سهم سادات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

بنا به گفته صاحب جواهر، مشهور فق‌هاي شيعه معتقدند سهم سادات تنها به کساني تعلق مي‌گيرد که از طريق پدر به هاشم بن عبدمناف برسند و کسي که مادرش سيده (ميرزا) باشد، سهم سادات به او نمي‌رسد.

پرداخت سهم سادات

درباره چگونگي پرداخت سهم سادات، نظر يکساني وجود ندارد؛ بيشتر مراجع تقليد بر اين باورند که بايد آن را به حاکم شرع يا مرجع تقليد تحويل داد و يا با اجازه او، به سادات نيازمند پرداخت کرد؛ اما برخي ديگر در پرداخت سهم سادات، اجازه مجتهد را شرط نمي‌دانند و معتقدند مي‌توان آن را مستقيم به سيد فقير داد.

پرسش و پاسخ مربوط به سهم سادات (بخشي از خمس)

پرسش: مردي که همسر و فرزندانش سيّد هستند، مي‌تواند به آنان سهم سادات بدهد تا به مصرف مخارج خود که بر عهده او است (مثل خوراک و پوشاک) برسانند؟

همه مراجع (به جز آيت الله خامنه‌اي، مکارم و وحيد): بنا بر احتياط واجب، جايز نيست.
 آيات عظام خامنه‌اي، مکارم و وحيد: خير، جايز نيست.

پرسش: آيا مرد مي‌تواند سهم سادات را به همسر و فرزندان سيّد خود بدهد، تا در مخارجي که بر عهده‌ي مرد نيست، به مصرف برسانند؟

آيات عظام امام و آيت الله خامنه‌اي: بدون اجازه حاکم شرع جايز نيست.
آيات عظام بهجت، فاضل، مکارم، نوري و وحيد: نسبت به سهم امام بدون اجازه حاکم شرع جايز نيست و در سهم سادات، بنا بر احتياط واجب بايد با اجازه حاکم شرع انجام گيرد.
آيات عظام تبريزي، سيستاني و صافي: سهم سادات را مي‌توان داد؛ ولي در سهم امام بايد با اجازه حاکم شرع باشد.

پرسش: آيا پدري که سيّد است، مي‌تواند از خمس، مخارج تحصيل فرزندانش را بپردازد؟

آيات عظام امام و آيت الله خامنه‌اي: بدون اجازه حاکم شرع جايز نيست.
آيات عظام بهجت، فاضل، مکارم، نوري و وحيد: نسبت به سهم امام بدون اجازه حاکم شرع جايز نيست و در سهم سادات، بنا بر احتياط واجب بايد با اجازه حاکم شرع انجام گيرد.
آيات عظام تبريزي، سيستاني و صافي: سهم سادات را مي‌توان داد؛ ولي در سهم امام بايد با اجازه حاکم شرع باشد.

---

بازار

---

تبصره. مخارج تحصيل جزء نفقه واجب نيست.

پرسش: آيا مي‌شود خمس را به دانشجوي سيّد نيازمند بدهيم؟

آيات عظام امام و آيت الله خامنه‌اي: بدون اجازه حاکم شرع جايز نيست.
آيات عظام بهجت، فاضل، مکارم، نوري، و وحيد: نسبت به سهم امام (ع) بدون اجازه حاکم شرع جايز نيست و در سهم سادات، بنا بر احتياط واجب، بايد با اجازه حاکم شرع باشد.
آيات عظام تبريزي، سيستاني و صافي: سهم سادات را مي‌توان داد؛ ولي در سهم امام بايد با اجازه حاکم شرع باشد.

پرسش: آيا به سيّدي که معصيت کار است، مي‌توان خمس داد؟

همه مراجع (به جز بهجت و سيستاني): اگر دادن خمس به او، کمک به معصيّتش باشد، جايز نيست.
آيات عظام بهجت و سيستاني: اگر دادن خمس به او، کمک به معصيّتش باشد، بنا بر احتياط واجب جايز نيست.

پرسش: آيا مي‌توان به سادات بيش از نياز سال‌شان خمس داد؟

همه مراجع (به جز بهجت و مکارم): بنا بر احتياط واجب جايز نيستو
آيت الله بهجت: آري، ولي احتياط مستحب آن است که بيش از مخارج يک سال به سيّد فقير ندهند.
آيت الله مکارم: خير، جايز نيست.

پرسش: آيا به سيّدي که بيش از مخارج سالش داشته باشد، مي‌توان خمس داد؟

همه مراجع: خير، در سهم سادات فقير شرط است.