اصفهان زيبا/بيماري ام اس يکي از شايعترين و مهمترين بيماريهاي سيستم اعصاب مرکزي به شمار ميرود؛ بيماري خطرناکي که کاملا بي سرو صدا شروع ميشود و بيمار را به صورت ناگهاني غافلگير ميکند . آنطور که گفته شده سالانه پنج هزار نفر در کشور به بيماري ام اس مبتلا ميشوند و ميزان شيوع اين بيماري در زنان، سه برابر بيشتر از مردان است. اکنون ۷۲ هزار نفر در کشور به ام اس مبتلا هستند و تهران و اصفهان بيشتر از استانهاي ديگر داراي مبتلايان به اين بيماري هستند؛ آنگونه که عبدالحسين هوشمند، مدير انجمن ام اس ايران، معتقد است زندگي مدرنيته و افزايش استرس و اضطراب مهمترين عامل بروز ام اس است و بيشترين مبتلايان به اين بيماري در گروه سني ۲۰ تا ۴۰ سال قرار دارند.
شيوع بالاي ام اس در اصفهان
شناسايي و تشکيل پروندههاي مبتلايان به ام اس در اصفهان و مقايسه با آمارهاي کشوري موجب شده است بسياري از متخصصان و صاحبنظران، اين شهر را پايتخت اين بيماري در ايران بنامند.
فرشته اشتري، عضو هيئتعلميدانشگاه علوم پزشکي اصفهان در اين باره اظهار ميکند: « برخي از پزشکان متخصص مغز و اعصاب معتقدند شيوع اين بيماري در استانهاي اصفهان، تهران، اراک و فارس از ديگر استانها بيشتر بوده و علت آن هنوز مشخص نشده است؛ درضمن ميزان ابتلاي خانمها به اين بيماري در تمامينقاط جهان بيشتر از آقايان است؛ براي نمونه، در استان اصفهان زنان سه برابر مردان به ام اس مبتلا ميشوند، ولي بهطور معمول اين بيماري در آقايان با شدت و سرعت بيشتري گسترش مييابد.»
او تاکيد ميکند: «هنوز فرضيههايي مانند آلودگي برنج لنجان و آلودگي آب استان که پيش از اين علل شيوع زياد اين بيماري در اصفهان اعلام شده بود، مبنا و اثبات علميندارد.»
اشتري از وجود داروهاي داخلي براي اين بيماري ميگويد و اينکه انجمن ام اس اصفهان با عقد قرارداد با دانشگاه علومپزشکي امکانات خوب و همچنين درمان با هزينه پايين را به مبتلايان بيماري ام اس در اصفهان ارائه ميدهد.
هفتهزار بيمار عضو انجمن ام اس اصفهان
انجمن اماس اصفهان در ابعاد مختلف آموزشي و درماني از سال 1380 تاسيس شده و درزمينه مسائل رفاهي، حقوقي، اجتماعي، فرهنگي، آموزش و درمان بيماران اماس از همان ابتدا فعاليتهايي را انجام داده است. اين انجمن را ميتوان يکي از فعالترين انجمنها در سطح کشور معرفي کرد که فعاليتهاي موثري را براي بيماران انجام ميدهد.
مسعود اعتماديفر، مديرعامل انجمن اماس اصفهان، با صحهگذاشتن بر اين مطالب به اصفهان زيبا ميگويد: «حدود هفت هزار بيمارعضو انجمن اماس اصفهان هستند؛ اين درحالياست که استان اصفهان بالاتر از 9 هزار بيمار ام اس دارد که مشخصات آنها ثبت شده است.»
او علت واقعي اين بيماري را نامشخص اعلام ميکند و توضيح ميهد: «آمار شيوع اين بيماري در بين زنان به دليل مسائل هورموني و تغييرات سيستم ايمني چهار برابر مردان است و سن شايع اين عارضه ۱۸ تا ۳۵ سالگي بوده و بيشتر بيماران در اين رده سني قرار دارند.»
اعتماديفر درباره وضعيت تامين داروي اين بيماران در پاسخ به پرسش اصفهان زيبا اظهار ميکند: «اکنون 16 قلم دارو در دنيا براي بيماري ام اس وجود دارد که تعداد 14 قلم از آنها در ايران توليد ميشود و بيشتر بيماران تحت درمان هستند. قريب به ۹۰ درصد بيماران داروهاي ساخت کشور را مصرف ميکنند و داروهاي خارجي موجود در ايران هم در اختيار بيماران نيازمند به مصرف قرار ميگيرد. داروهاي جديدتر در خارج از کشور در دسترس است و اکنون خوشبختانه شرکتهاي خارجي در حال ساخت آن داروها هستند و از نظر تامين داروي بيماران ام اس در کشور مشکلي نداريم.»
مديرعامل انجمن ام اس اصفهان درباره موضوع درمان و شناخت اين بيماري در وضعيت کنوني جامعه توضيح ميدهد: «از نظر شناخت بيماري به دليل اينکه بيماران آموزشهاي لازم را ديدهاند، در سطح کشور هر بيماري دچار علامت عصبي و غير طبيعي ميشود، به خصوص افراد جوان به پزشکان عموميو متخصص مغز و اعصاب مراجعه ميکنند و آنها هم با آگاهي کامل اين بيماري را تشخيص ميدهند.»
او اضافه ميکند: «با اين روند و علائم باليني و استفاده از «ام آر آي» که بهترين روش براي تشخيص است، بيماري ام اس بسيار سريع تشخيص داده ميشود و با تامين داروها و در اختيار بيماران گذاشتن، هم اکنون از نظر شناخت ودرمان بيماري وضعيت استان مناسب و ايدئال است و ايران در بين بيشتر کشورهاي دنيا در بخش شناخت، تشخيص ودرمان بيماري ام اس جلوتر است.»
مردم استرسها را کمتر کنند
وحـــيــد شـــايــــگاننــژاد، مـــتــخـصص بيماريهاي مغز و اعصاب نيز در گفتو گو با اصفهان زيبا اظهار ميکند: «در سيستم عصبي مرکزي وقتي بدن به دلايل ناشناخته، عليه سلولهاي سيستم عصبي مرکزي واکنش نشان ميدهد، باعث درگيري بيماران جوان به اين بيماري تا آخر عمرشان ميشود. علائم بيماري به اين صورت است که قسمتهاي عصبي که پوشش ميلين دارند بيشتر دچار عارضه شده و مسيرهاي عصبي چشميباعث کاهش ديد فرد و مسيرهاي عصب حرکتي باعث ضعف اندام يک طرف يا دو طرف يا اندامهاي حسي ميشود.»
اين مـــتــخصص نــورولــوژي ادامه ميدهد: «علائم نادر اين بيماري سرگــيجه، دوبـــيني، عـــدم تــعادل، اختلالات ادراري و علائم کمشيوعتر ديگر است. علت بروز اين بيماري مشخص نيست و زمينههاي ژنتيکي ضعيف مثل استعداد ژنتيک در بعضي خانوادهها ديده ميشود؛ اما اين بيماري ژنتيکي کامل نيست.»
او درباره تاثير عوامل محيطي بر بروز اين بيماري بيان ميکند: «در تماس بودن وآلودگي به ويروسها در دوران کودکي احتمال ابتلا به بيماري ام اس را در سن بزرگسالي بيشتر ميکند و کمبود ويتامين دي به خصوص در بين بانوان در سن بلوغ ميتواند احتمال ابتلا به بيماري خودايمني مثل ام اس را بيشتر کند.»
شايگاننژاد ميافزايد: «استفاده از سيگار، چاقي و رژيم پر چربي باعث ميشود کسي که استعداد و زمينه ابتلا به اين بيماري را دارد به آن مبتلا شود.»دانشيار گروه داخلي مغز و اعصاب دانشگاه علومپزشکي معتقد است که شيوع اين بيماري در افراد 20 تا 40 سال است و خانواده اين افراد دو تا سه برابر احتمال ابتلا به اين بيماري را دارند؛ همچنين فراواني اين بيماري بيش از 100 سال است که در کشورهاي اروپايي شروع شده و قريب به 30 سال است که پا به خاورميانه گذاشته، اما علت آن ناشناخته است. بيماريهاي خود ايمني به مرور زمان در حال افزايش است.
او ميگويد: «ام اس قابل پيشگيري نيست و پيشنهاد ميشود همه افراد رژيمهاي غذايي را رعايت و از مصرف سيگار و قليان و مواد دخاني پرهيز و از چاقي جلوگيري کنند؛ درضمن مصرف ويتامين D را در اولويت قرار دهند و استرسهاي زندگي را کمتر کنند.»
او درباره اين بيماري تصريح ميکند: «با اينکه ميگوييم اين بيماري درمان قطعي ندارد، در عين حال بايد اين نويد را به بيماران ام اس بدهيم که درمانهاي جديد با قدرت متفاوت در بين بيماران در حال کشف است. اولين داروي تاثيرگذار بر بيماري ام اس 25 سال قبل وارد بازار شد و در سالهاي اخير هر ساله داروي جديدي در دستهبندي داروهاي بيماري ام اس اضافه شده است.»
به گفته شايگاننژاد، ام اس يک بيماري با شدت و چهره بسيار متفاوت است که در افراد مختلف ميتواند انواع گوناگوني داشته باشد.
آموزش پرستاران و مراقبت تخصصي از بيماران ام اس
شهلا ابوالحسني، عضو هيئت علميدانشکده پرستاري و مامايي اصفهان، نيز به اصفهان زيبا ميگويد: «بيماري ام اس، يک بيماري مزمن سيستم عصبي است و متاسفانه شيوع آن در بين جوانان زياد بوده و در بين خانمها دو تا سه برابر آقايان است.»
او درباره مدرسه آموزش پرستاري بيماري ام اس توضيح ميدهد: «اين مدرسه آموزشي براي جامعه پرستاران رويکردي بود که از تاريخ چهارم تا ششم ارديبهشتماه امسال در اصفهان برگزار شد. اين دوره آموزشي بهمنظور آشنايي بيشتر پرستاراني بود که اکنون شاغل هستند؛ بهخصوص آنهايي که مراقبت از بيماران ام اس را برعهده دارند تا با کسب اين آموزشها و با داشتن يک ديد کلينگر بتوانند مراقبتهاي تخصصي و جنبههاي مختلف مراقبت از يک بيمار مبتلا به ام اس را آموزش ببينند.»
ابوالحسني تاکيد ميکند: «اين اقدام بهمنظور آشنايي پرستاران با همه ابعاد جسماني، رواني، معنوي و اجتماعي که بر اثر بيماري ام اس وجود دارد و مشکلاتي که براي بيمارايجاد ميشود، انجام شد تا پرستاران بتوانند به صورت آکادميک و علمياز بيماران مراقبت کنند.»
او ادامه ميدهد: «در اين دوره سهروزه آموزشي که از چهارم تا ششم ارديبهشت ماه برگزار شد نزديک به ۲۰۰ نفر از جامعه پرستاران دورههاي کارشناسي و کارشناسي ارشد و دکترا شرکت داشتند تا مراقبتهاي کامل از بيماران ام اس را بياموزند.»
ابوالحسني تصريح ميکند: «مدرسه آموزش پرستاري توانست اولين دوره آموزشي خاص در ايران را براي پرستاران فارغالتحصيل فعال در بخشهاي متفاوت که با بيماران مبتلا به ام اس سر و کار دارند، برگزار کند.»
او اضافه ميکند: «بيماران مبتلا به ام اس در دورهاي از زندگي با اين بيماري مزمن درگير هستند و مديريت اين گروه از بيماران با آموزش به پرستاران محور اصلي اين رويکرد بينحرفهاي است.»
بازار