آیین های ویژه رمضان در شاهرود

جماران/ از گذشته هاي دور تا به امروز وقتي که ماه شعبان به نيمه مي رسد مردم شهرستان شاهرود با شور و حال خاصي مانند روزهاي نزديک شدن به سال نو به استقبال بهار قرآن مي روند. در شهرستان شاهرود با گذشت زمان بسياري از سنت هاي اين ماه مبارک در کوچه پس کوچه هاي تاريخ به دست فراموشي سپرده شده است ، اما هنوز برخي از اين آيين مذهبي مانند دوخت کيسه مراد، شو خواني، حنابندان و پروارکشان از جمله آيين ها و آداب ‌و رسومي است که هرسال در ماه مهماني خدا با شکوه هر چه تمامتر برگزارمي کنند. استقبال از ماه رمضان در شهر مجن با حنابندان در شهرمجن گروهي از زنان ميانسال با جمع شدن در منزل يکي از اهالي با ذکر صلوات کف دست، انگشتان پا و دست و برخي حتي سر خود را حنا مي مالند و در آخرين روزهاي ماه شعبان به استقبال ماه رمضان مي روند. مردم با اين اعتقاد که اگردست خضاب بسته را به سوي درگاه خداوند دراز کنند از رحمت الهي بي بهره نخواهد بود اين کار را انجام مي دهند. دوخت کيسه مراد آيين دوخت کيسه مراد که مختص زنان و دختران است در ماه رمضان به طور معمول در مسجد جامع و برخي ديگر از مساجد قديمي اين شهر و همزمان با قصاص ابن ملجم مرادي انجام مي شود. اين آيين که قدمت آن از 300 سال بيشتر است ، هر ساله در دهه آخر ماه مبارک رمضان برگزار مي شود. زنان و دختران در27 ماه رمضان بين نماز ظهر و عصر با اندکي پارچه، نخ و سوزن کيسه اي کوچک دوخته و سکه اي را به نيت تبرک و براي برآورده شدن حاجات خود درون آن مي اندازند و تا سال آينده نزد خود نگه مي دارند. اگر بانويي امکان حضور در مسجد را نداشته باشد، دوخت کيسه مراد را به ديگر نمازگزاران مي سپارد تا از سوي او اين آيين را بجا آورند وکساني هم که در سال هاي قبل با دوختن کيسه مراد به آرزوهاي خود رسيده اند، مقدار نخ و سوزن با خود به مسجد مي آورند و برخي مبلغي پول به نيت تشرف به اماکن متبرکه بين ديگر زنان حاضر در مسجد تقسيم مي کنند. در باور مردم نزول قرآن در اين شب بوده و بر اين اساس برخي تا پاسي از شب به احياء و شب زنده داري در مساجد مي پردازند . شاهرودي ها کيسه مراد رابه جهت بر آورده شدن حاجت آن تا سال ديگر نزد خود نگه مي دارند. شب خواني مردم روستاي ' عشقوان ' در منطقه خوارتوران بيارجمند شاهرود از ساعتي مانده به اذان صبح روي بام خانه‌ها و مساجد رفته و با صداي دل‌نشين شو خواني يا سحر خواني، مردم را بيدار مي‌کنند که مراسم شب خواني را چووشي (چاوشي) مي گويند،با پنهان شدن ستاره' َپل ' از خوردن سحري دست مي کشند. مرسوم است که پس از صرف افطار مردان و زنان خود را به مسجد محل رسانده و نماز مغرب و عشاء را به جماعت مي خوانند. شوخوان ها در شهرها از ابيات و اشعار کهن و مذهبي براي بيدار کردن مردم بهره مي بردند و با نواختن طبل و شيپور، شو خواني خود را تکميل مي‌کردندکه اين آيين اکنون خيلي کم رنگ شده است. آيين هر شب يک مسجد براساس اين آيين مردم ميامي هر شب در يکي از مساجد شهر اجتماع کرده و جزء خواني قرآن و دعاهاي مربوط را مي خوانند که از چند سال گذشته تاکنون اجرا مي شود. شب هاي احيابرخي از زنان ظرف آبي که حاوي زعفران است با خود به مسجد مي آورند وبا خواندن هر بند از دعاي جوشن کبير درون آب فوت مي کنند و درآخر به عنوان تبرک به منزل مي برند. پخت غذاي بره در ميامي اين يکي ديگر از رسوم ويژه ماه مهماني خدا در ميامي است که صرف آن همراه با خانواده و يا توزيع آن در بين افراد به‌خصوص در نخستين افطار ماه ميهماني خداست. آيين سفيد کردن ديوارخانه سفيدکردن ديوارخانه ها با خاک‌هاي مخصوص سفيد در برخي از روستاهايشهرستان شاهرود مانند ميقان، ابرسِج، کلاته خيج، و شهر مُجِن تا گذشته‌اي نه چندان دوربه عنوان رويدادي که رنگ و بوي ماه مبارک رمضان را دارد انجام مي شود. پروارکشان کشتن گوسفند و بره پروارييکي ديگر از آيين هايي است که هنوز هم در برخي از روستاهاي از جمله سطوه، خارتوران و دروار در ماه رمضان براي تهيه انواع غذاها رايج است و به آن ' پروارکُشان' مي گويند. غذاهاي مرسوم در افطار و سحر از غذا هاي اختصاصي مردم اين ديار به لرزان و حسّو مي توان اشاره کرد. علاوه بر اين، نوع غذاهاي مصرفي و تغيير شيوه طبخ نيز قابل توجه است که در اين ماه عادات غذايي مردم تغييرات چشمگيري مي کند و مصرف عدس، نان و خرما و برنج نسبت به ماه هاي ديگر افزايش مي يابد. تهيه انواع آش ها، حلوا، شله زرد، شيربرنج و انواع شيريني ها مانند زولبيا و باميه که از لحاظ کالري و ذخاير انرژي بسيار غني هستند و مي توانند جوابگوي انرژي از دست رفته در طول روزه داري باشند، از اين جمله است. آداب سحر و افطار سنت شب خواني و مناجات خواني هنوز هم در برخي از روستا ها متداول مي باشد که افرادبا صدايي زيبا با خواندن مناجات و ادعيهدر محله ها مردم را جهت استفاده از فيوضات سحر آماده مي نمايند. آيين هاي شب هاي قدر مردم شهرستان شاهرود در شب هاي قدر پس از صرف افطار در مسجد محل خود حضور يافته و با خواندن قرآن و دعاهاي جوشن کبير، مجير، افتتاح و ذکر مصيبت شب زنده داري مي کنند. زنان شاهرودي نيز همزمان با تلاوت دعاي جوشن کبير ظرف آبي حاوي زعفران را تهيه کرده و با خواندن هر بند از دعا بر آن مي دمند تا به عنوان تبرک آن را با خود به خانه ببرندخوردن آن را به نيت شفا و تبرک توصيه شده است. عيد فطر در آخرين روز از ماه مبارک رمضان ، اهالي نقاط مختلف شهرستان غسل کرده ، لباس تميز يا نو پوشيده به استقبال عيد فطر مي روند . آخرين شب از افطار ماه مهماني خدا اعضاي هر خانواده بنابر غذاي اصلي ، فطريه خود را دست به دست چرخانده و آن را براي افراد مستمند کنار مي گذارند، در روستاي نام نيک کالپوش به مناسبت عيد فطر ؛ فردي که به تازگي پدر شده کفش هاي خود را وزن نموده و همان مقدار گندم يا برنج به فقرا مي دهد. رؤيت هلال ماه شوال نشاني بر پايان ماه مهماني خدا است که اين امر در گذشته توسط افراد خبره و مطلع به اطلاع مردم رسانده مي شد و امروزه از طريق رسانه هاي جمعي اعلام مي شود. نماز عيد فطر همزمان با طلوع خورشيد با ذکر اللهم لبيک در نقاط شهري و روستايي بر پا مي مي شود پس از نماز ، مومنين با يکديگر روبوسي کرده و قبولي طاعات يکديگر را از خداي بزرگ طلب مي کنند. در روزعيد فطر اهالي هر محل به ديدن خانواده هايي که به تازگي عزيزي را از دست داده و به اصطلاح نوعيد دارند ، ميروند. صله رحم ، زيارت اهل قبور و بردن هديه براي نوعروسان از ديگر آداب اين روز است. همراهان عزيز ، آخرين اخبار استان سمنان را به صورت لحظه اي و فراجناحي در بسترهاي زير دنبال کنيد : آخرين خبر سمنان در تلگرام : https://t.me/joinchat/AAAAAENNWvIqZvWEhdCBvg آخرين خبر سمنان در اينستاگرام : https://instagram.com/semnan_today آخرين خبر سمنان در سروش : http://sapp.ir/Semnan.Online آخرين خبر سمنان در ايتا : http://eitaa.com/joinchat/163446784C56991a062c