بازار آینده کره چه خواهد شد؟

ايسنا/ افزايش قيمت کره در دو هفته گذشته و کمياب شدن آن در بازار واکنش هاي بسياري از سوي افکار عمومي در پي داشت و برخي حتي به موضوعاتي چون احتکار، انحصار و گرانفروشي نيز در خصوص افزايش قيمت کره اشاره کرده بودند. موضوعاتي که رئيس هيات مديره انجمن صنايع فرآورده­‌هاي لبني توضيحاتي در خصوص آن ارائه داد.

بنابر اعلام برخي از مسئولان در صنعت لبنيات کشور حذف ارز ۴۲۰۰ توماني واردات کره و خارج شدن آن  از گروه کالايي مشمول دريافت ارز مرجع از يکي دوسال پيش باعث شد که واردات کره با ارز دولتي عملا به صفر برسد و با به اتمام رسيدن موجودي کره هاي وارداتي  شرکت هاي لبني در ماه هاي اخير، طي هفته هاي گذشته اين  محصول لبني در بازار کمياب شده و قيمت آن نيز افزايش يابد. به عبارت ديگر اين افزايش دوبرابري قيمت کره هاي موجود در بازار به اين دليل بود که شرکت هاي لبني ديگر کره وارداتي براي عرضه به بازار نداشتند و خودشان مجبور به توليد کره در داخل کشور شدند. کره اي که قيمت تمام شده آن با توجه به نرخ چربي در کشور افزايش يافت و آنها نيز مجبور شدند قيمت کره را براي مصرف کننده افزايش دهند  و به همين خاطر هر قالب کره ۱۰۰ گرمي از حدود ۴هزارتومان به ۸هزارتومان تغيير قيمت داد.

تغيير قيمتي که طي روزهاي گذشته ستاد تنظيم بازار نيز با آن موافقت کرد و نرخ مصوب کره داخلي به هرکيلو ۸۰ هزارتومان رسيد.

---

بازار

---

البته اين افزايش ناگهاني قيمت کره واکنش هاي بسياري از سوي مصرف کنندگان و برخي مسئولان در پي داشت و سوالات بسياري از سوي آنها مطرح شد. سوالاتي که پاسخ آنها را از مير اسلام تيموري- رئيس هيات مديره انجمن صنايع فرآورده­‌هاي لبني جويا شديم.

خلاصه اي از اين گفت وگو در ادامه آمده است:

*براساس آخرين اظهارات گمرک از ابتداي امسال تا ۹ شهريور  بيش از ۶هزارتن کره وارد کشور شده و اين در حاليست که صنعت لبنيات مدعي است از سال ۹۷ و ۹۸ واردات کره نداشتيم، بالاخره آيا در اين بازه زماني کره وارد کشور شده است يا خير؟

دولت پايان سال ۹۷ سفارش واردکنندگان کره را براي واردات جهت تخصيص ارز مرجع ثبت کرد. به بخشي از ثبت سفارش ها ارز مرجع تخصيص داده شد و به بخشي نيز ارزي تعلق نگرفت. فروردين ۹۸ دولت  ارز ۴۲۰۰توماني کره را حذف کرد در حالي که هنوز برخي از ثبت سفارش ها ارز نگرفته بودند و مقادير زيادي کره هم در راه رسيدن به کشور بودند. در نهايت در خرداد ۹۸ اعلام شد که به هر کره اي که وارد شده يا مدارک نشان مي دهد از مبدا حمل شده است، ارز تخصيص داده مي شود.

آماري که گمرک اعلام کرده کره هايي است که از قبل ثبت سفارش شده بودند اما در بنادر مانده بودند، زيرا آن زمان تخصيص ارزي براي ترخيص صورت نگرفته بود. منظور گمرک خروج اين محموله از گمرکات به داخل کشور است. اين  ۶هزارتن مربوط به ثبت سفارش هاي پايان سال ۹۷ است، زيرا بعد از آن تاريخ دولت هيچ ثبت سفارشي با ارز ۴۲۰۰تومان انجام نداد.

*برخي معتقدند که واردات کره ميان چندين شرکت بزرگ لبني تقسيم شده است و عملا انحصار صورت گرفته است، براي اين موضوع چه توضيحي داريد؟

واردات کره به دليل زمان بر بودن، حجم نسبتا بالا، خريد يکجا و  ارزش ريالي آن نياز به نقدينگي بالايي دارد و هر شرکتي توانايي واردات کره را ندارد.   واردات کره در ۲۵ سال گذشته يعني از سال ۷۶ که ممنوعيت واردات آن برداشته شد توسط چندين شرکت بيشتر صورت نمي گرفت و تعداد واردکنندگان به انگشتان دست هم نمي رسيد. زماني که مابه التفاوت ارزي وجود نداشت متقاضي آن  هم زياد نبود اما به محض ايجاد مابه التفاوت ارزي يعني از سال ۹۷ به بعد برخي تصميم گرفتند کره وارد کنند. بايد پرسيد چه اتفاقي افتاده است که متقاضي واردات کره زياد شده است؟ .مشابه اين موضوع در سال ۹۱ و ۹۲ هم اتفاق افتاد. در دوره اخير ۱۳ شرکت واردات داشته اند.

*از چه کشورهايي کره وارد مي کنيم؟

از نيوزلند، هلند، آلمان، آمريکا، استراليا، فرانسه و هند  و اروگوئه در مقاطعي کره به کشور وارد شده است. بخش اعظمي از کره  بسته بندي در کشور تا کنون وارداتي بود. علت واردات هم اين بود که هزينه توليد کره در داخل گرانتر تمام مي شد و واردات صرفه اقتصادي داشت. در هر مقطعي که توليد کره داخلي صرفه اقتصادي داشت، اين کار انجام شده است ولي اين مقاطع کوتاه بود.

* آيا صادرات کره هم داريم؟

 کره مطلقا به هيچ کشوري صادر نمي شود و جزو ممنوعيت هاي وضع شده است. زماني که مشکلات ارزي نبود صادرات توجيه اقتصادي نداشت. زماني که مابه التفاوت بين ارز دولتي  و آزاد در کشور ايجاد شد دولت جلوي صادرات آن را گرفت و صادرات کره از سال ۹۷ممنوع شد.

*با افزايش قيمت کره اين موضوع مطرح شد که برخي شرکت ها، کره هاي وارداتي را در انبارهاي خود ذخيره کرده اند تا با دوبرابر قيمت به نام کره ايراني در زمان مناسب به بازار عرضه کنند و به نوعي احتکار کره صورت گرفته است و بازار نيز توسط همين شرکت ها تعيين مي شود، پاسخ شما به اين اظهارات چيست؟

احتکار يعني اينکه جنسي در  بازار نباشد و شرکت هاي لبني آن را نگه داشته باشند به اميد اينکه افزايش قيمت يابد. اما مگر چند روز است که مشکل کره در کشور داريم؟ تا حداکثر يک هفته پيش آيا کمبودي در بازار احساس مي شد؟ وقتي کمبودي نبود آيا احتکاري رخ داده است؟ وقتي کره به اندازه کافي در بازار وجود دارد يعني احتکاري نيست.

در مورد اينکه گفته مي شود شرکت هاي لبني کره هاي وارداتي با ارز ۴۲۰۰ توماني را ذخيره کرده اند و قرار است گران تر و به اسم کره توليد داخل عرضه کنند، نهادهاي نظارتي بايد نظر دهند. اين وظيفه آنهاست که بدانند هر کدام از شرکت ها چقدر کره وارد و چقدر به بازار عرضه کرده اند و آيا کره مازاد دارند يا خير. اگرچه ستاد تنظيم بازار چندين بار اعلام کرد که کره هاي وارداتي با ارز مرجع رو به اتمام است اما مي توان براي صحت سنجي از اين ستاد و سازمان حمايت پرس و جو کرد. از طرفي شرکت هاي لبني هم اعلام کردند که کره ۴۲۰۰ توماني ندارند و اگر نهادي قصد نظارت دارد اين کار را انجام دهد. اين نکته را هم بايد اضافه کرد که اگر کره وارداتي وجود داشت آيا ستاد تنظيم بازار مجوز افزايش قيمت کره را براساس قيمت کره توليد داخل مي داد؟ قطعا آنها هم به اين نتيجه رسيدند که کره وارداتي تمام شده است.

برخي گفته اند که ۳۲ تن کره احتکار شده است. يعني کمتر از يک هزارم مصرف ساليانه کشور. مگر با اين مقدار مي توان احتکار کرد. احتکار معمولا عدد بزرگي است. برخي ذخيره انبار برخي شرکت ها را احتکار مي دانند. در حالي که اين موضوع درست نيست و شرکت ها هميشه در انبارهايشان حدود ۱۰ هزارتن ذخيره کره دارند و در حال حاضر به کره داخلي تعلق دارد.

* گفته مي شود شرکت هاي لبني کوچک به سختي مي توانند از شرکت هاي لبني بزرگ کره دريافت کنند و برخي واحدها حتي با قيمت هاي غير رسمي کره در اختيار واحدهاي کوچک قرار مي دهند و به نوعي براي وزارت صمت سندسازي مي کنند، پاسخ شما به اين صحبت ها چيست؟

از وقتي ارز تخصيصي کره، حذف  و واردات آن قطع شد شرکت هاي بزرگ، ديگر کره به صورت فله نفروختند، زيرا از سهم بسته بندي خودشان در بازار کم مي شد. در گذشته اينگونه بود که شرکتي مقداري کره وارد کشور مي کرد، بخشي را براي خود بر مي داشت و بخش ديگر را به شرکت هايي که توانايي واردات نداشتند مي فروخت. ولي با وجود محدوديت پيش آمده اين رويه عوض شد.

اما اگر شرکتي سند و مدرکي در مورد گرانفروشي و يا سند سازي دارد مي تواند آن را دراختيار نهادهاي نظارتي بگذارد تا آنها پيگيري هاي لازم را انجام دهند.

*پس با اين شرايط احتمال تعطيلي واحدهاي کوچک وجود دارد؟

ظرف يکسال اخير بارها و بارها به سازمان  حمايت مراجعه و اعلام کرديم که شرکت هاي کوچک کره خارجي ندارند و اجازه دهيد که اين شرکت ها با قيمت هاي معقول کره توليد داخل را بسته بندي کنند و بفروشند. اما دولت بنا به دلايلي اين اجازه را نداد، زيرا احتمال نشت کره وارداتي و عرضه آن به جاي کره داخلي را مي داد. اما اميدواريم شرکت هاي بزرگ و کوچک با شرايط پيش آمده به توليد کره مبادرت کنند.

 *قيمت تمام شده کره توليد داخل چقدر است؟

 همه تصور مي کنند قيمت درج شده بر روي بسته هاي کره به جيب صنايع مي رود در حالي که ۹ درصد از آن ارزش افزوده، ۱۰ تا ۱۵ درصد سود مغازه دار، ۱۰ درصد هزينه پخش سراسري  است که در نهايت به ۵۸ هزارتومان مي رسيم که از اين مقدار ۶ هزارتومان هزينه بسته بندي آن است و نهايتا قيمت  تمام شده کره فله حدود ۵۲ هزارتومان خواهد شد. به عبارت ديگر کره ۸۲ درصد چربي دارد که قيمت هر دهم درصد آن  بيش از ۶۰ تومان است. اگر اين عدد را در ۸۲ ضرب کنيم قيمت مواد اوليه۴۹ هزارتومان و با هزينه فرآوري ۵۳ هزارتومان (در حال حاضر ۵۶  هزار تومان است) خواهد شد. بنابراين با قيمت چربي ۶۰۰ ريالي بابت ۱ دهم درصد چربي و قيمت فروش ۸ هزار توماني براي کره ۱۰۰ گرمي، سود توليد کننده صفر است و زيان هم  دارد.

* چند شرکت داخلي کره توليد مي کند؟

در خصوص کره بايد گفت دو دسته شرکت وجود داشتند که کره وارداتي را بسته بندي و عرضه مي کردند.  دسته اي از آنها شرکت هاي لبني بودند که علاوه بر توليد محصولات لبني خود، کره وارداتي هم بسته بندي مي کردند اما دسته ديگر فقط شرکت هاي بسته بندي بودند.  طي دو سال اخير تقريبا همه شرکت هاي لبني و بخشي از شرکت هاي بسته بندي به سمت توليد کره حرکت کردند.

*آيا تکنولوژي توليد کره در داخل کشور وجود  دارد؟

 فناوري توليد کره طي سالهاي قبل وارد کشور شده است و طي ۵ سال اخير شرکت هاي لبني تلاش کردند که کره توليد کنند. از نظر وجود تکنولوژي مشکلي نداريم ولي بايد بر روي دستورالعمل توليد کره بيشتر کار کنيم.

تا قبل از اينکه توليد داخلي داشته باشيم يک يا حداکثر دو نوع کره با عطر و طعم مشخص وارد کشور مي شد و در بسته بندي ها مختلف عرضه  مي شد. اما امروز بايد منتظر اين باشيم که هر برند کره مختص به خود راتوليد کند. يعني همانطور که ماست و شير هر برندي کيفيت  مخصوص به خود را دارد کره هم به همين شکل خواهد شد و شاهد تنوع در طعم کره خواهيم بود. اين موضوع قطعا مي تواند باعث افزايش کيفيت و تنوع  محصول براي علايق و سلايق مختلف باشد.

 *آيا کره داخلي پاسخگوي مصرف روزانه مردم و صنايع وابسته خواهد بود؟

 در حال حاضر نمي توان پاسخ اين سوال را به صورت شفاف داد. زيرا بسياري از پارامترها براي ما مشخص نيست. با توجه به افزايش قيمت کره بايد ديد ميزان تقاضا چه تغييري خواهد کرد. ممکن است سرانه مصرف به طور کل تغيير کند. از طرفي بايد ديد که آيا شرايط جديد قيمت شير خام را از تعادل خارج مي کند و به طور کل سياست هاي دولت براي تعيين قيمت شيرخام و واردات نهاده هاي مورد نياز دامداري ها چگونه پيش مي رود. زماني که اين پارامترها شفاف شود مي توانيم بگوييم که آيا کره توليد داخل نياز کشور را پاسخگو هست يا خير.

*در صورت ثبات شرايط فعلي يعني ثبات قيمت شيرخام و نهاده هاي دامي؟

در اين صورت به احتمال زياد مشکلي در زمينه تامين کره نخواهيم داشت و توليدات داخلي، نياز مصرف داخلي را جواب مي دهد ولي ممکن است قيمت آن افزايش يابد.

*گفته مي شود نژاد گاوهاي موجود در کشور هولشتاين بوده و اين نژاد شير پر چربي توليد نمي کند، با اين وجود چگونه مي توان چربي مورد نياز براي توليد کره را از اين شيرها استحصال کرد؟

بله نژاد گاوهاي موجود در ايران اکثرا هولشتاين است که چربي آنها در بهترين شرايط ۳.۵ درصد است. اما مي توان با اقداماتي از جمله تغذيه مناسب درصد چربي شير آنها را در حد ۰.۱ تا ۰.۲ درصد افزايش داد. به عبارتي به ازاي هر ۰.۱ درصد افزايش چربي شير مي توانيم از ۷ ميليون تن شير دريافتي صنعت  ۷هزارتن چربي به دست آوريم و اين معادل  ۸هزارو۵۰۰تن کره  است. از طرفي وزارت جهاد نيز طي چند سال اخير بر روي نژادهاي ديگري به نام جرسي و سمينتال کار مي کند. اين نژاد توليد شير کمتر اما پرچرب تري دارد.

* اينکه اکثر شرکت هاي لبني قرار است کره توليدکنند طبيعتا نياز به شير در داخل کشور بالا مي رود، آيا با اين افزايش نياز داخلي نبايد صادرات محصولات لبني و شير خشک را محدود کرد؟

نمي توان صادرات را محدود کرد، زيرا شرکت هاي لبني سال هاست که براي به دست آوردن بازارهاي خارجي تلاش کرده اند. اما معتقديم واردات و صادرات بايد با ارز يکسان انجام شود. از طرفي ستاد تنظيم بازار براي صادرات خامه ممنوعيت ايجاد کرده است  و براي صادرات محصولات لبني و شيرخشک بايد عوارض پرداخت شود که اين موضوع مي تواند تا حدودي در بازار تعادل ايجاد کند.

*ممکن است در آينده نياز به واردات شير داشته باشيم؟

 به نظرم نيازي به واردات شير نخواهيم داشت.

*آيا ممکن است افزايش تقاضاي شيرخام، برقيمت ساير محصولات لبني هم اثر بگذارد؟

اگر ارز  ۴۲۰۰ توماني از نهاده هاي دامي برداشته شود قيمت ها افزايش مي يابد. در غير اين صورت جهش در قيمت لبنيات نخواهيم داشت، زيرا بازار کششي ندارد و خود به خود به نقطه تعادل مي رسد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar