بررسی تاثیر افزایش قیمت خودرو بر تورم کل

هر يک از گروه‌هاي کالايي مصرفي خانوارها در تورم کل، سهم متفاوتي را داشته‌اند که اطلاع از اين سهم‌ها مي‌تواند سياست‌هاي ضد تورمي دولت و سياستگذاران را هدفمند کند و همچنين مي‌تواند راهنماي عمل خوبي براي دولت‌مردان در زمينه‌ي نظارت و کنترل قيمتي، شناسايي و اعطاي يارانه به برخي اقلام خاص و ضروري و همچنين شناخت نقاط قوت و ضعف عملکرد دولت در برنامه‌هاي اقتصادي و... باشد. يکي از اقلام مهم و تأثير در سبد خانوارها قلم خودرو است که اهميت ويژه‌اي در سبد خانوار داشته و تغييرات قيمت آن همواره مورد توجه خانوارها بوده است. با توجه به افزايش قيمت خودرو در ماه‌هاي اخير انتظار مي‌رود که اين شوک ناگهاني در کوتاه‌مدت به‌صورت مستقيم و در بلندمدت به‌صورت غير مستقيم از طريق تأثير بر قيمت ديگر اقلام منجر به افزايش نرخ تورم شود که در اين گزارش تأثير کوتاه‌مدت و مستقيم تغييرات قيمتي خودرو بر نرخ تورم بررسي مي‌شود.¯

 اهميت کالاي خودرو در سبد خانوار

براي بررسي تأثير افزايش قيمت خودرو بر نرخ تورم ابتدا بايد اهميت اين کالا در سبد خانوار را بررسي نمود. در واقع ضريب اهميت اقلام سبد مصرفي خانوارها نشان‌دهنده‌ي ميزان تأثير آنها بر عدد شاخص قيمت مصرف‌کننده است. ضريب اهميت هر قلم نسبت هزينه انجام شده براي آن قلم در سال پايه (ارزش پايه) به کل هزينه‌هاي خانوار است. قبل از شروع تحليل ضريب اهميت خودرو، ضريب اهميت گروه‌هاي اصلي کالايي سبد خانوار بر اساس طبقه‌بندي مصرف فردي بر مبناي هدف (COICOP)1 در جدول زير نشان داده شده است.

بر اساس اين طبقه‌بندي کالاي خودرو در گروه حمل و نقل قرار دارد. زيربخش‌هاي گروه حمل و نقل و ضرايب اهميت آنها در جدول 2 آورده شده است.

بر اساس اين جدول ضريب اهميت خريد وسايل نقليه در سبد خانوارهاي کشور 2٫92 درصد از کل سبد خانوار و 31 درصد از گروه حمل و نقل بوده که اين عدد به معناي تأثير اين قلم در محاسبه‌ي شاخص کل است.

سهم خودرو در  تورم

همان‌طور که اشاره شد ضريب اهميت قلم به معناي ميزان تأثير هر قلم در محاسبات شاخص کل است. اما هدف اين گزارش بررسي سهم يک قلم از نرخ تورم بوده نه عدد شاخص. بنا بر اين بايد به جاي استفاده از ارزش پايه از ارزش جاري يا هزينه‌ها در دوره‌ي جاري استفاده کنيم. به عبارت ديگر سهم يک کالا از تورم کل يک سال اخير، نسبت تغييرات هزينه‌هاي انجام شده براي آن کالا در سال جاري و سال قبل به تغييرات هزينه‌هاي انجام شده خانوارها براي کل کالاها در اين دو سال است. به عبارت ديگر اگر خانوارها در سال جاري، مبلغ مشخصي نسبت به سال قبل براي کالاها و خدمات بيشتر هزينه کرده باشند، درصدي از آن مبلغ اضافه شده مشخص که مربوط به يک کالاي خاص است، نشان‌دهنده‌ي سهم آن کالا در تورم کل است.

اين محاسبات براي کالاي خودرو بر اساس اطلاعات مرکز آمار ايران در ماه‌هاي سال 1398 انجام شده که نتايج آن در جدول 3 و شکل زير ارائه شده است.

در اسفند‌ماه 6٫47 درصد از 100 درصد نرخ تورم مربوط به قلم خودرو بوده است و در ستون آخر ميزان عددي تورم خودرو از تورم کل نشان داده شده است، به‌عنوان مثال در اسفند‌ماه 2.22 واحد از 34٫4 واحد تورم کل مربوط به خريد خودرو است. همان‌طور که مشاهده مي‌شود در طول سال 1398 سهم خودرو از تورم کل با نوسان همراه بوده است اما اين عدد در انتهاي سال (6٫47) نسبت به ابتداي سال (5٫86) بيشتر است.  در ابتداي سال 1399 به عدد 6٫63 رسيده است که با توجه به افزايش قيمت خودرو با افزايش همراه بوده است.

لازم به ذکر است تغييرات سهم از تورم خودرو علاوه بر تغييرات قيمت خودرو به تغييرات قيمت ديگر اقلام سبد خانوار هم بستگي دارد به عبارت ديگر افزايش سهم از تورم يک کالاي خاص به اين معني است که ميزان افزايش قيمت آن کالا بيشتر از ميانگين افزايش قيمت ديگر اقلام سبد خانوار تورم کل را تحت تأثير قرار داده است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد