میامی، کاروانسرای صفویه در شاهرود

لست سکند/ در فاصله ۴۵ کیلومتری شرق میامی و در میاندشت، بنایی وجود دارد که شامل سه کاروانسرا است، یکی در دورۀ صفوی و دوتای دیگر در دورۀ قاجار ساخته شده است.شاید اغراق نباشد اگر این کاروانسرا را به عنوان بزرگترین مجموعه کاروانسراهای ایران به حساب آورد. این مجموعه مساحتی بالغ بر ۲۲ هزار مترمربع عرصه و ۱۰ هزار مترمربع اعیان را دارا می باشد.کاروانسرای صفوی در غرب مجموعه قرار دارد و یکی از کاروانسراهای شاه عباسی میامی است.

تاریخچه کاروانسرا

کاروانسرای میامی رابط بین کاروانسرای صفوی و قاجاری است که در کنار آن، رواق ها و حجرات و ایوان قرار گرفته‌اند و از آجر کاری‌های متنوع برای پوشش طاق‌ها بهره برده‌اند. بر سردر این کاروانسرا کتیبه ای منظوم به تاریخ ۱۲۹۰ هجری قمری است.

این مجموعه توسط حسین خان نظام الدوله، ایلخانی شاهسون، که به شهاب الملک معروف بود وهمچنین والی خراسان بود ساخته شد، کاروانسرای میامی از آثار ارزشمند تاریخی است که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. کار مرمت و احیاء این مجموعه در سال ۱۳۷۴ آغاز و همچنان ادامه دارد. این کاروانسرا به دلیل قرار داشتن در کنار جاده اصلی تهران – مشهد و میان دو منطقۀ حفاظت شده خوارتوران در جنوب و منطقه حفاظت شد‌ی خوش ییلاق در شمال از طبیعتی زیبا و گونه‌های گیاهی و جانوری مورد علاقه گردشگران داخلی و خارجی برخوردار است. رصد آسمان شب از دیگر جاذبه های گردشگری این مجموعه به شمار می رود و به همین دلیل سفر به این منطقه را مساوی با سفر برای کشف ناشناخته‌ها می‌دانند.

معماری کاروانسرا

پلان این کاروانسرا به صورت حیاط مرکزی و حیاط آن هشت ضلعی و مصالح ساختمانی آن از آجر است. حجره ها و رواق ها پیرامون حیاط و شترخوان ها در پشت رواق ها قرار گرفته اند و دسترسی به شترخوان ها از سمت شمال و جنوب حیاط ممکن است، در قسمت بالای ورودی، شاه نشین با مقطع هشت ضلعی و دسترسی به شاه نشین از طریق دو راه پله در طرفین دالان ورودی صورت می پذیرد.

این مجموعه علاوه بر موارد فوق، دارای سه آب انبار، حمام، چاپارخانه و تلگراف خانه بوده و در مجاورت قلعه قدیمی میاندشت شکل گرفته که هم اکنون بقایایی از برج و بارو و دیوارهای داخلی این قلعه پنج هزار متر مربعی باقی مانده است.