دره شیروان کجاست؟

کجارو/ شيروان دره سي يا دره شيروان يکي از جاهاي تماشايي استان اردبيل است. اين دره با زيبايي‌هاي سحرانگيزش يکي از مناطق طبيعي و بکر مشکين شهر به شمار مي‌رود. اين بار کوله بار سفر را براي رفتن به شمال غرب ايران بسته است و تصميم دارد راهي استان خوش‌آب‌وهواي اردبيل شود و مسير شهر ديدني مشکين شهر را در پيش بگيرد. مقصد اين سفر، مکاني شگفت‌انگيز است که در منطقه ساوالان جاي گرفته است و شيروان دره سي يا دره شيروان نام دارد؛ جايي که همه زيبايي‌هاي آفرينش را يک‌جا مي‌توانيد ببيند. اگر به طبيعت‌گردي، آن هم از نوع هيجان‌انگيز و ماجراجويانه‌اش علاقه داريد، با کجارو در سفر به شهر زيباي مشکين شهر و دره‌گردي در شيروان دره سي همراه باشيد. با دره شگفت‌انگيز دره شيروان آشنا شويد: دره شيروان يکي از جاهاي ديدني مشگين شهر است که در ۳۰ کيلومتري جنوب شرق مشکين شهر و در دامنه کوه سبلان قرار دارد و از جنوب به دامنه شمالي ساوالان يا هرم، از شرق به جاده لاهرود-شابيل، از غرب به هوشنگ ميداني و از شمال به زمين‌هاي روستاي قلچقلو منتهي مي‌شود. اين دره در نزديکي آب‌گرم شابيل، کوه سبلان، هوشنگ ميداني و مناطق بکر طبيعي دامنه سبلان قرار گرفته است. مشکين شهر که در گذشته خياو نام داشته، يکي از شهرستان‌هاي استان اردبيل است که ديدني‌هاي متعددي مانند محوطه باستاني شهريئري، جهنم دره سي، پل معلق، چشمه‌هاي آب‌گرم شابيل و قوتورسويي را خود جاي داده است. يکي از جاهاي ديدني و فوق‌العاده اين شهر، دره‌اي اسرارآميز به نام دره شيروان است. مسير دسترسي به دره شيروان وسايل سفر را مهيا کنيد و راه اردبيل را در پيش بگيريد. به مشکين شهر که در ۹۰ کيلومتري اردبيل قرار دارد برويد. براي رسيدن به اين دره، دو مسير وجود دارد. اولي در نزديکي آب‌گرم شابيل و دومي، بعد از سه راهي روستاي داش کسن واقع است. اگر از کنار ساختمان آب‌گرم شابيل عبور کنيد، وارد دشت وسيعي مي‌شويد؛ پس از آن دره بسيار عميق با ديواره‌هاي تيز و هولناک شيروان دره سي مقابلتان ظاهر مي‌شود. راه اصلي ورود به دره از اين قسمت است که بايد با طناب و در واقع صخره‌نوردي آن را طي کنيد؛ چون مسير لغزنده است و بايد از شيب ۸۰ درجه آبشار پايين برويد که در پايين به آبشارهاي دوقلو خواهيد رسيد. چرا اين مکان، شيروان دره سي نام دارد؟ شيروان دره که محلي‌ها به آن شيروان درسي نيز مي‌گويند، دره‌اي اسرارآميز است که در مورد آن روايت‌ها و افسانه‌هاي متعددي نقل شده است که برخي از آن‌ها را برايتان بازگو مي‌کنيم. اگر پاي صحبت مردمان محلي اين منطقه بنشينيد، داستان‌هايي زيبا خواهيد شنيد. به گفته‌ آن‌ها، در گذشته دختري به نام شيروان به‌دليل ناکامي در رسيدن به عشق از بالاي دره خود را به پايين پرتاپ کرد و از آن زمان اين مکان به شيروان دره معروف شده است. گفته شده است شيروان دره محل نبرد و کشته شدن شيخ حيدر صفوي در جنگ با شيروان شاه بوده است. به همين جهت اين مکان دره اسرارآميز به نام شيروان دره سي معروف شده است. برخي مي‌گويند که شيروان دره محل گذر نادرشاه بوده است که پيش از تاج‌گذاري در دشت مغان از اين دره نيز رد شده است. صخره و مکاني را که وي بر بلنداي آن ايستاده و وضعيت عبور خود را بررسي کرده، امروزه به «نادر باخان» يا «نديرباخان» معروف است که در هنگام عبور از مسير، کوه‌هاي سنگي قابل‌مشاهده است. روايت ديگري نيز در مورد شيروان دره وجود دارد. کمي بعد از دره دشتي وجود دارد که به هوشنگ ميداني، ميدان اشک و اشک ميداني معروف است. نام گذاري آن دشت به اين اسم، به‌دليل جنگي است که بين اشکانيان و روميان در اين محل روي داده است. در دامنه کوه استوار سبلان، مکاني سحرانگيز وجود دارد که ديدن آن هوش از سرتان مي‌برد. دره‌اي عميق و شگفت‌انگيز با صخره‌هايي بلند همچون تنديس‌هايي که گويي به مانند نگهبانان دره هستند. مردمان محلي اين تنديس‌ها را به مانند انسان‌هاي اوليه‌اي مي‌دانند که به فکر فرورفته‌اند. ابتداي اين دره باريک و عرض آن در حدود ۲۰ تا ۳۰ متر است. ديواره‌هاي دو طرف دره شيب ۹۰ درجه ارتفاع حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر دارند که هرچه به‌سمت سمت لاهرود حرکت کنيد، دره عريض‌تر و ارتفاع ديوارها نيز کاهش پيدا مي‌کند. اين دره در ارتفاع ۲,۲۰۰ متر از سطح دريا جاي گرفته است. وسعت شيروان دره ۷۵ کيلومتر مربع است که از نزديکي‌هاي لاهرود شروع شده و تا آب‌گرم شابيل ادامه دارد. شيروان دره سي، يکي از زيستگاه‌هاي مهم حيات وحش کشور است شيروان دره سي يکي از ۱۱ زيستگاه حيات‌وحش کشور است که با ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد خود، مکان زندگي گونه‌هاي جانوري چون کل و بز، خوک، روباه، گرگ، خرس قهوه‌اي، قوچ، ميش ارمني، خرگوش، کبک، کبک دري، قمري، فاخته و شماري از پرندگان مهاجر است. همين ويژگي‌هاي دره شيروان باعث شده که به‌عنوان ژئوپارک خاورميانه نيز شناخته شود که مراحل ثبت آن در يونسکو در حال انجام است. شايد جالب باشد بدانيد که دره شيروان، نه‌تنها به خاطر طبيعت و زيبايي‌هاي آن زبانزد است، بلکه وجود رگه‌هاي مواد معدن در جاي‌جاي آن نيز شما را شگفت‌زده خواهد. سنگ‌هاي شيروان دره زماني در دل زمين بودند که بعد از فوران آتشفشان کوه سبلان، با فشار لايه‌هاي مختلف به بيرون پرتاب شده و در اطراف کوه که بخشي شامل شيروان دره است، به‌شکل‌هاي مختلفي منجمد شده‌اند. برخي بسيار سفت‌وسخت و برخي شبيه پوکه‌هايي هستند که حتي با فشار دو انگشت خرد مي‌شوند. وجود رودخانه در امتداد شيروان دره در تنوع مواد معدني و طبيعي اين مکان حيرت‌انگيز موثر بوده است و در مشخص شدن نقطه‌هاي کور زمين‌شناسي اين دره نيز کمک مي‌کند. اگر دوست داريد پيش از رفتن به شيروان دره فيلمي از آن ببنيد، مي‌توانيد مستندي را که در ارتباط با اين مکان ساخته شده است، مشاهده کنيد. در سال ۱۳۹۰ اين مستند به کارگرداني بهزاد مولود با هدف بررسي ويژگي‌هاي زمين‌شناسي، زيست‌محيط، حيات گياهي و جانوري همچنين فرهنگ عشاير منطقه ساخته شده است. چگونگي شکل‌گيري دره شيروان هزاران سال طول کشيده است تا در اثر عوامل طبيعي و زمين‌شناختي، چنين دره‌ باشکوه و حيرت‌انگيزي شکل بگيرد. خاک‌هاي دره شيروان به‌دليل جنس ماسه‌اي که دارند مستعد رانش هستند و با آمدن باران و سيلاب اين خاک‌ها شسته مي‌شود. همين عامل فرسايشي موجب شکل‌گيري اين دره عميق شده است و در جاي‌جاي آن اشکال زمين‌شناختي را ايجاد کرده که از لحاظ ژئوتوريسمي اهميت بالايي دارند. گوشه و کنار دره سيروان پر از شگفتي است و به هر سوي که نگاه کنيد، حيرت و تعجب شما را بر مي‌انگيزد و دلتان مي‌خواهد ساعت‌ها بشنشيند و از تماشاي چنين مکان خارق‌العاده‌اي لذت ببريد. در ادامه برخي از ديدني‌ترين جاهاي دره شيروان را معرفي مي‌کنيم: صخره‌هاي بلند و نوک تيز با شکل‌هايي که دارند، بدون شک بيش از هر چيز در دره سي نظر شما را به سوي خود جلب مي‌کند. اين شکل‌هاي عجيب و غريب و افسانه‌گون صخره‌ها در اثر فرسايش در طي زمان شکل گرفته‌اند. اشکالي چون دودکش جن، تخت ديو و لاله زنبوي از ديدني‌هاي زمين‌شناختي دره شيروان هستند. آبگير آت گولي در غرب شيروان دره و در ميان صخره‌ها درياچه سبز رنگ و زيبايي وجود دارد که در مورد آن افسانه‌هايي شنيدني و جذابي نيز وجود دارد. گفته مي‌شود بعد از مرگ بابک خرمدين؛ سردار ايراني، اسب وي از مرگش سرکش مي‌شود و به اين محل مي‌آيد و در آن مخفي مي‌شود. بر اساس باور شاهسون‌هاي منطقه نيز گاهي اين اسب بزرگ و باشکوه از درياچه خارج شده و در زير نور ماه شيهه‌هاي بلندي کشيده و به‌دنبال سوار خود مي‌گردد. در درياچه که در حال حاضر از آن براي پرورش ماهي استفاده مي‌کنند، در گذشته مکاني براي شست شوي احشام و اسب‌ها بوده که به همين جهت آت گولي يعني «استخر اسب» نام گرفته است. از آنجايي که آت گولي عمق چنداني ندارد محلي‌ها آن را «ديب سبز» به‌معناي «درياچه‌اي که عمق ندارد» مي‌نامند. ابعاد اين درياچه نيز حدودا ۱۲۰ در ۳۰ متر است. جيران گولي يکي ديگر از ديدني‌هاي شيروان دره آبگير يا تالاب جيران گولي است. در اين تالاب، پرندگاني چون چنگر، کشيم، حواصيل خاکستري، اردک ارده‌اي و اردک سر سبز زندگي مي‌کنند. در فصل زمستان هم ميزبان برخي از پرندگان مهاجر است و هر ساله در ماه‌هاي سرد، پرندگاني از آسياي ميانه، قفقاز و سيبري به اين منطقه مهاجرت مي‌کنند. آبشارهاي دو قلو آبشارهاي دوقلو يکي ديگر از جلوه‌هاي زيباي دره شيروان است. البته در اين دره آبشارهاي متعددي وجود دارد که زيبايي‌هاي خود را دارند. در بهار و تابستان اين آبشارها بسيار تماشايي هستند و در فصل زمستان نيز از سردي هوا يخ مي‌زنند و قنديل‌هاي خيره‌کننده و چشم‌نوازي را ايجاد مي‌کنند. چشمه‌هاي دره شيروان در اين دره سحرانگيز، چشمه‌هاي جوشان و پر آب نيز به‌وفور وجود دارد. جاري بودن برخي از اين چشمه‌ها روي صخره‌ها سيماي آبشارگونه و تماشايي به آن‌ها بخشيده است. چشمه معدني و آب‌گرم شابيل معروف‌ترين چشمه اين دره است. تفريح در شيروان دره سي دره شگفت‌انگيز شيروان دره سي با طبيعت بکر و زيباي خود براي گردشگري ماجراجويانه و برخي از تفريح‌هاي هيجان‌انگيز مناسب است. کوه‌پيمايي و صخره نوردي: ارتفاعات و صخره‌هاي اين دره بهترين مکان براي ورزشکاران است و جان مي‌دهد براي داشتن يک کوه‌پيمايي و صخره نوردي تکرار نشدني. البته اين تفريح‌ها را بدون داشتن تجهيزات لازم انجام ندهيد. پياده روي: به کساني که اهل پياده‌روي هستند، پيشنهاد مي‌دهيم که پياده روي در اين دره و لذت بردن از هواي پاک و تميز شيروان و تماشايي چشم‌انداز زيباي آن را دست ندهند. عکاسي: مناظر تماشايي و استثنايي شيروان دره بهترين مکان براي عکاسي کردن است؛ پس دوربين خود را فراموش نکنيد. البته ناگفته نماند چشم‌نوازي شيروان دره تنها به روز محدود نمي‌شود. در شب نيز با صحنه‌هاي تماشايي مواجه مي‌شويد که مي‌تواند سوژه‌هاي نابي براي عکستان باشد؛ مانند ترکيب آسمان پرستاره شب و صخره‌هاي بلند افسانه‌اي.