ايلنا/ سال ۱۳۹۸ براي مردم ايران مقطعي پرفراز و نشيب بود تا آن اندازه که هيچ هنري حتي موسيقي از ماجراهاي بسيار آن مستثني نبود. طي يک سال گذشته بيش از ۲۰ هنرمند عرصه موسيقي دارفاني را وداع گفتند.
سال ۱۳۹۸ را ميتوان يکي از سالهاي پرفراز و نشيب در حوزههاي مختلف به حساب آورد. سيل، زلزله، تشديد تحريمهاي اقتصادي، درگيريهاي منطقهاي، شهادت سردار سپهبد قاسم سليماني و شيوع کرونا برخي از اتفاقاتي هستند که در سال گذشته رخ دادهاند. در لابهلاي اتفاقات بزرگ سياسي و اجتماعي، هرازگاهي نيز مرگ هنرمندي رقم خورده است. طي اين سال در سينما، تئاتر و موسيقي چندين هنرمند دار فاني را وداع گفتند.
بسياري از هنرمندان درگذشته عرصه موسيقي طي يک سال گذشته افرادي بودند که در زمينه موسيقي منطقه خود فعاليت داشته و برخي نيز از تاثيرگذاران موسيقي مقامي محسوب ميشوند.
بهنام صفوي
علت فوت: بيماري سرطان
بهنام صفوي (خواننده موسيقي پاپ) که در دوران حياتش يکي از بيحاشيهترين هنرمندان بود، سال ۸۵ با توليد و انتشار آهنگ «تمنا»به مردم و مخاطبان موسيقي پاپ معرفي شد و نامش بر سر زبانها افتاد. پس از اين اتفاق، سه سال بعد او نخستين آلبوم خود با نام «عشق من باش» را روانه بازار کرد و پس از آن به توليد آلبومهاي «آرامش»، «فوق العاده» و «معجزه» پرداخت و آثارش مورد توجه علاقمندان قرار گرفت.
بهنام صفوي، از سال ۱۳۹۲ دچار ضايعهٔ مغزي شد و با پيشرفت بيمارياش در صبح ۲۹ تيرماه ۱۳۹۴ مجبور به عمل جراحي شد. او پس از عمل، آلبوم جديدش را «معجزه» ناميده بود. بيماري صفوي در سال ۱۳۹۶ صفوي تشديد شد و اينبار براي درمان به آلمان سفر کرد و توسط پروفسور سميعي تحت عمل جراحي دوباره قرار گرفت و پس از آن به ايران بازگشت. او در نهايت روز دوشنبه بيست و سوم ارديبهشت ماه دارفاني را وداع گفت و چند روز بعد با حضور هوادارانش و برخي از مسئولان در شاهين شهر اصفهان به خاک سپرده شد.
عاشيق يوسف اوهانس
علت فوت: کهولت سن و بيماري
عاشق يوسف اوهانس يکي از از هنرمندان خطه آذربايجان بود. در سال ۱۳۰۶ در روستاي «ديزج تکه» زاده شد. او فرزند عاشيق يعقوب زاده بود در خانواده اي هنرمند رشد يافته بود.
عاشيق يوسف اوهانس از نژاد آشوري و مسيحي بود و و در زمينههاي نعتخواني، حمدخواني و مناقبخواني تبحر داشت. او که چهرهاي فراملي به حساب ميآمد، طي دوران حياتش چند بار مورد تجليل قرار گرفت.
عاشيق يوسف اوهانس، بيست و يکم ارديبهشت ماه سال گذشته در سن ۹۲ سالگي دارفاني را وداع گفت.
اسحاق انور
علت فوت: علت فوت عنوان نشده است. او را چند روز پس از مرگ در منزل شخصياش يافتند.
اسحاق انور يکي از هنرمندان عرصه موسيقي است که در زمينه سرايش شعر آهنگسازي و تنظيم فعاليت ميکرد. او علاوه بر تربيت شاگردان متعدد در سالهاي آخر عمر آثار قابل توجهي ارائه کرد که اپراي مولوي يکي از آنهاست.
اسحاق انور طي سالهاي فعاليتش با خوانندگان و موسيقيداناني چون همايون شجريان، عبدالحسين مختاباد، کارن همايونفر، بهزاد عبدي و رضا صادقي همکاري کرده بود. او زاده يکم ارديبهشت همان سال ۱۳۵۱ بود و ششم تيرماه سال گذشته در سن ۴۷ سالگي دارفاني را وداع گفت.
عاشيق حيدر محمودي
علت فوت: کهولت سن
زندهياد حيدر محمودي اهل همدان بود و او را يکي از موثرترين هنرمندان عرصه هنر عاشيقي در ايران ميدانند. او زادهي روستاي نوآباد از توابع شهرستان کبودرآهنگ واقع در استان همدان بود و هفتمين نسل از سلسله يک خانواده عاشيق پرور به حساب ميآمد. پدرش عاشيق مولا به مدت نيم قرن در عرصه موسيقي فعاليت کرد و پدربزرگش عاشق حسين نام داشت. عاشيق محمود انصاري جد او بود.
عاشق محمودي هنر عاشيقي را از هجدهسالگي آغاز و نزديک به ۷۵ سال چون ستوني استوار هنر عاشيقي را در استان همدان و نواحي مرکزي ايران زنده و پويا نگه داشت. حيدر محمودي نهتنها در محيط عاشيقي قم-ساوه-همدان بلکه در سراسر ايران هنرمندي استثنايي به شمار ميرفت. او ضمن تسلط به ۳۶ داستان عاشيقي و کليه مقامهاي عاشيقي همدان، از منظر متانت و ادب يک الگوي کامل براي هنرمندان منطقه به شمار ميرفت. عاشيق حيدر محمودي در نهايت سوم تيرماه سال گذشته در سن ۷۵ سالگي دار فاني را وداع گفت.
آي محمد يوسفي
علت فوت: کهولت سن
آي محمد يوسفي (نوازنده دوتار ابريشمي) بنا به روايتي متولد سال ۱۳۳۲ است و اين در حالي است که او معتقد بود زمان صدور شناسنامه ده ساله بوده است. او شاگرد روانشاد قلي بخش يگانه بود. اين هنرمند پيشکسوت را يکي از بهترين راويان هنر منظومه خواني و شاهدخواني ميدانند.
زندهياد آي محمد يوسفي اواخر تابستان سال گذشته در سن ۹۶ سالگي رخت از جهان بربست.
برات اصلاحي
برات اصلاحي يکي از موسيقيدانان و نوازندگان متبحر سرنا تربت جام است. او طي سالهاي حياتش در کشورهايي چون يونان، آلمان، دانمارک، ترکيه و چند کشور ديگر به اجراي برنامه پرداخته بود.
برخي از کارشناسان و متخصصان موسيقي نواحي، پس از مرحوم غلامعلي ني نواز، زنده ياد برات اصلاحي را يکي از نوازندگان چيره دست سرنا ميدانند. او که مدتها به بيماري شديد ريوي مبتلا بود، عاقبت صبح روز دوشنبه اول مهرماه دارفاني را وداع گفت.
محمد گرجي
علت فوت: بيماري سرطان
زندهياد محمد گرجي يکي از موسيقيدانان پيشکسوت موسيقي سنتي کردي بود. او اهل سنندج و زاده سال ۱۳۴۴ بود و در خانوادهاي هنرمند پرورش يافته بود. محمد گرجي از سال ۱۳۵۴ به نواختن سازهاي ضربي روي آورد و پس از آن خوانندگي را تجربه کرد. اين هنرمند طي سالهاي فعاليتش ۱۵ ترانه مناسبتي (مناجات) و بيش از ۱۰ اثر هنري توليد کرده است.
زندهياد محمد گرجي که از بيماري سرطان رنج ميبرد، روز دوشنبه ۲۰ آبان ماه از دنيا رفت.
حسين دهلوي
علت فوت: کهولت سن، آلزايمر و سالها تحمل بيماري
حسين دهلوي يکي از تاثيرگذاران موسيقي ايراني به حساب ميآيد. او در سال ۱۳۰۶ در تهران به دنيا آمد و موسيقي را از پنج سالگي نزد پدرش، معزالدين دهلوي که از شاگردان علي اکبر شهنازي بود، آغاز کرد و در ۹ سالگي با تشويق مادرش به ساز ويولن علاقهمند شد. دهلوي در محضر ابوالحسن صبا به يادگيري ويلون پرداخت و در هنرستان عالي موسيقي نزد حسين ناصحي و هايمو تويبر آهنگسازي را فراگرفت. «باله بيژن و منيژه» و «سبکبال» از مشهورترين آثار حسين دهلوي هستند.
دهلوي علاوه بر ساخت و تنظيم آثار متعدد و رهبري ارکستر آثاري را نيز در زمينه موسيقي به رشته تحرير درآورده است. يکي از مهمترين آثار حسين دهلوي کتاب پيوند شعر و موسيقي آوازي است که حاصل بيش از ۴۰ سال تجربه وي در تلفيق موسيقي با شعر است. اين کتاب جايزه کتاب سال را بدست آورد.
آخرين کوشش دهلوي در زمينه کارهاي جمعي موسيقي ملي، پايهگذاري ارکستر مضرابي است که با همکاري ۶۶ نفر از نوازندگان سازهاي مضرابي ايراني تشکيل شد و در سال ۱۳۷۲ روي صحنه رفت.
دهلوي صبح روز سهشنبه ۲۳ مهرماه و در سن ۹۲ سالگي دارفاني را وداع گفت. او بعد از مدتها مبارزه با بيماري در بيمارستان شريعتي تهران درگذشت.
تورج شعبانخاني
علت فوت: عارضه ريوي
زندهياد تورج شعبانخاني، يکي از معدود هنرمنداني است که طي دوران حياتش با اغلب خوانندگان و موسيقيدانان مطرح عصر خويش همکاري کرده است. او برخلاف بسياري از همنسلان خويش پس از پيروزي انقلاب با وجود آنکه اعضاي خانوادهاش در خارج از کشور زندگي ميکردند، ترک وطن نکرد و ترجيح داد در ايران فعاليت هنري خود را ادامه دهد.
شعبانخاني، اهل تهران و زاده 15 بهمنماه سال 1329 بود و فعاليت حرفهاي را از نوجواني يعني سن 17 سالگي آغاز کرد. او دو سال بعد طي شرکت در آزمون تلويزيون که زير نظر زندهياد مرتضي حنانه اداره ميشد در کلاسهاي سولفژ و تئوري شرکت کرد. اين هنرمند با آهنگسازي فيلم «آدمک» ساخته خسرو هريتاش و صداي زندهياد فريدون فروغي نخستين آثار حرفهاياش را ارائه داد و سپس، طي همکاري با خسرو هريتاش و فريدون فروغي دو قطعه «آدمک» و «پروانه من» را آهنگسازي کرد و ترانه آنها را نيز خودش سروده بود.
شعبانخاني طي سالهاي حيات خويش بيش از ۲۶۰ ترانه و ۴ موسيقي فيلم را آهنگسازي کرد. از وي ۲ آلبوم موسيقي با صداي خودش به يادگار ماندهاست. آهنگ «بهار بهار» با شعر، آهنگسازي و صداي و او يکي از آثار ماندگار موسيقي پاپ پس از انقلاب اسلامي است. زندهياد ناصر عبداللهي نيز اين اثر را خوانده است.
تورج شعبانخاني، طي سالهاي گذشته با عارضه ريوي مبارزه ميکرد، او اواسط آبانماه امسال براي برگزاري کارگاهي آموزشي با موضوع «آسيبشناسي ۱۰۰ سال ترانه در ايران» به همدان سفر کرده بود که روز ۲۳ آبان ۱۳۹۸ حالش به خامت گراييد و در نهايت روز، دوشنبه 18 آذرماه دار فاني را وداع گفت.
حسينعلي اعتصامي
علت فوت: بيماري سرطان
حسينعلي اعتصامي، يکي از موسيقيدانان خطه خراسان، زاده سال ۱۳۳۲ و اهل باخرز واقع در منطقه خراسان بود.
او نوازندگي دوتار را نزد مرحوم غلامحسين سمندري و خوانندگي موسيقي مقامي را در محضر مرحوم محمد ابراهيم شريفزاده فرا گرفت و با تلاش در اين حوزه شاگردان بنامي را نيز آموزش داد.
حسينعلي اعتصامي در خواندن آواز هزارهاي باخرزي (يکي از سبکهاي اصيل موسيقي مقامي شرق خراسان) تبحر داشت. او از اساتيد معروف در حوزه موسيقي مقامي بود و در بيش از پنجاه جشنواره در اين حوزه در سطح کشور و بينالملل شرکت داشت.
او چهارم دي ماه سال ۱۳۹۸ در حالي که به دليل بيماري سرطان دو ماه در بيمارستان بستري بود، از دنيا رفت.
حشمت الله جودکي
علت فوت: بيماري و کهولت سن
زندهياد حشمتالله جودکي را يکي از نوازندگان برجسته ويولون به حساب ميآورند. اين هنرمند که اهل شهرستان بروجرد استان لرستان است، سال ۱۳۰۹ در خانوادهاي هنرمند چشم به جهان گشود. او برادرزاده غلامرضا جودکي است و نوازندگي ويولن را در کودکي از او آموخت و نوازندگي کمانچه را نيز از پدرش فراگرفت.
جودکي که فردي مستعد بود آن زمان ۱۳ سال سن داشت در محل زندگي خود به شهرت رسيد و فعاليت حرفهاي خود را آغاز کرد. او حدوداً ۲۳ سال سن داشت که راديو خرم آباد واقع در قلعه فلک الافلاک از دعوت به عمل آورد و اين همکاري سالها ادامه يافت.
زندهياد علي اصغر بهاري آهنگساز و نوازنده ويولن و کمانچه درباره حشمت الله جودکي گفته است: «او در بداههنوازي يکي از نوازندگان خوب و چيره دست است و دستگاههاي موسيقي را به خوبي ميشناسد.»
عبدالله جهان پناه، آهنگساز و نوازنده نيز درباره حشمت الله جودکي و شيوه نوازندگي او گفته است: «حشمت الله جودکي يکي از سلونوازاني است که اگر بهجاي کارشکني درکارش وي را تشويق وحمايت مي کردند يکي از بزرگان موسيقي ايراني ميشد. به هرحال اکنون يکي از ستارههاي درخشان بداههنوازي است. استاد جودکي با تلاش فراوان خود شاگردان زيادي را تربيت کرده است.»
زندهياد حشمتالله جودکي، در طول دوران فعاليت خود در کنار هنرمنداني همچون علي اصغر بهاري، عبداللَّه جهان پناه، اسماعيل زرينفر، ابراهيم قنبري، عباس تهراني تاش، اکبر سليمي تبار، عباس شاپوري، محمد ميرنقيبي و محمدرضا شجريان به هنرنمايي پرداخت. او اوايل اسفند ماه سال ۱۳۹۸ در سن ۸۹ سالگي از دنيا رفت و در زادگاهش بروجرد به خاک سپرده شد.
کيقباد ميردار
علت فوت: تشخيص نادرست بيماري
کارشناسان و اساتيد موسيقي کشور، زندهياد کيقباد ميردار را يکي از افراد مطرح موسيقي خطه مازندران ميدانند. کيقباد ميردار يکي از گلهداران و راويان موسيقي چابداري مازندران است و در پنجمين فستيوال موسيقي آيينهدار به عنوان مهمان حضور يافت.
کيقباد ميردارزاده سال ۱۳۴۲ در زمان حياتش ساکن مازندران بود و مرگ او علاقمندان موسيقي نواحي کشور را به حيرت واداشت. آنگونه که ميگويند اين هنرمند پيشکسوت در سن ۵۶ سالگي به دلايل نامعلوم فوت کرده است. او براي درمان سرماخوردگي به بيمارستان ميرود اما متاسفانه به دليل تشخيص نادرست و در پي آن خونريزي از بيني به دلايل نامعلوم دار فاني را وداع ميگويد. کيقباد ميردار روز جمعه ۲۹ آذرماه تشييع و به خاک سپرده شد.
طاهر يارويسي
علت فوت: کهولت سن و دارا بودن چند بيماري مختلف
زندهياد طاهر يارويسي هنرمند پيشکسوت موسيقي منطقه غرب کشور يکي از آخرين راويان موسيقي مقامي منطقه گوران واقع در کرمانشاه است. بنا به گفته فعالان موسيقي مقامي صحنه و گوران، طاهر يارويسي يکي از مهمترين مراجع حال حاضر موسيقي مقامي تنبور به حساب ميآيد.
طاهر يارويسي، زاده سال ۱۳۱۹، اهل شهر گهواره، واقع در شهرستان دالاهو متعلق به استان کرمانشاه است. او نواختن تنبور را از سن ده سالگي آغاز کرد و از همان زمان مشغول فراگيري آواهاي مقامي اين ساز نزد استاد چنگيز فرماني شد. اولين و تأثيرگذارترين استادِ طاهر يارويسي، سيد ولي حسيني است که از نوادر نوازندگان عصر خود به حساب ميآيد. استاد بيرخان (لالوبيرخان) نيز از اساتيد بنام منطقه زرده دالاهو ازجمله استادان اين هنرمند پيشکسوت بوده است. طاهر يارويسي هنر ساختن تنبور را نيز در محضر استاد چنگيز فرماني فراگرفته و شاگردان بسياري را در تهران، کرمانشاهان و منطقه گوران تربيت کرده است.
طاهر يارويسي هنرمند بيادعا و متواضع بود که طي دوران حياتش، با همراهي ديگر هنرمندان منطقه و اساتيد اين حوزه توانست طي مدت فعاليت خود بيش از ۷۰ مقام اصيل کردي را که در ۷۰۰ سال گذشته سينهبهسينه منتقل شده را حفظ و از نابودي آن جلوگيري کند.
طاهر يارويسي پس از سالها مبارزه با بيماري عاقبت، بيست و پنجم تير ماه سال ۱۳۹۸ درحاليکه وضعيت مالي نامناسبي نداشت در کرمانشاه دار فاني را وداع گفت.
رستم مهرگان
علت فوت: ايست قلبي
رستم مهرگان را تنها استاد حنجرهنوازي بدون ني در ايران ميدانند. او تنها استاد حنجرهنوازي بدون ني در ايران بود که از کودکي با علاقه فراوان با دنبال کردن اين هنر، صاحب عناوين مختلف ملي و بينالمللي شده بود.
در روزگار گذشته، حنجرهنوازي يکي از کارهاي مهم شبانان، جنگآوران و شکارچيان در ايران بوده است. رستم مهرگان، سيام آبان ماه سال ۱۳۹۸ در سن ۶۵ سالگي در اثر سکته قلبي درگذشت و با حضور هنرمندان و جمعي از مسئولان در امام زاده حمزه رضا(ع) شهر شيروان به خاک سپرده شد.
او را براي نخستين بار در جشنواره ني نوازان ۱۳۷۰ به جامعه موسيقي ايران وجهان معرفي شد و حسن کسايي پس از آنکه کارش را ديد گفت: او مصداق شعر مولانا است: ناي من از ناله من دور نيست.
رمضان سلماني بردري
علت فوت: بيماري و کهولت سن
زندهياد رمضان سلماني بردري، دوتار نوازي اهل شرق کشور و يکي از گنجينههاي موسيقي شمال خراسان آن ميشود.
رمضان سلماني بردري: پنجم آذرماه سال ۱۳۰۷ در روستاي برد واقع در کيلومتري باجگيران خراسان رضوي چشم به جهان گشود. پدرش محمدحسين بدري نيز يکي از نوازندگان چيره دست دوتار به حساب ميآيد.
سلماني بردري هشتاد سال در زمينه نوازندگي فعاليت کرد. از ويژگيهاي اين هنرمند ميتوان به انگشتگذاريهاي دقيق، ويبرههاي شيرين و منحصر به فرد دوتاري، روايت شفاف مقامهاي سازي و آوازي، پنجههاي ترکيبي و ريز منحصر به فرد اشاره کرد. اين هنرمند، پنجشنبه بيست و يکم آذر ماه سال ۱۳۹۸ از جهان فرو بست و در باغ بهشت شهر قوچان به خاک سپرده شد.
فرود گرگين پور
علت فوت: ايست قلبي
فرود گرگينپور، يکي از هنرمندان مطرح ايل قشقايي است که از محضر استاداني چون زندهيادان نورعلي برومند، حبيب الله بديعي، علي تجويدي و علي اصغر بهاري بهره برده است.
او برادر فرهاد گرگينپور و خواهرزادۀ محمد بهمنبيگي از نوازندگان نامي ايل قشقايي است و از کودکي با نوازندگي آکاردئون يادگيري موسيقي را آغاز کرد.
فرود گرگين پور، سال ۱۳۵۴ تحصيلات موسيقي در دانشگاه تهران را به پايان رساند و از همان سال به تشويق نورعلي برومند به نواختن ساز کمانچه پرداخت. از آثار او ميتوان ترکمن صحرا، هجران، کوراغلو و مجموعه موسيقي قشقايي را نام برد.
زندهياد فرود گرگين پور، ۱۳ اسفند ماه سال ۱۳۲۴ به دنيا آمد و در دهم دي ماه سال ۱۳۹۸ را وداع گفت.
علياصغر بياني
علت فوت: مسموميت
زندهياد علي اصغر بياني که اطرافيان و نزديکانش او را انساني اخلاق مدار ميدانند، آهنگساز و نوازنده بود و معاونت فرهنگستان هنر را به عهده داشت.
علي اصغر بياني زاده ۱۸ اسفندماه سال ۱۳۳۰، در دانشکده هنرهاي زيبا هنرهاي تجسمي خوانده بود و همزمان فراگيري موسيقي مشغول بود. بياني که يکي از شاگردان زندهياد محمدرضا لطفي آهنگساز و نوازنده تار و سه تار به حساب مي آيد، رديف ميرزا عبدالله را از او آموخته بود.
علي اصغربياني، يکي از پژوهشگراني اين بود که در زمينه موسيقي مقامي ايران فعاليت ميکرد. او طي سالهاي حياتش علاوه بر معاونت فرهنگستان هنر مسئوليتهاي ديگري نيز به عهده داشت. او عضو شوراي عالي موسيقي بود و در هيئت موسيقي مقامي وزارت ارشاد به عنوان يکي از اعضا حضور داشت. ضمن اينکه در جشنوارههاي مختلف موسيقي به عنوان داور حضور يافته بود. علي اصغر بياني روز دهم بهمنماه ۱۳۹۸ طي سفري همراه با شاگردانش به منطقه کويري دچار مسموميت شد و در کمال ناباوري دار فاني را وداع گفت.
ابوالحسن خوشرو
علت فوت: بيماري چند ساله و ضعف ناشي از آن
زندهياد ابوالحسن خوشرو را يکي از هنرمندان موثر و تاثيرگذار منطقه مازندران ميدانند و مرگ او واکنشهاي بسياري را از سوي مسئولان و هنرمندان برانگيخت.
ابوالحسن خوشرو که سالها با بيماري دست و پنجه نرم ميکرد، سال ۱۳۲۵ در روستاي سياهرود کلا (ساروکلا) در قائمشهر زاده شد. او از کودکي به نواختن ساز للهوا روي آورد و براي تکميل دانش و سواد موسيقايي خود هنرستان موسيقي تهران رفت و سپس در سال ۱۳۳۹ گروه موسيقي تشکيل داد و به همکاري با راديو مازندران پرداخت.
اولين آلبوم موسيقي ابوالحسن خوشرو «هژبر سلطون» نام داشت. اثر «مشتي» در سال ۱۳۵۹ منتشر شد که همين امر باعث شد مردم منطقه تا سالها او را «مشتي» صدا کنند. وي در اجراي ليلي جانها و آوازهاي مازندراني، تلفيقي از شيوههاي استادان قديم و نيز سبک و لحن شخصي خود را ارائه ميکرد و اين ويژگي، او را از ديگران متمايز ميکرد.
ازجمله فعاليتهاي هنري اين موسيقيدان و خنياگر ميتوان به داوري بخش موسيقي نواحي جشنواره موسيقي جوان اشاره کرد. حسين خوشرو (روزبه) (نوازنده تنبک و نقاره) و بابک خوشرو (نوازنده تار) فرزندان ابوالحسن خوشرو هستند.
زندهياد ابوالحسن خوشرو طي سالهاي آخر حيات به مبارزه با بيماري اش پرداخت و عاقبت شامگاه روز گذشته شنبه دهم اسفند ماه، پس از تحمل يک دوره سخت بيماري در سن ۷۳ سالگي جان به جان آفرين تسليم کرد.
هوشنگ ظريف
علت فوت: ايست قلبي پس از سالها مبارزه با بيماري
زندهياد هوشنگ ظريف يکي از هنرمندان تاثيرگذار موسيقي ايراني است. او طي سالهاي فعاليتش شاگردان بسياري تربيت کرد که حسين عليزاده و ارشد تهماسبي برخي از آنها هستند.
هوشنگ ظريف، ۱۶ آذرماه سال ۱۳۱۷ در تهران به دنيا آمد و پس از پايان دوره ابتدايي، وارد هنرستان موسيقي شد و از حضور اساتيدي چون موسي معروفي، روحالله خالقي، جواد معروفي و حسين تهراني بهرمند شد.
اين هنرمند، علاوه بر همکاري با هنرمندان مطرح، سالها سوليست (تکنواز) تار در ارکسترهاي متعدد وابسته به وزارت فرهنگ و هنر بود و در اجراي برنامههاي موسيقي ارکسترهاي مزبور در سازمان راديو و تلويزيون ملي ايران همکاري داشت، او اجراهاي متعددي با گروه استاد فرامرز پايور داشته و با اين گروه در کشورهاي اروپايي و آسيايي زيادي به اجراي موسيقي ايراني پرداخته است.
زندهياد هوشنگ ظريف که سالها با بيماري دست و پنجه نرم کرده بود و از بيماري آلزايمر رنج ميبرد، عاقبت شامگاه روز شنبه شب هفدهم اسفندماه دار فاني را وداع گفت. متاسفانه مراسم تشييع و خاکسپاري اين هنرمند بهطور رسمي برگزار نشد و دليل آن بروز و شيوع بيماري کرونا بود. به گفته خانواده او مراسم ترحيم و گراميداشت او، پس از پايان بحران بيماري کرونا در تهران برگزار خواهد شد و زمان و مکان آن متعاقبا اعلام ميشود.
مرشد مصطفي طبيب
علت فوت: عنوان نشده است.
زندهياد مرشد مصطفي طبيب اهل منطقه سنگلج تهران و زاده سال ۱۳۲۵ است. مرشد مصطفي ورزشکار و قصاب بود. او سه سال در کشتي آزاد، دو سال درکشتي کج و يک سال ونيم هم بوکس فعاليت کرده بود. مصطفي طبيب علاقه وافري به کشتي پهلواني و زورخانه داشت و اينگونه بود که در هنر غزلخواني گوجه زورخانه، حديثگويي، سخنوري و مرثيه و مناقبخواني تبحر پيدا کرده بود. اين هنرمند از ۱۸ سالگي غزل خواني گود کرده بود و به همين دليل داراي شيوه اجرايي منحصر به فرد بود.
مرشد مصطفي، غزلخواني را از شاطر حمزه پهلوان آموخته بود و در کنار استاداني چون شاطر جواد، اسدالله حاج محراب، يدالله آهوچشم و مرشد مهدي کرهاي الحان و فنون غزل و منقبت را فراگرفته بود.
مصطفي طبيب اوايل پاييز سال ۱۳۹۸ در سن ۷۳ سالگي دار فاني را وداع گفت و اين در حالي بود که اغلب رسانهها خبر درگذشت او را پوشش ندادند و منعکس نکردند.
عشقعلي شکارچيان
علت فوت: بيماري، ضعف جسماني، علت دقيق مرگ عنوان نشده است.
زندهياد عشقعلي شکارچيان يکي از بازماندگان و راويان موسيقي گُداري مازندران است که پس از مدتها تحمل بيماري، سال ۱۳۹۸ در سن 60 سالگي دار فاني را وداع گفت.
او برادرزاده نظام و پسرعموي ارزمون شکارچيان، يکي از نوازندگان گودار و از خانواده معروف شکارچيان بود. زندهياد عشقعلي شکارچيان با وجود سابقه بسيار در عرصه موسيقي اما نخستين اجراي جشنوارهاي او در رويداد آينه دار بود. او سال ۱۳۹۷ در جشنواره آيينهدار شرکت کرد و در تالار رودکي به اجراي برنامه پرداخت.
گُدارها و به ويژه خانواده شکارچيان نقش مهمي در تکامل موسيقي شرق مازندران داشتهاند. به طوري که در آن منطقه موسيقي مازندران به روايت گدارها شکلي منحصر به فرد به خود گرفته است. «قدر کتولي»، «نظام شکارچيان» و «رمضان شکارچيان» (ارزمون) از هنرمندان بنام موسيقي گداري بودند که حال در قيد حيات نيستند.
قوم گدارها بنا به برخي روايتهاي تاريخي از ايالات گودال خان هند وارد ايران شدند. آنها از قديم ميرشکار بودند و به مرور با تغيير سبک زندگي جامعه بيشتر به کارگري روي آوردند. ظاهرا مهاجرت و استقرار اين قوم در مازندران در دورههاي مختلف تاريخي شکل گرفته است. منابع تاريخي بر سه چيز يعني هنديالاصل بودن آنها، کوچ اجباري و خنياگري آنان اتفاق نظر دارند.
به گفته برخي از از موسيقيدانان خطه مازندران که با عشقعلي شکارچيان ارتباط داشتند، او طي دوران حياتش، وضعيت معيشتي مناسبي نداشته اما همواره در عرصه موسيقي فعال بوده است.
زندهياد عشق علي شکارچيان عاقبت در اواسط دي ماه سال ۱۳۹۸ دار فاني را وداع گفت و پيکر او بعد از ظهر روز هجدهم دي ماه با همراهي تعداد کمي از دوستان و آشنايان او در روستاي ولوجا از توابع شهرستان مياندرود به خاک سپرده شد.
سيدمصطفي سعيدي
علت فوت: کهولت سن (جزييات فوت عنوان نشده است)
هوشنگ جاويد پژوهشگر موسيقي درباره زندهياد سيدمصطفي سعيدي در صفحه شخصي خود نوشته است: «او از ۹ سالگي نزد سيدمهدي صفري پور در همدان مداحي و ذاکري را فراگرفته بود، بعد در دوازده سالگي با مرشد کرم اصفهاني آشنا شده بود و نقل وسخنوري را از او آموخته بود. از هفده سالگي به طور جدي در قهوهخانه حاج عباس شاخه نبات، در بروجرد به نقل پرداخت و سپس به ملاير رفته و در قهوهخانه مشهدي ولي زرگران کارش را ادامه داده بود، بعد به اراک رفت و در آنجا ازدواج کرد. آسيدمصطفي پس از سربازي به خرم آباد رفته و ۹ سال در قهوهخانههاي حاج علي فرهمند و حاج سيدرحم خدا و مشهدي قرباني و قهوهخانه درشکهچيها نقالي و منقبتخواني و ذاکري کرد، بعد به درود رفته و در قهوهخانه فرخ فال و دادامراد به نقالي پرداخت، سپس به بروجرد بازگشت که نزديک موطن اصلياش يکه دانگ بود، و سي سال در در قهوهخانه شکري غديري و سيدنورالدين پرچمدار به کارنقالي و مناقبخواني ادامه داد. او در سال ۱۳۸۰ به عنوان استاد برتر داستانگذاري ايران در جشنواره موسيقي آييني مورد تجليل ملي واقع شد، و در برنامههاي تلويزيوني و جشنوارهاي بسياري شرکت داشت.»
سيدمصطفي سعيدي کتاب «تومار نقالي» در دو جلد يادگار مانده و در حال حاضر ناياب است. زندهياد سيدمصطفي سعيدي دهم اسفند ماه سال ۱۳۹۸ چهره در نقاب خاک کشيد.
عباس تهراني تاش
علت فوت: کهولت سن
عباس تهراني تاش زاده سال ۱۳۰۷ اهل تهران، مبدع رديف آوازي ايراني با ساز کلارينت و يکي از آخرين نوازندگان قرني در موسيقي ايراني است و در زمينه پژوهش، تأليف و تدريس نيز فعال بوده است. از او کتاب «آهنگهاي فولکلور» به يادگار مانده است
زندهياد عباس تهراني تاش فراگيري موسيقي را از کودکي آغاز کرد و سالها در راديو و تلويزيون به فعاليت هنري پرداخت.
او تحصيلات موسيقايياش را ابتدا در محضر سروان مينباشيان (افسر موزيک نظام) آغاز کرد و پس از آن در هنرستان عالي موسيقي به تحصيل پرداخت و از محضر استادي چون حسينعلي وزيري تبار استفاده کرد و از او رديفهاي موسيقي ايراني را فرا گرفت.
عباس تهراني تاش به جز کلارينت که ساز تخصصياش بود، با نواختن سازهاي بادي آشنايي کامل داشته و ساکسيفون را نيز با تبحر مينواخت.
از آثار صوتي تهراني تاش در سالهاي پس از انقلاب ميتوان به آلبوم «تکنوازان ۱» اشاره کرد. او در اين اثر با همراهي ايزد کاوياني به تکنوازي و بداههنوازي در مايۀ دشتي، دستگاه ماهور، دستگاه همايون، بيات ترک و بيات اصفهان پرداخته است.
زندهياد عباس تهراني تاش که در سالهاي پاياني عمر مشغول نگارش و تاليف کتابي درباره رديفهاي موسيقي ايراني بود، در نهايت روز يکشنبه، بيست و پنجم اسفند ماه به دليل کهولت در سن ۹۱ سالگي دار فاني را وداع گفت.
بازار