کاربرد ضریب بتا در بورس
باشگاه خبرنگاران/ ضريب بتا معياري براي ارزيابي عملکرد يک سهم خاص يا گروهي از سهامها در جريان حرکت کلي بازار است.
سهامداران بازار سرمايه همچون ساير سرمايه گذاران پيش از سرمايه گذاري بايد مجموعه اي از آموزش ها را فرا بگيرند. اين روزها فعاليت در بورس بيش از هر زمان ديگري به دغدغه گروهي از افراد تبديل شده است، به همين دليل قصد داريم شما را با يکي از مفاهيم بازار سرمايه آشنا کنيم.
براي ارزيابي عملکرد سهام مورد نظرتان در جريان حرکت کلي بازار بورس مي توانيد ضريب بتاي آن سهم را به دست آوريد و از اين طريق ميزان نوسان قيمتي دارايي در مقايسه با بازار کلي را محاسبه کنيد.
ضريب بتا در بورس چيست؟
ضريب بتا شاخصي از ريسک سيستماتيک يک دارايي مالي يا مجموعهاي از داراييها نسبت به ريسک بازار است. به زبان ساده تر بتا معياري براي ارزيابي ميزان عملکرد يک سهم خاص يا گروهي از سهام ها در جريان حرکت کلي بازار تعريف مي شود، به صورتي که:
۱:اگر بتا سهم مساوي با يک باشد ميزان کاهش يا افزايش قيمت سهم با حرکت بازار مطابق است.
۲:اگر ميزان بتا سهم از يک بزرگتر باشد و يا کاهش يا افزايش قيمت سهم بيشتر از کاهش يا افزايش بازار باشد، به اين سهم، سهم تهاجمي ميگويند. همانند سهام صنعت خودرو.
۳:اگر ميزان بتا سهم از يک کوچکتر و از صفر بزرگتر باشد و يا ميزان کاهش يا افزايش قيمت سهم از روند کلي بازار کوچکتر باشد، به اين سهم، سهم تدافعي ميگويند. همانند سهمهاي صنعت غذايي.
۴:اگر بتاي سهم برابر با صفر باشد، حرکت قيمت سهم هيچگونه همبستگي با حرکت بازار نخواهد داشت.
۵:اگر بتاي سهم از صفر کوچکتر باشد، قيمت سهم برخلاف جهت روند کلي بازار حرکت ميکند. همانند صنعت معادن طلا و صنعت قند.
با توجه به مطالبي که بيان شد اگر سهمي داراي بتاي منفي باشد، رفتار آن عکس رفتار بازار است، به طور مثال اگر ميزان بتاي سهمي منفي يک باشد، درصورتيکه بازار ۱۰ درصد رشد کند، ارزش اين سهم ۱۰ درصد کاهش خواهد يافت.
ضريب بتا
ضريب بتا شيب معادله رگرسيون خطي بازده دارايي به نسبت بازده بازار است که اين موضوع نشان دهنده نوسان قيمتي دارايي در مقايسه با بازار کلي فعال در آن است.
که در آن بازه دارايي و بازده بازار تعريف مي شوند و مقدار ضريب بتا از حاصل تقسيم کواريانس بين بازدهي دارايي و بازدهي بازار بر واريانس بازار به دست مي آيد که فرمول آن به شرح زيراست؛
ضريب بتا با معادل انگليسي Beta Coefficient، ميزان ريسک سيستماتيک سبد سهام را نسبت به ريسک پرتفوي بازار محاسبه ميکند و بيان کننده نوسان قيمتي سهم، در مقايسه با شرايط کلي بازاري است.
محاسبه ضريب بتا براي يک صنعت خاص
همچنين ميتوان ضريب بتا را براي يک صنعت خاص هم محاسبه کرد. با محاسبه ضريب بتا براي يک صنعت خاص، مي توانيد تقريبا تا حدودي ميزان بازدهي يک سرمايهگذاري را پيشبيني کنيد.
بطور مثال اگر بتاي سهمي ۱/۵ باشد، به اين معناست که اين سهم به ميزان ۵۰ درصد بيشتر از متوسط بازار توسعهپذير يا اگر ميزان بتاي سهمي ۰/۸۵ باشد، به اين معناست که اين سهم به ميزان ۱۵ درصد کمتر از متوسط بازار توسعهپذير است.
اگر ميزان ضريب بتاي شاخص يک صنعت ۱/۱ باشد، با رشد شاخص کل بورس در يک بازه زماني، شاخص صنعت موردنظر ميتواند به ميزان ۱۰ درصد بيشتر رشد کند.
زماني که ميزان بتاي سهمي ۲ باشد و بازار ۱۰ درصد رشد داشته باشد، قيمت اين سهام ۲۰ درصد رشد خواهد داشت.
سرمايهگذاراني که ريسکپذيري پاييني دارند، بايد بر روي سهامي سرمايهگذاري کنند که بتاي پاييني دارند و برعکس سرمايهگذاراني که ريسک پذيري بالايي دارند و تمايل به سودآوري بيشتر دارند، ميتوانند در سهامي با ضريب بتاي بالا، سرمايهگذاري کنند.
انواع ضريب بتا و تاثير آن در سبد و صندوق سرمايهگذاري
به منظور محاسبه بتاي يک سبد از داراييهاي سهام يا صندوقسرمايهگذاري مشترک ، بايد بتاي هر کدام از سهام سبد دارايي ذکر شده را به دست آوريد و سپس به محاسبه ميانگين موزون بتاي آنها بپردازيد که معادل بتاي آن صندوق يا سبد داراييها است.