یک روز در زورخانه با موزیسین های سرشناس
موسیقی ما/ یک گودِ زورخانه را مجسم کنید که پهلوانان در اندرون آنند و آماده‌ی اجرای آیین‌های‌شان؛ این موسیقی است که آنان را به تکاپو و حرکت وامی‌دارد که از روزگارانِ کهن، «موسیقی» همواره در آیین‌های زورخانه‌ای اهمیتِ بسیار بالایی داشته است، آن‌چنان که «فردوسی» در شاه‌نامه‌اش بارها پهلوانان را هنگام رزم و پیروزی و شادی نشان داده که موسیقی و آلاتی چون بوق، زنگ زرین، سنج، نای رویین، شیپور و کرنای آنان را همراهی‌شان می‌کرده است.
بسیاری بر این اعتقاد هستند که مراسم آئین زورخانه‌ای بیانگر نظامِ پیچیده‌ای از تعاملِ بین موسیقی، ورزش و مذهب و شکل‌گیری نوعی حیات موسیقایی در بستر فرهنگی جامعه است. این تعامل تا حدی حائز اهمیت است که بدون حضور موسیقی نمی‌توان این مراسم را اجرا کرد.
ژانرِ موسیقی زورخانه‌ای یکی از مهمترین بخش‌های فرهنگِ موسیقایی و شفاهی این سرزمین است. مجموعه‌ای از رپرتواری آوازی و سازی که متشکل از ریتم‌های قدیمی است. این سنت موسیقایی به صورت شفاهی و سینه به سینه به نسل‌های بعد انتقال پیدا کرده تا به زمان معاصر رسیده است و در زورخانه‌ها شنیده می‌شود.
پهلوانان یا (باستانی‌کاران) در میانه‌ی گود، با صدای زنگ و ضربِ مرشد است که بدنِ خویش را هماهنگ می‌کنند و با آن وزن را نگاه می‌دارند و سبب می‌شود تا پا زدن و و دیگر حرکاتِ زورخانه‌ای چون شنای پیچ ، گورگه گرفتن، سنگ و چرخ و میل بازی و کباده کشی امکان‌پذیر شود؛ ضرب زورخانه ساز اصلی اجرای موسیقی زورخانه تمبک است. تمبک زورخانه از جمله سازهای پوستی و طبل های یک سو پوست است که بدنه آن از گل پخته ساخته می شود (گرچه درگذشته نمونه‌های چوبی و فلزی آن نیز وجود داشته است). تنبک زورخانه رکن مهم مراسم ورزش زورخانه یا ورزش باستانی و بزرگ‌ترین پوست صدای یک طرفه (یک طرف باز) از لحاظ اندازه در ایران است که با دست نواخته می‌شود.
اما جز این دو ساز، آلاتِ موسیقایی دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که از جمله‌ی آن می‌توان به نی نیز اشاره کرد. در این میان البته مرشد آوازهایی می‌خواند که معمولا در دستگاهِ چهارگاه است و در این میان از گوشه‌های «رجز» یا «ارجوز» بهره می‌برد و پهلوانی که مشغولِ اجرای حرکات است، متناسب با ریتمِ خواندن و نواختنِ اوست که حرکات خود را تنظیم می‌کند. اشعار در موسیقی زورخانه ، بیشتر حماسی است؛ امّا اشعاری در مدح اولیاء و انبیاء دین و همچنین اشعاری از شاعران کهن نیز استفاده می‌شود.
موسیقی زورخانه از نظر فرم، مانند دیگرانواع موسیقی قدیم ایرانی، در چارچوب موسیقی ردیف دستگاهی و موسیقی محلی ایران جای می‌گیرد. ملودی و ریتم در موسیقی زورخانه با توجه به محتوای شعر، وزن شعر و حرکت ورزشکاران ازمیان گوشه‌های موسیقی ردیف یا موسیقی محلی ایران انتخاب و اجراء می‌شود.
یک روز را در زورخانه گذراندیم با حضورِ مرشد مهرگان و هنرمندانی چون کامبیز گنجه‌ای و حسین رضایی‌نیا و تلاش کردیم تا این هنرمندان توضیحاتِ کاملی درباره‌ی موسیقی زورخانه‌ای دهند.
خبرهای بیشتر درباره ی
٠ نفر در مورد این مطلب نظر داده اند
برای ارسال نظر لطفا از طریق اپلیکیشن آخرین خبر اقدام فرمایید
