مهر/ سگ گرداني از سوي قاطبه مردم امري ناشايست است چرا که دلايل آن فخر فروشي، خودنمايي و… هستند از سوي ديگر شرع و دين مبين اسلام نيز به واسطه نجاست سگ اين امر را موضوعي ناپسند و البته زشت ميداند. سگ گرداني در ماههاي منتهي به تابستان افزايش مييابد و جامعه با اين پديده زشت و ناپسند روبرو ميشود پديدهاي که براي غالب مردم غير قابل پذيرش است و حتي بعضاً حقوق افراد جامعه نيز زير سوال ميرود.
به علت آلوده بودن و انتقال ميکروبها، نگهداري اين حيوان در خانه نهي شده است و براي رعايت بهداشت و نظافتهاي شخصي و عمومي و منزل و کودکان نبايد سگ را در خانه نگهداري کرد، با اين حال برخي افراد سگهاي آموزش ديده را براي کارهايي مانند نگهباني مزرعه، کارخانه و … نگهداري ميکنند؛ چرا که امام علي (ع) ميفرمايند «در نگهداري سگ خيري نيست، مگر در سگ شکاري براي نگهباني و سگ همراه گله گوسفندان».
سگ در زمره حيوانات نجس محسوب ميشود که امروز عمده مردم استان سمنان که به لحاظ اعتقاد به شرع مبين اسلام، شهره هستند، به پديده سگ گرداني روي خوشي نشان نميدهد از سوي ديگر اين پديده غربي در جامعه ايراني نيز جايگاهي ندارد و از لحاظ پيشينه ايرانيان نيز چنين امري به هيچ وجه ديده نميشود.
مسئوليت مدني در سگ گرداني
کارشناس مسائل ديني و مذهبي نيز با بيان اينکه سگ گرداني جداي از اينکه سبب نوعي فخر فروشي و عملي ناشايست از سوي مردم است ناشي از يک زندگي فردي خالي از معنويات محسوب ميشود گفت: يکي از اهداف زندگي مؤمن بايد شناخت و نزديکي به خداي متعال باشد تا انسان در خود خلائي احساس نکند وقتي انسان فرد گراي امروز از خدا دور ميشود در نتيجه بحران فرديت در او نفوذ ميکند.
حجت الاسلام سيد هاشم بني عامري ميگويد: فرديت در زندگي بي معنويات امروزي همانطور که در غرب هم ديده ميشود انسان را به تجرد، زندگي مرد با هم خانه، زن با هم خانه، مرد با حيوان خانگي، زن با حيوان خانگي و… سوق ميدهد يعني جايي که در آن خانواده معنايي نمييابد چرا که انسان گم کردهاي دارد که در سايه آن قدردان خانواده و معنويات نيست و اصلاً نيازي هم به آن نمييابد.
وي ميافزايد: درباره سگ گرداني در انظار هم بايد گفت اين عمل نادرست است چرا که سگ با همه سودمندي براي گشتن در خيابان ساخته نشده است و اگر از کنار کسي عبور کرده و به لباس او بيني بزند لباسش را نجس ميکند و اين نوعي مسئوليت شرعي براي صاحب سگ پديد ميآورد از طرف ديگر مخاطرات آن شامل گاز گرفتن، حمله ناگهاني و… نيز است که در شرع مبين اسلام آن هم مسئوليت مدني به همراه ميآورد.
قانون چه ميگويد
رئيس پليس اطلاعات و امنيت استان سمنان نيز در گفتگويي ضمن بيان اينکه طرح ممنوعيت سگگرداني در پارکها، معابر و مکانهاي عمومي استان اجرايي ميشود، گفت: طبق دستور قانون و دستورالعملهاي موجود سگ گرداني در خيابانها و معابر ممنوع است و هرکجا نيروي انتظامي اين موارد را مشاهده کنند حتماً برخورد خواهد شد.
سرهنگ سيدموسي حسيني با بيان اينکه مردم ميتوانند سگ گرداني در پارکها و معابر استان سمنان را به پليس ۱۱۰ اطلاع دهند، اضافه کرد: اگر شهروندان در اين زمينه با نيروي انتظامي تماس برقرار کنند قطعاً نيروها اعزام و با آن برخوردهاي لازم صورت خواهد گرفت و از طرف ديگر بايد گفت طبق ماده ۶۳۸ قانون تعزيرات گرداندن و حمل سگ در ملأ عام عفت عمومي را جريحهدار ميکند.
وي ميگويد: بر اساس اين ماده و قانون نيروهاي انتظامي مکلف به جمع آوري سگ و تحويل پرونده مذکور به دادسراهاي شهرستانهاي استان سمنان هستند از سوي ديگر تعيين تکليف پيرامون سگ بر عهده دادسرا است و لذا مواردي نظير سگ گرداني در حيطه مسائل امنيت اخلاقي محسوب ميشود لذا نيروي انتظامي برابر دستور صريح قانون با آن مقابله خواهد کرد.
حسيني بابيان اينکه سگ گرداني در معابر و پارکها از جمله مواردي که ميتوان گفت در استان سمنان نيز وجود دارد، افزود: پروندههاي بسياري پيرامون اين بخش در استان وجود دارد و نيروي انتظامي براي کاهش اين موارد، پارکها و معابر کم تردد را نيز رصد ميکند.
سگ گرداني و ناهنجاري اجتماعي
مديرکل دفتر امور اجتماعي استانداري سمنان در پاسخ به اين پرسش که چرا گرايش مردم به نگهداشتن حيوانات و حيوان گرداني زياد شده است، ابراز داشت: مسائل و ناهنجاريهاي اجتماعي داراي ابعاد گوناگوني است که هريک را در جايگاه خودش بايد تحليل کرد يقيناً از جمله دلايل نگه داري حيوانات ميتواند بعد سرگرمي و تفريح باشد و چون ما به عنوان مديران جامعه در حوزه مديريت اوقات و نشاط اجتماعي مبتني بر ارزشهاي جامعه نتوانستهايم برنامهاي مدون و جامع داشته باشيم، افراد به سوي جايگزينهايي ميروند که بعضاً با ارزشهاي جامعه در تناقض است.
امير بينايي در ادامه تصريح کرد: مسئله بعدي موضوع تغيير سبک زندگي، تجمل گرايي و در کنار آن تفاخر و فخر فروشي بخشي از جامعه نسبت به سايرين است که هم به نوع خودش ريشه در کارهاي فرهنگي دارد که متأسفانه کم کاري بخشهاي مختلف فرهنگي و رسانههاي مکتوب و ملي ميتواند موجب دامن زدن به اين ناهنجاريها شود ليکن از جمله دلايل ديگر ايجاد اين پديده به صورت محدود تر ميتواند واکنش اجتماعي به محدوديتها اعمال شده باشد.
وي همچنين ابراز داشت: در مقوله نشاط اجتماعي تعريف مشخصي ارائه نشده و مردم نميدانند که چگونه ميتوانند نشاط داشته باشند و از سويي مسئولان نيز به يک ادبيات واحد و مشترک نرسيدهاند بنابراين بخشي از جامعه مسير نادرست را انتخاب کرده و گرايش به مشروبات، مواد مخدر و مسائل غيراخلاقي و … را به عنوان نشاط کاذب انتخاب ميکنند که اين موضوع مويد کمکاري در اين بخش است از سوي ديگر اين را نيز بايد گفت که يکي از اصول شهروندي حق ديده شدن است و لذا ديده شدن جز اصولي محسوب ميشود که بايد در جامعه بدان توجه جدي صورت گيرد؛ ما متأسفانه زمينه ديده شدن درست را در جامعه فراهم نکرديم يکي از دلايل سگ گرداني ميتواند تأمين خواسته ديده شدن باشد.
مديرکل دفتر امور اجتماعي استانداري سمنان گفت: براي حل مسائل فرهنگي بايد مديريت فرهنگي واحد، برنامه جامع و نقشه راه مناسب با تعيين نقش براي بخشهاي مختلف باشيم. مادامي که مردم چند صدا را از حوزههاي فرهنگي ميشنوند اوضاع به همين منوال خواهد بود و آنچه ما در جامعه مشاهده ميکنيم بازتاب عملکرد مديران به معناي عام است اين را نيز بايد بدانيم که نگهداري حيوانات نياز روز جامعه نيست محبت به حيوانات در احاديث و روايات زيادي آمده است اما قانون، عرف و شرع اجازه نگهداري بعضي حيوانات را در خانه به ما نميدهد.
خشونت عليه حيوان
نکته ديگر اينجا است که صاحبان اين سگها در اين انديشه هستند که حيوان بيچاره از اين امر لذت ميبرند در حالي که گوشهاي حساس سگ نميتواند صدايي به بلندي آواي گوش خراش موسيقيهاي امروزي در خودروها را تاب آورد و اين خود نوعي خشونت عليه سگها است.
از سوي ديگر هستند کساني هم که پياده سگهايشان را به هواخوري ميآورند آن هم در ميان مردمي که عمدهشان اين کار را ناشايست ميدانند سگ در نظر دين مبين اسلام حيواني است که با تمام مفيد واقع شدنش براي نگهداري در منزل و هم نشيني با انسان ساخته نشده است و جالب اينکه زندگي در آپارتمان با شيوه زندگي انساني حتي باعث آزار آنان نيز ميشود نکتهاي که از سوي صاحبان سگها مغفول باقي ميماند.
وقتي انسان توهم کمک کردن به سگها را دارد
کارشناس دامپزشکي که مطالعات وسيعي بر روي روانشناسي حيوانات خانگي به خصوص سگ و گربه کرده است در گفتگويي ميگويد: وقتي سگي به خانه آمد تا عضوي از يک خانه شود انتظار صاحبان البته به غلط اين است که او مثل انسان رفتار کند حتي قضاي حاجتش را هم مانند کودکي کوچک به انسان اعلام کند اما اين چنين نيست و آن سگ خوي حيواني دارد که خود نوعي خشونت عليه حيوانات است اين در حالي است که صاحبان آنها فکر ميکنند به اين حيوان لطف دارند در صورتي که او را از سبک زندگي منطبق بر خوي خود جدا ساخته و اين عملاً خشونت عليه حيوانات است.
اميرمحمد موسويان در گفتگويي با بيان اينکه انسانها بعضاً توهم کمک به سگها را ميزنند در صورتي که تغيير سبک زندگي آنها عين خشونت است، ابراز داشت: سگهايي که در گير مخاطرات خياباني در يک گردش روزانه ميشوند، مثلاً بوق ماشين، صداي موتور سيلکت و… ممکن است يکباره عکس العمل نشان داده و براي مثال کسي را گاز بگيرند چرا که ميترسند و گوشهايشان براي دريافت مقدار خاصي صدا مهيا است از سوي ديگر ماهيت و ذات سگ گاز گرفتن است و صاحبان آنها که به گردش خياباني با سگ ميپردازند چطور ميتوانند تضمين دهند که به کسي آسيب نرساند.
وي افزود: در ذات و ماهيت زندگي سگها هيچ تفاوتي بين شيتزوي سه کيلوگرمي و گريت دن ۹۰ کيلوگرمي نيست اگر سک در آن واحد دچار استرس شود ممکن است با گاز گرفتن آن را جبران کند در نتيجه براي صاحبش دردسر ايجاد ميکند کما اينکه نمونه آن را در کرج و تهران مشاهده کرديم لذا سک گرداني اصلاً توصيه نميشود و به هيچ وجه لطف در قبال يک سگ محسوب نميشود بلکه خشونت عليه سگها است.
قانون مجازات اسلامي و سگ گرداني
معاون دادسراي عمومي انقلاب مرکز استان سمنان بابيان اينکه در مورد در مورد سگ گرداني نظرات متفاوت است، ابراز داشت: نظر قالب که در آنهمه اجماع دارند ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامي است که بيشتر به آن استناد ميشود البته دامنه اين ماده گسترده است مصاديق در آن قالب زياد ميشود لذا مصداق مواردي مثل سگ گرداني چيزي در قانون ذکر نشده اما بسياري از همکاران تأکيد دارد که اين نوع جرم ازجمله اين بند محسوب ميشود.
رضا زماني بابيان اينکه براي سگ گرداني طبق اين بند قانون قائل به مجازات است و در دادسراي سمنان نيز به آن استناد ميشود، اضافه کرد: مواردي ازايندست در استان سمنان نيز وجود دارد اما اين جرم شاکي خصوصي ندارد و بر طبق گزارش ضابطان رسيدگي ميشود. هم اکنون قانون براي سگ گرداني مجازات حبس از ده روز تا دو ماه و ۷۴ ضربه شلاق در نظر گرفته است.
وي درباره ضرورت تأمين سلامت و امنيت اجتماعي نيز، ميافزايد: اما براي کاهش اين نوع جرايم کار فرهنگي آموزشي، اطلاعرساني نيازمند است زيرا بيماريهايي که از طريق حيوانات خانگي منتقل ميشود که بهسلامت مردم لطمه وارد ميکند.
بايد چه کرد؟
علي رضا معصومي مدرس دانشگاه در رشته جامعه شناس ميگويد: به نظر ميرسد راه درست اما آگاه سازي و اطلاع رساني در سايه فرهنگ سازي باشد.
معصومي ميگويد: خوشبختانه يا متأسفانه تمام کساني که سگ گرداني ميکنند ادعاي فرهنگ دارند در نتيجه قاعدهها ميگويند که براي پذيرش يک فرهنگ نبايد خيلي با آن مشکل داشت لذا ميتوان ابتدا سگ گرداني را محدود و سپس براي آن فرهنگ سازي کرد براي مثال اگر سگ گرداني با برخورد قهريه انجام نشود و به جاي آن مثلاً بستن پوزه بند و زنجير يک و نيم اينچي مانند آنچه در برخي ديگر کشورهاي از جمله ترکيه اجرا ميشود، اجباري شود به مرور بسياري اصلاً ترجيح ميدهند سگهايشان را از خانه در نياورند!
وي ميافزايد: حوزه دوم پس از اصلاح قوانين و ايجاد محدوديتها ميتواند ايجاد مراکز نگهداري سگها باشد که مردم را مجاب کند سگهايشان را تحويل داده و براي مثال آخر هفتهها براي ديدارشان بيايند ساعاتي را با آنها وقت بگذارند و بروند اينگونه هم حيوان بيچاره از سبک زندگي آپارتماني و خياباني رها ميشود و هم صاحبان آنها راضي ميشوند که البته در سايه فرهنگ سازي در بين مضرات سگ گرداني و نگهداري آن در خانه ميتوان اين اقدامات را صورت داد که هنوز کمي با آن زمان فاصله داريم.
سگ گرداني پديدهاي ناپسند
در نهايت بايد گفت سگ گرداني معلول عوامل متعددي از جمله فخر فروشي، زندگي لوکس و تنهايي و خلاء در زندگي اجتماعي و دهها مورد ديگر است که براي مقابله با آن بايد همه را به صورت جامعه شناختي بررسي کرد و به نتيجهاي معقول و البته عملي دست يافت.
اينکه در شرع، جامعه و دين ما سگ گرداني موضوعي ناپسند است شکي نيست اما نحوه مقابله با آن نيز بايد مطابق با عرف و تعقل باشد که به نظر ميرسد فرهنگ سازي و بيان مضرات آن يکي از بهترين راهها باشد. از طرف ديگر هنوز قوانين ما نيز در اين باره دچار مشکلاتي هستند که به نظر ميرسد عزم نمايندگان مجلس براي اصلاح آنها مورد نياز است اما تا آن زمان شايد بايد همچنان سگ گرداني را در شهرهاي استان سمنان مشاهده کنيم.
بازار