مافیای واردات چادر مشکی گلوی تولید را گرفته‌اند

فرهيختگان/ ايران با بالاترين سرانه مصرف پارچه چادر مشکي، يکي از بزرگ‌ترين مصرف‌کنندگان اين محصول در جهان به شمار مي‌رود. مصرف چادر مشکي در ايران از تمامي کشورهاي مسلمان منطقه همچون عربستان نيز و قاره‌هاي ديگر بيشتر است. با اين رويکرد، توليد پارچه چادر مشکي همواره يکي از اولويت‌هاي صنعتي در بخش صنايع نساجي و پوشاک کشور بوده است. با وجود اين توليد پارچه چادر مشکي در ايران نياز مصرفي کشور را تامين نمي‌کند. در سال‌هاي نه‌چندان دور کشورهايي مانند سوئيس، ژاپن و کره عمده توليدکنندگان بازار داخلي ايران بودند اما طي سال‌هاي اخير، توليدات کشورهاي چين، تايلند، اندونزي و ويتنام نيز پا به بازار پارچه چادر مشکي ايران گذاشته‌ اند. نبود انگيزه سرمايه‌گذاري در صنعت توليد پارچه چادر مشکي توسط بخش خصوصي واقعي، قيمت تمام شده بالاي توليد داخل و عدم رقابت‌پذيري با پارچه‌هاي وارداتي، قاچاق سازمان‌يافته، نبود دانش و فناوري‌هاي لازم براي توليداتي که بتواند با پارچه‌هاي وارداتي رقابت کند و عدم حمايت دولت از توليدکنندگان داخلي، مهم‌ترين چالش‌هايي است که موجب شده توليد چادر مصرفي زنان ايراني در دست توليدکنندگان خارجي باشد. يک درصد نياز کشور توليد مي‌کنيم طبق آمارهاي انجمن صنايع نساجي کشور، در حاضر ميزان مصرف پارچه چادر مشکي در کشور بيش از 50 ميليون مترمربع است. اگر 15 ميليون نفر از جمعيت کشور به صورت مستمرو غيرمستمر از چادر مشکي استفاده کنند و اگر هر بانوي ايراني سالانه به صورت ميانگين دو قواره چادر مشکي (جمعا 10 مترمربع) نياز داشته باشد، در نتيجه نياز مصرفي کشور به چادر مشکي در سال معادل 75 تا 150 ميليون مترمربع خواهد بود. اين در حالي است که تنها 10 ميليون متر مربع يعني حدود يک‌درصد از پارچه مورد نياز براي دوخت چادر مشکي، در کشور توليد مي‌شود. تعطيلي دو کارخانه توليد پارچه چادر مشکي در حال حاضر سه کارخانه «يزد بافت»، «حجاب شهرکرد» و «کرپ‌ناز کرمانشاه» در کشور در بخش توليد پارچه چادر مشکي فعاليت مي‌کنند. تا پيش از سال 91، دو کارخانه «ناي‌زرين اصفهان» و «ايران ‌مرينوس» نيز با اختصاص بخشي از خط توليد خود به توليد پارچه چادر مشکي، بخش قابل توجهي از نياز مصرفي کشور را تامين مي‌کردند، اما خط توليد پارچه چادر مشکي اين دو کارخانه پيش از آنکه به اهداف از پيش‌تعيين شده خود دست‌يابد، متوقف شد. کارخانه کرپ‌ناز کرمانشاه نيز که مالکيت آن در دست بانک ملت بود، در سال 88 يک بار با تعطيلي مواجه شد. افت توليد اين کارخانه به يک‌چهارم ظرفيت اسمي خود و عدم امکان نوسازي کرپ‌ناز براي مسئولان بانک ملت موجب شد تا طي قراردادي، اين کارخانه به بخش خصوصي واگذار شود. براساس گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس در مورد وضعيت توليد پارچه چادر مشکي، در سال 94، ظرفيت اسمي توليد پارچه چادر مشکي در کارخانه حجاب شهرکرد و کرپ‌ناز کرمانشاه، 10 ميليون متر مربع و در کارخانه يزد بافت يزد، 6 ميليون مترمربع بوده است. به اين ترتيب سه کارخانه فعال در حوزه توليد پارچه چادر مشکي در سال 94 قادر به توليد سالانه 26 ميليون مترمربع پارچه چادر مشکي بوده‌اند. اين در حالي است که در سال 97 و طبق گفته رئيس انجمن صنايع نساجي کشور اين رقم به 10 ميليون مترمربع کاهش يافته است. واردات 86 ميليون دلاري پارچه چادري پارچه چادر مشکي تحت زير فصل‌هاي تعرفه 5407 و تحت عنوان پارچه‌هاي تار و پودباف از نخ رشته‌هاي سنتيک و پارچه‌هاي تار و پودباف که از مواد شماره 5404 به دست مي‌آيد، وارد و صادر مي‌شود. بر اين اساس، آمار گمرک نشان مي‌دهد که در سال 97 با اين کد تعرفه، معادل 14 هزار و 205 تن پارچه چادر مشکي به ارزش 86 ميليون و 538 هزار دلار از کشورهاي چين، امارات متحده عربي و ترکيه وارد کشور شده است. اين در حالي است که در سال 97 معادل چهار هزارو 640 تن پارچه چادر مشکي(طبق کد تعرفه 5407) به ارزش 16 ميليون و 752 هزار دلار از ايران به کشورهاي عراق، افغانستان، کانادا، آلمان، آذربايجان، قزاقستان، ترکمنستان و ژاپن صادر شده است. بازار چادر مشکي در قرق مافياي پارچه جنس پارچه چادر مشکي عمدتا از الياف پلي‌استر(فيلامنت) در ظرافت‌هاي مختلف است. از نظر نقشه و بافت نيز مي‌توان پارچه چادر مشکي را به‌صورت بافت ساده (تافته)، کرپ، کرپ‌ناز، ژاکارد بافت و نقش برجسته يا عمقي طبقه‌بندي کرد. رنگ مصرفي جهت رنگرزي، «پلي‌استر» و «رنگزاي ديسپرس» است که رنگي شيميايي بر پايه موادآلي بوده و به طريق مصنوعي تهيه مي‌شود. از مهم‌ترين ويژگي‌ها و خصوصيات پارچه‌هاي چادر مشکي، مرغوبيت رنگ آن است. تامين مواد اوليه مورد نياز براي توليد پارچه چادر مشکي از جمله موانع پيش روي توليدکنندگان در کشور است. اگرچه براي توليد ساير پارچه‌ها، مواد اوليه مانند نخ يا مواد شيميايي به صورت توليد داخلي يا وارداتي در بازار موجود است و توليدکنندگان داخلي مشکلي از بابت تامين مواد اوليه خود ندارند، اما در زمينه توليد پارچه چادر مشکي چنين شرايطي در کشور وجود ندارد. در اين ميان افزايش نرخ ارز و عدم ثبات آن، طي يک سال اخير، بر وخامت اوضاع تامين مواد اوليه توليد پارچه چادر مشکي افزوده است. هرچند به گفته فعالان اين صنعت افزايش هزينه‌هاي منابع انرژي، ماليات بر ارزش افزوده و اعطاي وام‌هاي پربهره و نبود دانش و فناوري به روز و موانع ديگر باعث شده است که سهم بازار کشور از توليدات داخلي روزبه‌روز کمتر شود. مضاف بر اين، پارچه چادري محصولي نيست که به سادگي و با تجربه عادي بتوان آن را توليد کرد. زيرا نياز به فرآيندها و ماشين‌آلات و مواد مصرفي خاص خود دارد. براي اولين بار در خرداد ماه سال ۹۶ استاندارد پارچه چادر مشکي تدوين و ابلاغ شد در حالي که پيش از آن استانداردي براي اين پارچه وجود نداشت. فعالان صنعت نساجي مي‌گويند در حال حاضر دولت تلاشي براي سرپا نگه داشتن کارخانه‌هاي توليد چادر مشکي نمي‌کند. از سوي ديگر، مافياي قدرتمند موجود در اين بخش موجب شده توليدکنندگان توان مقابله با آن را نداشته باشند. براساس آماري که مديرعامل يکي از شرکت‌هاي توليدکننده پارچه چادر مشکي ارائه داده است ارزان‌ترين پارچه‌اي که وارد کشور شده 1.2 دلار و گران‌ترين آن 9.5 دلار قيمت داشته است. متوسط قيمت واردات پارچه چادر مشکي نيز3.2دلار بوده است. اين در حالي است که مقايسه اين آمار با قيمت پارچه‌هاي چادري که در بازار به فروش مي‌رسد نشان مي‌دهد واسطه‌ها، چادرها را با سودهاي بسيار کلان در بازار عرضه مي‌کنند. چادر مشکي با برندهاي خودساخته پارچه چادر مشکي به ۱۰ رده تقسيم مي‌شود، دو رده اول چادرهايي هستند که الياف خاص داشته و در بازار با قيمت چند ميليون توماني به فروش مي‌رسد. ميزان مصرف اين جنس از چادرها به حدي نيست که بتوان براي توليد انبوه آنها سرمايه‌گذاري کرد. دو گروه آخر، پارچه‌هاي بسيار ارزان قيمت و در واقع مشابه آستري هستند. اينها پارچه‌هايي هستند که بنا به دلايل کيفي يا با هدف فروش در بازارهاي ارزان در اين رده قرار گرفته‌اند اما در کشور مصرف چنداني ندارند. از رده سوم تا هفتم عموما پارچه‌هايي هستند که در ايران پرمصرف بوده و با اسم‌هاي تجاري مختلف که معني خاصي هم ندارند و توسط تاجر تعيين مي‌شود، به فروش مي‌رسد. به‌عنوان نمونه پارچه‌هايي با برند اِلگانس يا دونه طلايي، عروس کويت و عروس خليج، ماهاراجا، کَن‌کَن و امثال اين برندها. اين برندها اسامي واقعي نيستند که براي مثال کارخانه خاصي در کره‌جنوبي يا ژاپن به اين نام وجود داشته باشد، بلکه معمولا تاجران اين اسامي را براي پارچه‌ها تعيين و به توليدکننده سفارش مي‌کنند تا اسم مورد نظر را روي پارچه حک کند. به گفته يک توليدکننده، اين اسامي به حدي بي‌پايه و اساس است که اگر در کشور کره‌جنوبي که به‌عنوان بزرگ‌ترين توليدکننده چادر مشکي دنيا شناخته مي‌شود از يک توليدکننده بخواهيد اسم پارچه چادري توليد شده را مثلا «هندوانه» بگذارد، قطعا اين اسم روي پارچه به‌عنوان يک برد چاپ مي‌شود چراکه براي يک توليدکننده کره‌اي اهميتي در نام‌گذاري پارچه‌اي که به مصرف داخلي خود نمي‌رسد، ندارد. به‌طور معمول دوخت يک چادر مشکي به 4.5 تا پنج متر پارچه نياز دارد که در اصطلاح به آن يک قواره چادري گفته مي‌شود. در حالي که ميانگين قيمت يک قواره چادر مشکي در سال 96 از 50 تومان تا 90 هزار تومان بود و معمولا بانوان چادري، توان خريد حداقل دو قواره چادر در طول سال را داشتند، آخرين آمار از قيمت يک قواره چادر مشکي حکايت از سه برابر شدن قيمت پارچه چادر مشکي دارد. براي مثال يک قواره چادر مشکي جنس کرپ حرير اسود ريزبافت و طلاکوب ژاپن که درشرکت موناتکس ويتنام توليد شده است در حال حاضر با قيمت 305 هزار تومان به فروش مي‌رسد. حتي برخي از توليدات ژاپني تا 950 هزار تومان نيز افزايش قيمت داشته است و در حال حاضر در بازار عرضه مي‌شود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد