برخورد تربیتی امام رضا(ع) در جامعه چگونه بود؟

باشگاه خبرنگاران/ سبک زندگی اسلامی راهی است که شریعت از آن حمایت کرده است؛ تغییر سبک زندگی به الگوی سبک زندگی اسلامی به این معناست که انسان نگاه خود به رویداد‌ها را تغییر دهد. به نحوی که فرد دیندار خود را تحت حمایت خداوند بداند و با آرامش به او تکیه ‌کند و از سختی‌های زندگی مضطرب نشود.
با توجه به تهدید‌های فرهنگی داخلی و خارجی که متأسفانه امروز در جامعه با آن‌‎ سر و کار داریم، به این نتیجه می‌رسیم که پرداختن به مسائل اعتقادی و تغییر در سبک زندگی برای خروج از فساد و معضلات روزمره دارای اهمیت ویژه‌ای برای است؛ چراکه در نهایت برای فرار از ناهنجاری‌های موجود در جامعه نیازمند سبک زندگی اصولی هستیم که بر مبنای قرآن و اهل بیت (ع) و با توجه به مقتضیات روز تبیین شده باشد. در ادامه این گزارش از زندگی و سبک زندگی سالم و اسلامی در نگاه امام هشتم خواهیم نوشت:

ویژگی‌های زندگی سالم از نگاه امام رضا (ع)
از ویژگی‌های شخصیتی امام رضا (ع) که جزو یکی از رفتارهای ما در تأسی از اهل بیت (ع) باید باشد؛ می‌توان به اخلاق و ادب، عبادت، سخاوت، تواضع، صبر و مقاومت ایشان اشاره کرد.

حجت الاسلام امیر عسگری پژوهشگر مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره بیان کرد: مطالبی پیرامون سبک زندگی اسلامی در سفارش های امام رضا (ع) مطرح شده است؛ اما موضوعی که در این بین بسیار قابل توجه است، دیدگاه ایشان در پاسخ‌دهی به عواطف و احساسات انسان‌ها در کنار همسر و دوستانشان است.

وی با بیان اینکه امام رئوف انسان را موجودی اجتماعی می‌دانند، گفت: انسان از نظر عاطفی به برآورده شدن نیاز‌های مادی و بر طرف شدن نیاز‌های روحی و معنوی محتاج است. امام هشتم شیعیان می‌فرمایند: «انسان به تنهایی نمی‌تواند روزگار بگذراند و فردی اجتماعی و دارای حیات گروهی است.»

حجت الاسلام عسگری از جمله راهکار‌های ایجاد آرامش به ازدواج اشاره کرد و گفت: خداوند برای انسان زوجی قرار داده تا در کنار او به آرامش برسد؛ البته همسر به تنهایی نمی‌تواند این آرامش را ایجاد کند و برای رسیدن به نتیجه مطلوب فرزندان، خانواده و دوستان در این مسیر باید انسان را یاری کنند.

وی عامل خوشبختی انسان را آسایش مادی و معنوی عنوان کرد و افزود: ظرفیت عواطف انسانی بسیار گسترده است و باید با توجه به همه جوانب شخصی و اجتماعی مورد بررسی قرار بگیرد. در نگاه امام رضا (ع) بهترین زندگی از آن کسی است که آسایش مادی، عاطفی و روانی را در کنار یکدیگر داشته باشد.

این پژوهشگر مذهبی به روایتی از امام هشتم درباره توجه به دنیا وآخرت برای ایجاد آسایش اشاره کرد و گفت: امام رضا (ع) دو اصل توجه به دنیا وآخرت را مهم‌ترین عامل خوشبختی انسان می‌دانند و در روایتی بهترین خوشی و لذت دنیا را خانه وسیع و دوستان زیاد بیان می کنند.
حجت الاسلام عسگری در ادامه گفت: در روایتی که از امام رضا (ع) نقل شد، هم نگاه به دنیا اصلی اساسی است و هم نگاه به آخرت. به این معنا که هم ابزار مادی برای آسایش دنیوی مهم شمرده می‌شود و هم گسترده بودن دایره دوستان برای آرامش معنوی راه سعادت است. البته باید توجه داشت که دوستیابی ممکن است آسان باشد، ولی حفظ و پایداری دوستی بسیار مشکل و اصلی مهم در منظر امام رضا (ع) است.

وی گفت: اگر کسی بتواند دوستان ثابت داشته باشد، یکی از آرمان‌های آسایش در زندگی برای او محقق شده است؛ زیرا این ارتباط پایدار باعث می‌شود که انسان با شخص احساس نزدیکی کند. ابراهیم ابن عباس روایتی را از علی بن موسی الرضا (ع) نقل کرده که امام فرمودند: «مَـوَدَّةُ عِشْـرینَ سَنَـةً قَرابَـةٌ»؛ دوسـتی که به بیست سـال برسد، در حکم خویشاوندى است».

حجت الاسلام عسگری درباره جایگاه همسر در ایجاد آسایش در زندگی انسان تصریح کرد: بخش اصلی عاطفه انسان توسط همسر صالح برآورده می‌شود؛ چنین همسری هم دوست است و هم همراه. امام‌ رضا (ع) درباره بانوی شایسته می‌فرمایند: «بنده مؤمن، هیچ بهره‌اى بهتر از همسر خوب و شایسته نبرده است؛ همسری که هنگام حضور شوهر، مایه خوشحالى اوست و در غیاب شوهر، نگهدار ناموس و مال او».

وی در انتها به آیه‌ای از قرآن کریم اشاره کرد و گفت: خداوند در قرآن به همین مطلب اشاره می‌کند و می‌فرماید «هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ»؛ ایشان، یعنی زنان شما، همچون لباس (مایۀ شأن و منزلت و پوشش و آبرو و حیثیت شما) شما هستند و شما نیز ایشان را همچون لباس هستید.

اخلاق و رفتار امام رضا (ع) با خانواده
امام رضا (ع) نهایت احترام را به خانواده می گذاشتند و به دیگران اجازه بی احترامی به خانواده خود را نمی‌دادند. در این میان محبتی که ایشان به فرزند خود جواد الائمه داشتند، قابل ملاحظه است. نمونه دیگر از رفتار شایسته امام رضا با خانواده وابستگی و محبتی بود که به خواهر خود حضرت معصومه (س) داشتند.
امام هشتم به حفظ آراستگی مرد در منزل تاکید داشتند و در روایتی فرمودند: «آنان که دارای امکانات هستند، لازم است تا خانواده خود را در رفاه و آسایش قرار دهند». امام رضا (ع) مومنین را به خوش خلقی و نیک رفتاری با خانواده توصیه می‌کردند و در روایت دیگری فرمودند: « در قیامت کسی به من نزدیک‌تر است که در دنیا خوش اخلاق‌تر نسبت به خانواده خود بوده است».

رفتار امام رضا با مردم
حضرت رضا (ع) در معاشرت با افراد مختلف به نحوی عمل می‌کردند که رفتار ایشان سازنده و تربیت کننده باشد و علاوه بر بیان مطالب اخلاقی در عمل نیز حقیقت اسلام را به دیگران نشان می‌دادند.

اصولاً برخورد‌های هدفدار از خصایص یک انسان کامل است و در همه مسائل تأثیر دارد. گاهی در لحن و طرز رفتار امام رضا (ع)، قاطعیت، شدت عمل و برخورد دیده می‌شد و گاهی اوقات هم ملایمت و انعطاف. این برخورد‌ها بستگی به عوامل مختلف دارد.