روایت خواندنی از خادمی که ۷۲ سال بدون غیبت نقاره زد

فارس/ ۷۲ سال تمام ۱۰۴ پله را عاشقانه بالا مي‌رفت و پائين مي‌آمد؛ اعداد، عجيب و غريب هستند و انگار با هم نمي‌خوانند؛ سن و سال بالا، اما سير و سلوک عاشقانه؛ اين روايتي است کوتاه از زندگي روزمره قديمي‌ترين نقاره‌زن حرم رضوي که سال‌هاي سال اين فعل عاشقانه را صرف مي‌کرد و سال ۹۶ به ديار يار پيوست. نقاره‌زني، اما در خاندان وي موروثي است و به عنوان يک ميراث ارزشمند در اختيار فرزندانش قرار گرفته است. اما قطعا اين سوال پيش مي‌آيد که نقاره‌زني چيست و فلسفه وجودي‌اش کدام است؟ بهتر است ابتدا نگاهي به اين رسم ديرينه حرم رضوي داشته باشيم و سپس به سراغ ميراث‌دار قديمي اين سنت يعني خاندان قوام شکوهي برويم. شکوه يک آئين نقاره‌زني از آن دست آئين‌هاي کهن حرم منور رضوي است که قدمتش بر شکوه و ابهتش افزوده؛ زائران و مجاوران امام رضا (ع) وقتي به حرم حضرت مشرف مي‌شوند دوبار در طول روز؛ يک بار قبل از طلوع آفتاب و يک بار نيز قبل از غروب، آواي شيرين نقاره را بر دل و جان خود پذيرا هستند؛ آئيني که بعضا قدمتش را به دوره صفوي رسانده‌اند و هدف از آن را بشارت و آماده‌باش به زائران براي اقامه نماز قلمداد کرده‌اند. نقاره به مثابه تقويم جالب است بدانيد نقش نقاره‌زني صرفا به اين امورات محدود نمي‌شود؛ از نقاره‌زني براي اعلام جشن‌ها و اعياد و موسم شادي نيز بهره گرفته مي‌شود؛ در واقع هرگاه در حرم حضرت باشيد و نواي نقاره را در خارج از زمان معهود نقاره‌زني بشنويد بايد به تقويم جيبي‌تان مراجعه کنيد و علت نقاره‌زني را در جشن و سرور تقويمي آن روز جستجو کنيد. نقاره‌زني‌هاي خاص علاوه بر اين، نقاره‌زني در مواقع خاص نيز امري کاملا مرسوم در حرم رضوي است از آن جمله مي‌توان به نقاره‌زني ويژه زائران شفايافته، نقاره‌زني در شب‌هاي ميلاد ائمه اطهار (ع) و يا نقاره‌زني در شب ميلاد امام رضا (ع) اشاره کرد. روال کار چگونه است؟ نقاره‌زني در حرم رضوي، اما آداب خاص خود را دارد؛ هرچند که اين اقدام صرفا جنبه تشريفاتي دارد و براي اداي احترام در حرم منور امام هشتم برگزار مي‌شود، اما از روال و ترتيب خاص خود بهره مي‌گيرد؛ بر اين اساس، دو نفر کار نقاره‌زني و سه نفر کار طبل‌زني را انجام مي‌دهند؛ طبل‌ها ذکري ندارند و فقط به عنوان «کوس شادمانه» و همنواز از شروع تا خاتمه با کرنا‌ها نواخته مي‌شوند، اما کرنا‌ها داراي ذکر مخصوص به خود هستند. ميراث نهادينه نقاره‌زني اينک، اما زمانش رسيده تا با قديمي‌ترين خانداني که امر نقاره‌زني در حرم رضوي را صورت مي‌دهند بيشتر آشنا شويم؛ خاندان قوام شکوهي؛ خانداني که سرسلسله آن حاج احمد قوام شکوهي است که ۷۲ سال عاشقانه بر بلنداي بناىي زيبا و باشکوه، بر فراز ايوان شرقى صحن انقلاب قرار مي‌گرفت؛ بلندى بنا سبب مي‌شد که به هنگام نقاره زدن حاج احمد، آواى نقاره‌اش تا دوردست‌ها شنيده شود و به ويژه به هنگام برآمدن آفتاب که شهر از هياهوى آمد و شد اتومبيل‌ها خالى بود، نواى نقاره حاج احمد قوام شکوهي در چهارسوى مشهد، گوش شهروندان را نوازش مي‌داد. بدون حتي يک روز غيبت حاج احمد قوام شکوهي البته سال ۹۶ بعد از ۷۲ سال خدمت عاشقانه دعوت حق را لبيک گفت، اما اينک پسران و نوه‌هايش کار نقاره‌زني و سنت پدر را ادامه مي‌دهند؛ اما از نکات جالب در طول دوران نقاره‌زني اين پيرغلام امام رضا (ع) اين بود که حتي يک روز نيز غيبت نداشت؛ پيرمرد هر روز دو بار مسير خانه قديمي‌اش تا حرم مطهر را مي‌پيمود و صفاي باطن و روح ملکوتي‌اش همه زائران امام مهرباني‌ها را مجذوب خود مي‌کرد. عهد حاج احمد با امام رضا (ع) حاج احمد قوام شکوهي کارگر بود و در يک تراشکاري مشغول به فعاليت بود، اما جالب است بدانيد عهدش با امام رضا (ع) براي نقاره‌زني در حرم حضرت سبب شده بود به کارفرمايش عنوان کند تنها نيمي از روز را مي‌تواند در محل کار حاضر باشد، زيرا کار و عشق اصلي‌اش جاي ديگري بود؛ بر فراز بنايي بلند و باشکوه در صحن انقلاب حرم رضوي... ارادت ويژه زائران بسياري از زائران و مجاوران حضرت رضا (ع) به خوبي با خاندان قوام شکوهي آشنا هستند؛ در زمان حيات مرحوم حاج احمد قوام شکوهي و پس از پايان نقاره‌زني وي، سيل زائران به سمتش سرازير مي‌شدند و با وي عکسي به يادگار مي‌گرفتند؛ حتي برخي زائران با حاج احمد ارتباطي پايدار برقرار کرده بودند و همواره با حاج احمد در تماس بودند و البته که مرحوم قوام شکوهي تمام اين‌ها را لطف و منت، ولي نعمتش قلمداد مي‌کرد. حضور پرشور زائران و مجاوران در مراسم تشييع حاج احمد قوام شکوهي، اما خود دال ديگري بر ارادت ويژه زائران و مجاوران به وي بود. انتقال سينه به سينه فوت حاج احمد، اما خللي در ارادت اين خاندان به حضرت رضا (ع) و کار نقاره‌زني ايجاد نکرد و همچنان با قدرت اين سنت نهادينه در اين خاندان باقي مانده و به صورت سينه به سينه منتقل مي‌شود. جالب است بدانيد دنباله فاميلي نقاره‌زن‌هاي حرم مطهر رضوي هم، «شکوهي» است. اقوام شکوهي، اجزاء شکوهي، عمله شکوهي، باشي شکوهي. تاکنون پنج نسل از خاندان اقوام شکوهي نقاره‌زن حرم مطهر بودند. اکنون دو نسل چهارم و پنجم اقوام شکوهي يعني پسر و نوه‌هاي حاج احمد در نقاره خانه حرم مطهر رضوي فعاليت دارند. پدربزرگ، عمو‌ها و سه تا از برادران حاج احمد قوام شکوهي نيز پيش از وي در نقاره‌خانه حرم امام رضا (ع) فعاليت مي‌کردند و اينک فرزندان و نوه‌هاي حاج احمد روزي دوبار سنت ديرينه پدر و پدربزرگ خود را انجام مي‌دهند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar