مافیای واردات چادر مشکی گلوی تولید را گرفته‌اند
فرهیختگان/ ایران با بالاترین سرانه مصرف پارچه چادر مشکی، یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان این محصول در جهان به شمار می‌رود. مصرف چادر مشکی در ایران از تمامی کشورهای مسلمان منطقه همچون عربستان نیز و قاره‌های دیگر بیشتر است. با این رویکرد، تولید پارچه چادر مشکی همواره یکی از اولویت‌های صنعتی در بخش صنایع نساجی و پوشاک کشور بوده است. با وجود این تولید پارچه چادر مشکی در ایران نیاز مصرفی کشور را تامین نمی‌کند. در سال‌های نه‌چندان دور کشورهایی مانند سوئیس، ژاپن و کره عمده تولیدکنندگان بازار داخلی ایران بودند اما طی سال‌های اخیر، تولیدات کشورهای چین، تایلند، اندونزی و ویتنام نیز پا به بازار پارچه چادر مشکی ایران گذاشته اند. نبود انگیزه سرمایه‌گذاری در صنعت تولید پارچه چادر مشکی توسط بخش خصوصی واقعی، قیمت تمام شده بالای تولید داخل و عدم رقابت‌پذیری با پارچه‌های وارداتی، قاچاق سازمان‌یافته، نبود دانش و فناوری‌های لازم برای تولیداتی که بتواند با پارچه‌های وارداتی رقابت کند و عدم حمایت دولت از تولیدکنندگان داخلی، مهم‌ترین چالش‌هایی است که موجب شده تولید چادر مصرفی زنان ایرانی در دست تولیدکنندگان خارجی باشد.
یک درصد نیاز کشور تولید می‌کنیم
طبق آمارهای انجمن صنایع نساجی کشور، در حاضر میزان مصرف پارچه چادر مشکی در کشور بیش از 50 میلیون مترمربع است. اگر 15 میلیون نفر از جمعیت کشور به صورت مستمرو غیرمستمر از چادر مشکی استفاده کنند و اگر هر بانوی ایرانی سالانه به صورت میانگین دو قواره چادر مشکی (جمعا 10 مترمربع) نیاز داشته باشد، در نتیجه نیاز مصرفی کشور به چادر مشکی در سال معادل 75 تا 150 میلیون مترمربع خواهد بود. این در حالی است که تنها 10 میلیون متر مربع یعنی حدود یک‌درصد از پارچه مورد نیاز برای دوخت چادر مشکی، در کشور تولید می‌شود.
تعطیلی دو کارخانه تولید پارچه چادر مشکی
در حال حاضر سه کارخانه «یزد بافت»، «حجاب شهرکرد» و «کرپ‌ناز کرمانشاه» در کشور در بخش تولید پارچه چادر مشکی فعالیت می‌کنند. تا پیش از سال 91، دو کارخانه «نای‌زرین اصفهان» و «ایران مرینوس» نیز با اختصاص بخشی از خط تولید خود به تولید پارچه چادر مشکی، بخش قابل توجهی از نیاز مصرفی کشور را تامین می‌کردند، اما خط تولید پارچه چادر مشکی این دو کارخانه پیش از آنکه به اهداف از پیش‌تعیین شده خود دست‌یابد، متوقف شد. کارخانه کرپ‌ناز کرمانشاه نیز که مالکیت آن در دست بانک ملت بود، در سال 88 یک بار با تعطیلی مواجه شد. افت تولید این کارخانه به یک‌چهارم ظرفیت اسمی خود و عدم امکان نوسازی کرپ‌ناز برای مسئولان بانک ملت موجب شد تا طی قراردادی، این کارخانه به بخش خصوصی واگذار شود.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد وضعیت تولید پارچه چادر مشکی، در سال 94، ظرفیت اسمی تولید پارچه چادر مشکی در کارخانه حجاب شهرکرد و کرپ‌ناز کرمانشاه، 10 میلیون متر مربع و در کارخانه یزد بافت یزد، 6 میلیون مترمربع بوده است. به این ترتیب سه کارخانه فعال در حوزه تولید پارچه چادر مشکی در سال 94 قادر به تولید سالانه 26 میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی بوده‌اند. این در حالی است که در سال 97 و طبق گفته رئیس انجمن صنایع نساجی کشور این رقم به 10 میلیون مترمربع کاهش یافته است.
واردات 86 میلیون دلاری پارچه چادری
پارچه چادر مشکی تحت زیر فصل‌های تعرفه 5407 و تحت عنوان پارچه‌های تار و پودباف از نخ رشته‌های سنتیک و پارچه‌های تار و پودباف که از مواد شماره 5404 به دست می‌آید، وارد و صادر می‌شود. بر این اساس، آمار گمرک نشان می‌دهد که در سال 97 با این کد تعرفه، معادل 14 هزار و 205 تن پارچه چادر مشکی به ارزش 86 میلیون و 538 هزار دلار از کشورهای چین، امارات متحده عربی و ترکیه وارد کشور شده است. این در حالی است که در سال 97 معادل چهار هزارو 640 تن پارچه چادر مشکی(طبق کد تعرفه 5407) به ارزش 16 میلیون و 752 هزار دلار از ایران به کشورهای عراق، افغانستان، کانادا، آلمان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان و ژاپن صادر شده است.
بازار چادر مشکی در قرق مافیای پارچه
جنس پارچه چادر مشکی عمدتا از الیاف پلی‌استر(فیلامنت) در ظرافت‌های مختلف است. از نظر نقشه و بافت نیز می‌توان پارچه چادر مشکی را به‌صورت بافت ساده (تافته)، کرپ، کرپ‌ناز، ژاکارد بافت و نقش برجسته یا عمقی طبقه‌بندی کرد. رنگ مصرفی جهت رنگرزی، «پلی‌استر» و «رنگزای دیسپرس» است که رنگی شیمیایی بر پایه موادآلی بوده و به طریق مصنوعی تهیه می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و خصوصیات پارچه‌های چادر مشکی، مرغوبیت رنگ آن است. تامین مواد اولیه مورد نیاز برای تولید پارچه چادر مشکی از جمله موانع پیش روی تولیدکنندگان در کشور است. اگرچه برای تولید سایر پارچه‌ها، مواد اولیه مانند نخ یا مواد شیمیایی به صورت تولید داخلی یا وارداتی در بازار موجود است و تولیدکنندگان داخلی مشکلی از بابت تامین مواد اولیه خود ندارند، اما در زمینه تولید پارچه چادر مشکی چنین شرایطی در کشور وجود ندارد. در این میان افزایش نرخ ارز و عدم ثبات آن، طی یک سال اخیر، بر وخامت اوضاع تامین مواد اولیه تولید پارچه چادر مشکی افزوده است. هرچند به گفته فعالان این صنعت افزایش هزینه‌های منابع انرژی، مالیات بر ارزش افزوده و اعطای وام‌های پربهره و نبود دانش و فناوری به روز و موانع دیگر باعث شده است که سهم بازار کشور از تولیدات داخلی روزبه‌روز کمتر شود. مضاف بر این، پارچه چادری محصولی نیست که به سادگی و با تجربه عادی بتوان آن را تولید کرد. زیرا نیاز به فرآیندها و ماشین‌آلات و مواد مصرفی خاص خود دارد. برای اولین بار در خرداد ماه سال ۹۶ استاندارد پارچه چادر مشکی تدوین و ابلاغ شد در حالی که پیش از آن استانداردی برای این پارچه وجود نداشت.
فعالان صنعت نساجی می‌گویند در حال حاضر دولت تلاشی برای سرپا نگه داشتن کارخانه‌های تولید چادر مشکی نمی‌کند. از سوی دیگر، مافیای قدرتمند موجود در این بخش موجب شده تولیدکنندگان توان مقابله با آن را نداشته باشند. براساس آماری که مدیرعامل یکی از شرکت‌های تولیدکننده پارچه چادر مشکی ارائه داده است ارزان‌ترین پارچه‌ای که وارد کشور شده 1.2 دلار و گران‌ترین آن 9.5 دلار قیمت داشته است. متوسط قیمت واردات پارچه چادر مشکی نیز3.2دلار بوده است. این در حالی است که مقایسه این آمار با قیمت پارچه‌های چادری که در بازار به فروش می‌رسد نشان می‌دهد واسطه‌ها، چادرها را با سودهای بسیار کلان در بازار عرضه می‌کنند. چادر مشکی با برندهای خودساخته
پارچه چادر مشکی به ۱۰ رده تقسیم می‌شود، دو رده اول چادرهایی هستند که الیاف خاص داشته و در بازار با قیمت چند میلیون تومانی به فروش می‌رسد. میزان مصرف این جنس از چادرها به حدی نیست که بتوان برای تولید انبوه آنها سرمایه‌گذاری کرد. دو گروه آخر، پارچه‌های بسیار ارزان قیمت و در واقع مشابه آستری هستند. اینها پارچه‌هایی هستند که بنا به دلایل کیفی یا با هدف فروش در بازارهای ارزان در این رده قرار گرفته‌اند اما در کشور مصرف چندانی ندارند. از رده سوم تا هفتم عموما پارچه‌هایی هستند که در ایران پرمصرف بوده و با اسم‌های تجاری مختلف که معنی خاصی هم ندارند و توسط تاجر تعیین می‌شود، به فروش می‌رسد. به‌عنوان نمونه پارچه‌هایی با برند اِلگانس یا دونه طلایی، عروس کویت و عروس خلیج، ماهاراجا، کَن‌کَن و امثال این برندها. این برندها اسامی واقعی نیستند که برای مثال کارخانه خاصی در کره‌جنوبی یا ژاپن به این نام وجود داشته باشد، بلکه معمولا تاجران این اسامی را برای پارچه‌ها تعیین و به تولیدکننده سفارش می‌کنند تا اسم مورد نظر را روی پارچه حک کند. به گفته یک تولیدکننده، این اسامی به حدی بی‌پایه و اساس است که اگر در کشور کره‌جنوبی که به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده چادر مشکی دنیا شناخته می‌شود از یک تولیدکننده بخواهید اسم پارچه چادری تولید شده را مثلا «هندوانه» بگذارد، قطعا این اسم روی پارچه به‌عنوان یک برد چاپ می‌شود چراکه برای یک تولیدکننده کره‌ای اهمیتی در نام‌گذاری پارچه‌ای که به مصرف داخلی خود نمی‌رسد، ندارد.
به‌طور معمول دوخت یک چادر مشکی به 4.5 تا پنج متر پارچه نیاز دارد که در اصطلاح به آن یک قواره چادری گفته می‌شود. در حالی که میانگین قیمت یک قواره چادر مشکی در سال 96 از 50 تومان تا 90 هزار تومان بود و معمولا بانوان چادری، توان خرید حداقل دو قواره چادر در طول سال را داشتند، آخرین آمار از قیمت یک قواره چادر مشکی حکایت از سه برابر شدن قیمت پارچه چادر مشکی دارد. برای مثال یک قواره چادر مشکی جنس کرپ حریر اسود ریزبافت و طلاکوب ژاپن که درشرکت موناتکس ویتنام تولید شده است در حال حاضر با قیمت 305 هزار تومان به فروش می‌رسد. حتی برخی از تولیدات ژاپنی تا 950 هزار تومان نیز افزایش قیمت داشته است و در حال حاضر در بازار عرضه می‌شود.
خبرهای بیشتر درباره ی
٦ نفر در مورد این مطلب نظر داده اند
برای ارسال نظر لطفا از طریق اپلیکیشن آخرین خبر اقدام فرمایید
