فرارو/ سال گذشته در چنين روزهايي آمريکا با اعمال مجدد تحريمها عليه ايران، سياست موسوم به «کارزار فشار حداکثري» عليه ايران را با هدف ادعايي امضاي يک «توافق بهتر» آغاز کرد. با شروع اين کارزار، برخي تحليلگران، خصوصا آنهايي که به دولت دونالد ترامپ نزديک بودند، تحليلهايي درباره احتمال فروپاشي اقتصاد ايران زير فشار تحريمها ارائه کردند. اما اکنون يک مجله معتبر آمريکايي ميگويد به رغم فشار حداکثري آمريکا، اقتصاد ايران به ثبات رسيده و ايران از تبعات تحريمهاي آمريکا جان سالم به در برده است.
به گزارش فرارو، مجله فارين آفرز طي يادداشتي به قلم هنري رُم، تحليلگر انديشکده گروه اوراسيا، به اثرات تحريمها عليه ايران يک سال پس از اجرايي شدن کارزار فشار حداکثري پرداخت. رم با اشاره به بازگشت تحريمهاي نفتي و بانکي عليه ايران در نوامبر ۲۰۱۸، نوشت: «برخي تحليلگران پيشبيني کردند که دوستان ايران در اروپا و آسيا در مقابل آمريکا خواهند ايستاد و به ايران کمک اقتصادي خواهند کرد. برخي ديگر محاسبه کردند که تحريمها، اقتصاد ايران را وارد "چرخه مرگ" خواهد کرد و ايران را در مقابل دو گزينه تسليم يا فروپاشي قرار خواهد داد. هيچکدام از اين پيشبينيها محقق نشد. بلکه ايران، اکنون با يک اعتماد به نفس قابل توجه در زمينه ثبات اقتصادي و موقعيت منطقهاي وارد دومين سال کارزار فشار حداکثري ميشود.»
به گفته رم، ساير اعضاي برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تعهد کرده بودند که صادرات نفت ايران حفظ کنند. اما اين تعهد به دليل بازگشت تحريمهاي آمريکا عملي نشد. چون اروپاييها به خاطر فشارهاي آمريکا نتوانستند منافع اقتصادي ايران را تامين کنند. روسيه، چين و هند نيز هر کدام اولويتهاي ديگري دارند و هر کدام به دليلي مايل نيستند به خاطر ايران در مقابل آمريکا بايستند. در نتيجه، ايران دچار انزواي اقتصادي شد. اقتصادش وارد رکود شد، تورم بالا رفت و پول ملي آن بيش از نصف ارزش خود را از دست داد. دولت ترامپ اينها را نشانه موفقيت تحريمها ميداند، اما نشانههاي ديگري وجود دارد که اقتصاد ايران وارد دوره ثبات شده است. صندوق بين المللي پول و بانک جهاني پيش بيني کردهاند که اقتصاد ايران در سال ۲۰۲۰ از رکود به رشد نزديک به صفر بازخواهد گشت. افزون بر اين، صندوق بين المللي پول پيش بيني ميکند که در تورم ايران از ۳۵.۷ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۳۱ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش خواهد يافت. پول ملي پرنوسان ايران (ريال) در مقابل دلار در محدوده ۱۱۵۰۰ و ۱۲۰۰۰۰ به ثبات رسيده است. مقدار اشتغال رو به افزايش است. پوستهاي از اقتصاد قبلي ايران – توليد ناخالص ايران در سال ۲۰۲۰ به اندازه ۲۰۱۵ خواهد بود- باقي خواهد ماند با اين حال ثبات خواهد داشت و سران ايران ممکن است به اين نتيجه برسند که ايران ميتواند براي يک سال ديگر در برابر فشار آمريکا مقاومت کند.
اين کارشناس ادامه داد: «اقتصاد ايران تقريبا به خاطر متنوع بودن سر پا مانده است، خصيصهاي که واشنگتن اغلب ناديده ميگيرد. در سال ۲۰۱۷، فقط ۴۳ درصد صادرات ايران را نفت خام تشکيل ميداد. ولي مثلا عربستان ۷۸ درصد بود. در اين مرحله، بخشهاي صنعتي غيرنفتي، کشاورزي و خدمات ايران، توانستند ضربه ناشي از فروپاشي درآمدهاي نفتي در اثر تحريمها را تحمل کنند. اغلب اشتغال و خروجي اقتصاد ايران نتيجه بخشهاي غيرنفتي است. ثابت شد که تحت تحريمها، اين بخشها نسبت به بخش انرژي که وابستگي شديدي به بازار جهاني دارد انعطافپذيري بيشتري دارند.»
از ديدگاه رم، اقتصاد ايران به رغم ضعفهايي که در حوزه اشتغال و بانکي دارد، وضعيت آن در سال آينده وخيم نيست. چنين چشم اندازي بر نفوذ منطقهاي ايران هم صدق ميکند. از جمله اهداف کارزار فشار حداکثري، افزايش هزينههاي فعاليتهاي منطقهاي ايران بود. اما به نوشته رم، در سال دوم اين کارزار ايران وضعيت از قبل قوي خود در منطقه را هم تقويت خواهد کرد.
به گفته اين کارشناس، ترامپ به تدريج نيروهاي آمريکا از را خاورميانه خارج کرده و متحدان کشورش را هم تنها گذاشته است. افزون بر اين، او نشان داده است که تمايلي به پاسخ نظامي دادن به اقدامات ايران ندارد. رم در پايان نوشت: «نه جمهوري اسلامي و نه فعاليتهاي منطقهاي آن، از بازگشت تحريمها ضربه مرگباري نخوردهاند. اما احتمالا ديپلماسي ميان ايران آمريکا ضربه مهلکي خورده است. طرفهاي سوم تلاش خواهند کرد که واشنگتن و تهران را به ميز مذاکرات برگردانند، اما احتمالا شکست خواهند خورد.»
بازار