فارس/ شبکه دويچه وله در گزارشي نوشت، سازوکار فعلي اينستکس کارايي چنداني ندارد و اگر بخواهد بر اقتصاد ايران تأثيرگذار باشد نيازمند حمايت روسيه و چين و تزريق ميلياردها يورو به اين سازوکار است.
روز جمعه مقالهاي در پايگاه اينترنتي شبکه «دويچه وله» منتشر شد که به بررسي ميزان اثرگذاري ساز و کار موسوم به «اينستکس» در دور زدن تحريمهاي آمريکا پرداخت.
دويچه وله اينستکس را که توسط آلمان، فرانسه و بريتانيا براي تسهيل مبادلات تجاري با ايران ايجاد شده، به باروت خيس تشبيه کرد و نوشت تا کنون اين سازوکار، محدود به دارو و موادغذايي بوده که در حالت عادي نيز شامل تحريمهاي آمريکا نميشود.
اين پايگاه خبري آلماني نوشت، تا کنون تنها چند ميليون يورو به اينستکس تزريق شده است تا شرکتهاي اروپايي بتوانند بدون مبادله مستقيم پول، به ايران کالا صادر کنند.
تحليلگران معتقدند حتي اگر طبق ميل بروکسل ابعاد اين مکانيسم بزرگتر شود، در جلوگيري از آسيب جدي به اقتصاد ايران ناکام خواهد ماند.
يکي از تحليلگران غرب به دويچه وله گفت: «در اين مرحله، [اينستکس] حتي به تبديل شدن به مکانيسمي معنادار براي حفظ تبادلات بشردوستانه بين ايران و اروپا، نزديک هم نشده است».
او گفت براي بازگشت تهران به شرايط اقتصادي در زمان حصول توافق هستهاي سال ۲۰۱۵ بايد ميلياردها يورو به اين سازوکار وارد شود.
وي افزود ورود و حمايت قدرتهايي مثل چين و روسيه به اين سازوکار ضروري است.
مقامات تهران خواهان گسترش اينستکس براي پوشش دادن تبادلات نفتي هستند و اهمال اروپاييها در تأمين آن، افزايش غنيسازي اورانيوم توسط ايران را در پي داشته است.
«سوزان مالوني» تحليلگر امور ايران در مؤسسه «بروکينگز» در اين باره گفت، ايران با عبور از برخي از محدوديتهاي برجام، تلاش ميکند تا «پاسخ ايالات متحده و ديگر طرفهاي ذينفع را بسنجد. اينکه دولت بيثبات ايالات متحده را بسنجيد و مقداري هم اضطرار به ديگر طرفهاي توافق وارد کنيد، روش بسيار مؤثري است.»
روز چهارشنبه، «ناتالي توچي» يکي از مشاوران «فردريکا موگريني» مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، عليرغم تهديدهاي آمريکا گفت درصورت کمک روسيه ميتوان نفت را هم به اين سازوکار افزود.
او در مصاحبه با يورونيوز گفت: «ايده ما اين است که مثلثي بين اتحاديه اروپا، روسيه که يکي از صادرکنندگان انرژي به اروپا است و ايران ايجاد شود».
با اين حال چنين کاري بدون شک خشم ترامپ را در پي خواهد داشت. او همين حالا نيز بارها اتحاديه اروپا را تهديد کرده است شرکتهايي که با اينستکس همکاري کنند مورد تحريم قرار خواهد داد.
«اندرياس شويتزر» مدير يک گروه مشاوره بازرگاني در لندن به دويچه وله گفت: «براي آمريکا، افزودن نفت به اينستکس، به مثابه اعلام استقلال توسط اروپا خواهد بود».
او گفت اروپا ميتواند استقلال سياسي و اقتصادي خود را حفظ کند اما بايد بتواند ضربات وارده از سوي آمريکا را نيز تحمل کند.
وي افزود در نهايت شرکتهاي متوسط و کوچک اروپايي بيشترين سود را از اين سازوکار خواهند برد. اما شرکتهاي بزرگ که در معرض ديد آمريکا قرار دارند براي معامله با ايران خطر نميکنند.
روز پنجشنبه اتحاديه اروپا اعلام کرد سه ۷ کشور ديگر نيز به ۱۰ کشور عضو اتحاديه اروپا که در سازوکار اينستکس وارد شدهاند افزوده ميشود و متعاقباً کشورهاي غير عضو نيز به اين طرح ميپيوندند.
بازار