع بزرگتری مستقر شدند و غذای خود را بر اساس کشاورزی و اهلی کردن حیوانات تولید کردند.

مطالعه بقایای شیر موجود در این وسایل باستانی شواهد مستقیمی را ارائه می‌دهد تا ثابت کند که بزرگسالان نوسنگی بیش از ۶۰۰۰ سال پیش از شیر بز و گوسفند در اروپا مصرف کرده اند و مطالعات ژنتیکی نشان می‌دهد که برخی از آن‌ها به لاکتوز حساسیت داشتند، بنابراین به جای نوشیدن شیر، از فرآورده‌های آن یعنی پنیر و لبنیات استفاده می‌کردند.

از جمله بسیاری از تغییراتی که در طول انقلاب نوسنگی رخ داده، شکوفایی و افزایش تعداد شیرخواران بود که منجر به رشد زیاد جمعیت در آن دوره شد. شاید روش‌های جدید تغذیه برای کودکان ناشی از رشد جمعیت بوده باشد و محققان نیز تحقیق دیگری را برای کشف راه تغذیه و شیر نوزادان با استفاده از این ظروف و با تجزیه و تحلیل استخوان‌ها و دندان‌ها انجام دادند.

باستان شناس خانم جولی‌دان و همکارانش این ظروف را در دو مکان باستان‌شناسی در بایرن پیدا کردند که قدمت آن بین دوره ۱۲۰۰ تا ۸۰۰ قبل از میلاد مسیحی و بین ۸۰۰ تا ۴۵۰ قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و وسایل مشابهی در سایت‌های باستانی اروپایی با قدمت بین ۵۵۰۰ و ۴۸۰۰ قبل از میلاد مسیح یافت شده است؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که بعد از هزاران سال کودکان عصر نوسنگی همانطور که فرزندان عصر مفرغ شیر نوشیده‌اند، شیر خورده باشند.

مادرانی در دوران شکار و میوه چینی بوده‌اند که از این روش برای شیر دادن به بچه‌ها استفاده می‌کردند. تحقیقات نشان می‌دهد شیر نوزادان با دانه‌های گیاهی مخلوط می‌شده است. مخلوط کردن شیر با دانه‌های خوراکی ارزش غذایی آن‌ها را بالا می‌برد و آن‌ها را سرشار از اسید‌های آمینه مفید و سالم می‌کرد که مکمل غذایی خوبی برای بچه‌ها به شمار می‌رفت.

از شکل این ظروف معلوم است که به راحتی تمیز و ضدعفونی نمی‌شدند که به نوع خود مشکل بزرگی بوده است و شاید باعث بروز بیماری‌هایی نیز می‌شده است، و از سوی دیگر هیچ وقت شیر حیوانات نمی‌توانسته، جای شیر مادر را بگیرد.

اما سؤالی که هنوز وجود دارد T این است که چرا این ظروف همراه نوزادان دفن می‌شدند؟ اما هر چه هست ماجرا‌های جالب از عشق و اهمیت به فرزند را در دوران باستان به نمایش می‌گذارد.