فارین افرز: ایران خوب کار می‌کند

فرارو/ سال گذشته در چنین روز‌هایی آمریکا با اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» علیه ایران را با هدف ادعایی امضای یک «توافق بهتر» آغاز کرد. با شروع این کارزار، برخی تحلیلگران، خصوصا آن‌هایی که به دولت دونالد ترامپ نزدیک بودند، تحلیل‌هایی درباره احتمال فروپاشی اقتصاد ایران زیر فشار تحریم‌ها ارائه کردند. اما اکنون یک مجله معتبر آمریکایی می‌گوید به رغم فشار حداکثری آمریکا، اقتصاد ایران به ثبات رسیده و ایران از تبعات تحریم‌های آمریکا جان سالم به در برده است.

به گزارش فرارو، مجله فارین آفرز طی یادداشتی به قلم هنری رُم، تحلیلگر اندیشکده گروه اوراسیا، به اثرات تحریم‌ها علیه ایران یک سال پس از اجرایی شدن کارزار فشار حداکثری پرداخت. رم با اشاره به بازگشت تحریم‌های نفتی و بانکی علیه ایران در نوامبر ۲۰۱۸، نوشت: «برخی تحلیلگران پیش‌بینی کردند که دوستان ایران در اروپا و آسیا در مقابل آمریکا خواهند ایستاد و به ایران کمک اقتصادی خواهند کرد. برخی دیگر محاسبه کردند که تحریم‌ها، اقتصاد ایران را وارد "چرخه مرگ" خواهد کرد و ایران را در مقابل دو گزینه تسلیم یا فروپاشی قرار خواهد داد. هیچکدام از این پیش‌بینی‌ها محقق نشد. بلکه ایران، اکنون با یک اعتماد به نفس قابل توجه در زمینه ثبات اقتصادی و موقعیت منطقه‌ای وارد دومین سال کارزار فشار حداکثری می‌شود.»

به گفته رم، سایر اعضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تعهد کرده بودند که صادرات نفت ایران حفظ کنند. اما این تعهد به دلیل بازگشت تحریم‌های آمریکا عملی نشد. چون اروپایی‌ها به خاطر فشار‌های آمریکا نتوانستند منافع اقتصادی ایران را تامین کنند. روسیه، چین و هند نیز هر کدام اولویت‌های دیگری دارند و هر کدام به دلیلی مایل نیستند به خاطر ایران در مقابل آمریکا بایستند. در نتیجه، ایران دچار انزوای اقتصادی شد. اقتصادش وارد رکود شد، تورم بالا رفت و پول ملی آن بیش از نصف ارزش خود را از دست داد. دولت ترامپ این‌ها را نشانه موفقیت تحریم‌ها می‌داند، اما نشانه‌های دیگری وجود دارد که اقتصاد ایران وارد دوره ثبات شده است. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی پیش بینی کرده‌اند که اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ از رکود به رشد نزدیک به صفر بازخواهد گشت. افزون بر این، صندوق بین المللی پول پیش بینی می‌کند که در تورم ایران از ۳۵.۷ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۳۱ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش خواهد یافت. پول ملی پرنوسان ایران (ریال) در مقابل دلار در محدوده ۱۱۵۰۰ و ۱۲۰۰۰۰ به ثبات رسیده است. مقدار اشتغال رو به افزایش است. پوسته‌ای از اقتصاد قبلی ایران – تولید ناخالص ایران در سال ۲۰۲۰ به اندازه ۲۰۱۵ خواهد بود- باقی خواهد ماند با این حال ثبات خواهد داشت و سران ایران ممکن است به این نتیجه برسند که ایران می‌تواند برای یک سال دیگر در برابر فشار آمریکا مقاومت کند.

این کارشناس ادامه داد: «اقتصاد ایران تقریبا به خاطر متنوع بودن سر پا مانده است، خصیصه‌ای که واشنگتن اغلب نادیده می‌گیرد. در سال ۲۰۱۷، فقط ۴۳ درصد صادرات ایران را نفت خام تشکیل می‌داد. ولی مثلا عربستان ۷۸ درصد بود. در این مرحله، بخش‌های صنعتی غیرنفتی، کشاورزی و خدمات ایران، توانستند ضربه ناشی از فروپاشی درآمد‌های نفتی در اثر تحریم‌ها را تحمل کنند. اغلب اشتغال و خروجی اقتصاد ایران نتیجه بخش‌های غیرنفتی است. ثابت شد که تحت تحریم‌ها، این بخش‌ها نسبت به بخش انرژی که وابستگی شدیدی به بازار جهانی دارد انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.»

از دیدگاه رم، اقتصاد ایران به رغم ضعف‌هایی که در حوزه اشتغال و بانکی دارد، وضعیت آن در سال آینده وخیم نیست. چنین چشم اندازی بر نفوذ منطقه‌ای ایران هم صدق می‌کند. از جمله اهداف کارزار فشار حداکثری، افزایش هزینه‌های فعالیت‌های منطقه‌ای ایران بود. اما به نوشته رم، در سال دوم این کارزار ایران وضعیت از قبل قوی خود در منطقه را هم تقویت خواهد کرد.

به گفته این کارشناس، ترامپ به تدریج نیرو‌های آمریکا از را خاورمیانه خارج کرده و متحدان کشورش را هم تنها گذاشته است. افزون بر این، او نشان داده است که تمایلی به پاسخ نظامی دادن به اقدامات ایران ندارد. رم در پایان نوشت: «نه جمهوری اسلامی و نه فعالیت‌های منطقه‌ای آن، از بازگشت تحریم‌ها ضربه مرگباری نخورده‌اند. اما احتمالا دیپلماسی میان ایران آمریکا ضربه مهلکی خورده است. طرف‌های سوم تلاش خواهند کرد که واشنگتن و تهران را به میز مذاکرات برگردانند، اما احتمالا شکست خواهند خورد.»