تنوع گیاهی 60 کشور در قلب دنا

ايران/ ظرفيتهاي اقتصادي 450 گونه گياه دارويي در کهگيلويه و بوير احمد ناشناخته مانده است.
گياهان دارويي از جمله ظرفيتهاي بالقوه و بالفعل اقتصادي است که در بسياري از مناطق بومي ايران مي توان ديد. در اين ميان کهگيلويه و بويراحمد به تنهايي، با دارا بودن 450 گونه گياه دارويي يکي از متنوعترين استانهاي کشور در زمينه توليد گياهان دارويي است. در واقع در زمينه گياهان دارويي، اين استان رتبه نخست کشور را دارد همچنين اين استان داراي ۴۶ گونه گياهي بومي و سه گياه دارويي کمياب دنيا شامل باريجه، آنغوزه و گزانگبين است که به وفور در ارتفاعات اين استان يافت ميشود. بومادران، بيلهر، جاشير خوراکي، تره کوهي، کلوس، بن سرخ، کارده، آويشن، لاله واژگون، ترنجبين، خارو، خشت، چوش، درمه، برنجاس، کاسني و سياه دانه از جمله گياهان دارويي و خوراکي در اين استان است. گفتني است در سراسر اين استان بيش از 2هزار گونه گياهي رشد ميکند که از اين مجموع، افزون بر 1200گونه آن تنها در منطقه حفاظت شده دنااست بهگونهاي که به اندازه ۶۰ کشور دنيا در آن گياه دارويي ميرويد.
الياس تاج الديني رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان کهگيلويه و بوير احمد در گفتوگو با خبرنگار «ايران» گفت: حضور پر رنگ دلالان و واسطهها، نبود امکانات مناسب براي خريد تضميني و بازاريابي، نبود فناوري توليد و تجهيزات فرآوري و تبديل و بسته بندي از مهمترين مشکلات توليدکنندگان گياهان دارويي در اين استان است. وي بيان کرد: در کهگيلويه و بويراحمد بيش از ۲ هزار گونه گياهي رشد ميکند که از اين تعداد ۴۵۰ گونه آن دارويي است. اين استان با وجود رويش متنوع اين تعداد گياهان داراي پتانسيل بسيار خوبي جهت توسعه کشت گياهان دارويي است. کشت گياهان دارويي ميتواند مصرف آب را در زمينه کشاورزي پايين و در آمد بهره برداران را بالا ببرد.
وي با بيان اينکه در حال حاضر در 220 هکتار از اراضي کهگيلويه و بويراحمد گياهان دارويي کشت ميشود اظهار داشت: اين ميزان اراضي به گياهاني دارويي همچون نعناع فلفلي، آنغوزه، گل محمدي، به ليمو و رز ماري و ديگر گياهان اختصاص داده شده است. با توجه به شرايط اقليمي و ارقام گوناگون گياهان دارويي و مواد مؤثر موجود در گياهان دارويي ميتوان از اين ظرفيت استفاده کرد.
وي افزود: طبق بررسيهاي انجام شده توسط کارشناسان، از هر هکتار گياه دارويي آنغوزه 100 کيلوگرم شيرابه برداشت ميشود که 150 ميليون ريال درآمد براي بهره برداران دارد. با اين تفاسير رونق گياهان دارويي از نوشداروهاي معضل بيکاري است. بهعنوان مثال درمان اختلالات عصبي در کودکان، کاهش فشار خون، درمان بيماريهاي قلبي عروقي ،کمک به هضم غذا، جلوگيري از حملههاي هيستري، رفع درد دندان، جلوگيري از رشد ميکروب، درمان سياه سرفه و برونشيت، درمان يبوست از جمله خواص شناخته شده آنغوزه است که تنها يکي از گياهان دارويي اين سرزمين مي باشد.
تاج الديني بيان کرد: متأسفانه بخش زيادي از گياهان دارويي استان که در طبيعت رشد ميکنند بهدليل برداشت بيرويه آسيب ميبينند و از اينرو آموزش چگونگي داشت و برداشت و ترويج کشت گياهان دارويي يکي از گامهاي مؤثر در اين زمينه در استان است.
زواره آزادپور مدير امور باغباني سازمان جهاد کشاورزي کهگيلويه و بويراحمد نيز در اين خصوص در گفتوگو با خبرنگار «ايران» گفت: 220 هکتار از اراضي زراعي و 3500 هکتار از اراضي ملي زير کشت گياهان دارويي همچون کرفس، آنغوزه، موسيرو... است. از ديگرگياهان دارويي که در اين اراضي کشت ميشود نيز ميتوان به بادرنجبويه بومي، بابونه، کتان، به ليمو، چاي ترش، آلوئه ورا ونعناع فلفلي اشاره کرد.
وي به وجود سه کارخانه توليد گياهان دارويي در استان اشاره کرد و افزود: دوکارخانه در حال حاضر از خط توليد تا عرضه آن يعني از عصارهگيري تا توليد لوازم آرايشي و بهداشتي در حال فعاليت هستند که مجموعاً سه شرکت فعاليت اين دوکارخانه را برعهده دارند ويکي از شرکتها بيشتر روي گياه دارويي شيرين فعاليت دارد و سومين کارخانه که با همکاري بنياد برکت درحال ساخت است تا 80 درصد پيشرفت فيزيکي داشته است و قرار است در توليد داروهاي گياهي فعاليت کند.اما آنچه که بسيار حائز اهميت است نبود چرخه وتجهيزات فرآوري است که اميدواريم در ساخت سومين کارخانه اين بخش نيز لحاظ شود.
توليد سالانه گياهان دارويي در کهگيلويه و بويراحمد
وي به صادرات اين گياهان دارويي بهصورت خام فروشي به کشورهاي اروپايي و آسيايي اشاره کرد و اظهارداشت: گياه دارويي چون «به ليمو» به کشور ترکيه و شيره آنغوزه به کشورهاي متقاضي چون اروپا، هند، امارات و مالزي صادر ميشود. کشور آلمان نيز يکي از پرطرفدارترين خريداران گياه دارويي شيرين بيان است. اما نکته قابل توجه اينکه بيشتر اين محصولات بهصورت خام فروخته ميشود واين نکتهاي است که بايد مسئولان به آن توجه کنند.
اين کارشناس به توليد گياهان دارويي بهصورت محصولات آرايشي و بهداشتي و صادرات آنها به خارج کشور اشاره کرد و بيان داشت: شرکتهاي سينه ره و زردبند با توليد لوازم آرايشي بجز عرضه آن به بازار داخلي آنها را به بازار خارجي همچون اروپا و مالزي صادر ميکنند و در اين زمينه موفق نيز بودهاند.
آزادپور توليد سالانه اين گياهان دارويي در استان را 300 تن عنوان کرد و گفت: در سال فقط 5تن عصاره آنغوزه توليد ميشود که 90 درصد آن صادر ميشود. نوع آب و هوا و بارندگيهاي خوب باعث شده تا شرايط براي رشد انواع گياهان مهيا شود به طوري که اين استان بالاترين تنوع گياهان وحشي ودارويي را دارد وکشت دراراضي بيشتر به صورت ديمي انجام ميشود.
وي با بيان اينکه ميزان توليد اين گياهان در سالجاري نسبت به سال گذشته از يک رشد 24 درصدي برخوردار بوده است عنوان کرد: با توجه به شرايط به وجود آمده ناشي از شيوع بيماري کرونا در بخشهاي مختلف اقتصادي؛ محصولات کشاورزي از جمله گياهان دارويي استان نيز تا حدي دچارضرر و زيان شدهاند اما خوشبختانه اين خسارت خيلي زياد نبوده است و گياهي چون آلوئه ورا که امکان انبار کردن و فروش آن در زمان ديگري وجود دارد خوشبختانه در اين چرخه توليد و عرضه از زيان مصون بودهاند.
مدير امور باغباني سازمان جهاد کشاورزي کهگيلويه و بويراحمد به تعداد بهره برداران در اراضي که مشغول فعاليت هستند اشاره کرد و افزود: بيش از 600 نفر در اراضي استان مشغول جمعآوري و چيدن اين گياهان هستند و نزديک به 80 نفر نيز در دوکارخانه گياهان دارويي فعاليت ميکنند اما متأسفانه وجود دلالان و واسطهها باعث شده تا بيشترين آسيب اقتصادي به بهره برداران وارد شود.
وي نبود تشکل در زمينه خريد گياهان دارويي تا بازار عرضه را يکي از عمده مشکلات اين چرخه دانسته و تصريح کرد: وقتي تشکلي نيست که محصول جمعآوري شده توسط بهره برداران تا عرضه به بازار داخلي و خارجي را نظارت و اداره کند، باعث ميشود دلالان و واسطهها جولان داده و نبض بازار را به دست بگيرند و اين باعث ميشود خوشه زنجيره توليد ناقص بماند.
آزادپور خام فروشي گياه دارويي آنغوزه را از جمله مشکلاتي دانست که گريبان ساير محصولات را هم کم و بيش گرفته است. وي در اين موردبيان کرد: اتاق بازرگاني، سازمان جهاد کشاورزي و ديگر متوليان در صدد هستند تا راهکاري را بدين منظور ارائه دهند اما تاکنون کاري صورت نگرفته و اين روند معيوب همچنان ادامه دارد. وي به نبود ماشينآلات براي کشت مکانيزه و کمبود ادوات در اين زمينه اشاره کرد و گفت: برداشت اين گياهان بيشتر بهصورت دستي انجام ميشود که جا دارد به اين موضوع بهعنوان يک مشکل نگاه ويژه کرد.