تاثیر قاچاق پوشاک بر تولید پنبه

مهر/ در حالی که تولید پنبه طی حدود ١٧ سال اخیر به دلایل مختلف از جمله قاچاق پوشاک، به یک چهارم کاهش یافته، مسئولان وزارت جهاد از خودکفایی در این محصول تا افق ١٤٠٤ خبر می دهند.

طرح خوداتکایی پنبه یکی از ٨ طرح اقتصاد مقاومتی در حوزه محصولات کشاورزی است که در راستای افزایش تولید این محصول پیگیری می‌شود. هدف این طرح که از سال ٩٤ اجرای آن آغاز شده، در گام نخست، توقف روند نزولی تولید پنبه و سپس، توسعه کشت این محصول بوده است. نگاهی به روند تولید و سطح زیرکشت پنبه طی ۱۷ سال گذشته (از سال ١٣٨٠ تا ١٣٩٧) نشان می‌دهد که سطح زیرکشت این محصول طی مدت مذکور به حدود یک سوم و تولید آن نیز به حدود یک چهارم کاهش یافته است.
عباس کشاورز، سرپرست وزارت جهاد کشاورزی در بیشتر سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های خود طی هفته‌های اخیر بر خودکفایی در پنبه و تأمین نیاز کشور در داخل تاکید کرده و آن را امری ضروری دانسته است. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی عنوان می‌کنند تا افق ١٤٠٤می توان به این هدف رسید. در همین زمینه، ابراهیم هزار جریبی مجری طرح پنبه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه امکان خودکفایی در تولید پنبه در کشور وجود دارد، گفت: این کار در برنامه ما قرار دارد ضمن اینکه کشور نیز دارای چنین ظرفیتی است.
وی با اشاره به اینکه در دهه هفتاد ضریب خوداتکایی پنبه در کشور بسیار بالا بوده و میزان جزئی صادرات انجام می شده است، افزود: حداکثر تولید وِش پنبه در آن زمان حدود ٦٠٠ هزارتن بوده اما هم اکنون این رقم حدود ٢٢٠ هزارتن است که این عدد نسبت به سابقه کماست اما نسبت به سال گذشته ٤٠ درصد رشد دارد.

واردات پوشاک، تولید پنبه را تحت الشعاع قرار داد
هزار جریبی درباره اینکه چرا طی این سال‌ها تولید پنبه به حدود یک چهارم کاهش یافته است؟، ادامه داد: دلایل مختلفی را می‌توان بر این مساله عنوان کرد از جمله اینکه صنایع نساجی تحت تأثیر واردات پوشاک و سایر اقلام با ظرفیت کمتری کار می‌کردند همچنین مزیت اقتصادی زراعت پنبه تحت تأثیر سایر محصولات قرار گرفت و ضعیف شد از جمله کشت برنج در گلستان، توسعه کشت زعفران در برخی نقاط دیگر، کشت سبزی و صیفی و همچنین توسعه باغات پسته در مناطق خشک باعث افت تولید پنبه در کشور شد.
این مقام مسئول هزینه بالای برداشت دستی را نیز از دیگر عوامل مؤثر در این زمینه عنوان و درباره اینکه آیا هم اکنون ماشین آلات موردنظر برای برداشت پنبه طراحی شده یا برداشت همچنان دستی است؟، اضافه کرد: برداشت هنوز به صورت دستی انجام می‌شود ولی برنامه ریزی هایی برای توسعه برداشت ماشینی داریم که بخاطر محدودیت‌های تحریم نتوانستیم این توسعه را به خوبی انجام دهیم.
هزارجریبی درباره اینکه آیا امکان تولید این ماشین آلات در داخل وجود ندارد، افزود: تولید داخل نیز در این زمینه داریم اما از نوع کمباین‌های پیشرفته نیستند. امسال در کشور حدود سه دستگاه ماشین برای این کار تولید شده که از نوع تراکتوری (کششی) هستند که هنوز توسعه نیافته اما نتوانستیم از کشورهای پیشرفته که کمباین پنبه تولید می‌کنند وارد کنیم.

جایگزینی کشت پنبه و سویا در گلستان به جای برنج
مجری طرح پنبه درباره اینکه آیا طرح ممنوعیت کشت برنج در استان‌های غیرشمالی از جمله گلستان می‌تواند مجدداً باعث توسعه کشت پنبه در این استان شود، افزود: پنبه یکی از محصولاتی که قابلیت جایگزینی دارد البته این به شرط حمایت‌های دولت از جمله تأمین نهاده‌های تولید.
هزار جریبی گفت: البته محصولات جایگزین کشت برنج فقط پنبه نیست بلکه گزینه‌های دیگری نیز مطرح است. مثلاً ممکن است درگلستان عمدتاً محصولاتی مانند پنبه و سویا جایگزین کشت شود.
وی درباره اینکه یکی از موانع ذکر شده در تولید پنبه قاچاق پوشاک بوده است این امر تا چه اندازه کنترل شده است؟، افزود: تضعیف صنعت نساجی از جمله دلایل این امر بود که این تضعیف بیشتر به دلیل قاچاق اتفاق می‌افتاد الان به دلیل واقعی شدن نرخ ارز، در بیشتر تولیدات از جمله پوشاک، تولید قابلیت رقابت با نوع خارجی آن را پیدا کرده است.
هزار جریبی اضافه کرد: همچنین صنعت نساجی برنامه‌هایی برای کنترل قاچاق دارد.
وی درباره اینکه تولید کشور به وش پنبه چقدر است که ٢٢٠ هزارتن آن را تولید می‌کنیم، گفت: تقریباً دو برابر این رقم میزان نیاز کشوراست.
این مقام مسئول با بیان اینکه وش پنبه به دو محصول الیاف و تخم پنبه تبدیل می‌شود، افزود: الیاف معمولاً ٣٠ درصد وش پنبه است.
هزار جریبی با بیان اینکه صنعت نساجی از الیاف استفاده می‌کند، گفت: نیاز صنعت به الیاف حدود ١٣٠ هزار تن است اما امسال بواسطه رونق صنایع نساجی و افتتاحیه‌هایی که انجام شده پیش بینی می‌شود این رقم تا حدود ١٥٠ هزارتن برسد.
وی افزود: بنابراین نیاز به وش در سالجاری حدود ٤٥٠ هزارتن است.
هزار جریبی ادامه داد: برنامه ما برای خودکفایی پنبه افق ١٤٠٤ است ولی باید تلاش کنیم زودتر به این هدف برسیم.
وی تصریح کرد: در صورت حمایت دولت و صنعت نساجی این امر امکان پذیر است.

آغاز تولید روغن پنبه از سال ٩٩
هزارجریبی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه فعلاً از تخم پنبه روغن گیری نمی‌شود، افزود: در حدود سه الی چهار سال اخیربه دلیل اینکه تولید کم بود و صرفه اقتصادی نداشت روغن گیری انجام نمی‌شود و این محصول وارد چرخه خوراک دام می‌شد.
وی اضافه کرد: قرار است در برنامه آتی ما روغن کشی نیز در دستور کار باشد که این کار نیز از سال ٩٩ آغاز می‌شود که این طرح نیزبه کاهش وابستگی در حوزه روغن کمک می‌کند.