گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران

ايسنا/ آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در آخرين گزارش خود از افزايش اورانيوم غني شده به بيش از 1300 کيلوگرم خبر داد. متن کامل گزارش آژانس به شرح زير است: شوراي حکام آژانس بين المللي انرژي اتمي GOV/2020/26 ۵ ژوئن 2020 توزيع محدود راستي آزمائي و نظارت در جمهوري اسلامي ايران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شوراي امنيت گزارش مديرکل آژانس بين المللي انرژي اتمي A. مقدمه 1. اين گزارش مديرکل به شوراي حکام و به موازات آن به شوراي امنيت سازمان ملل متحد (شوراي امنيت) در خصوص اجراي تعهدات مرتبط هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران (ايران) ذيل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستي آزمائي و نظارت در ايران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شوراي امنيت مي باشد. اين (گزارش) همچنين اطلاعاتي درخصوص موضوعات مالي، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کميسيون مشترک ايجاد شده توسط برجام، ارائه مي دهد. B. سابقه 2. در تاريخ 14 ژوئيه 2015، چين، فرانسه، آلمان، فدراسيون روسيه، انگليس، ايالات متحده آمريکا، بهمراه نماينده عالي اتحاديه اروپا براي امور خارجي و سياست امنيتي (E3/EU+3) و ايران در مورد برجام توافق کردند. در تاريخ 20 ژوئيه 2015 شوراي امنيت قطعنامه 2231 (2015) را به تصويب رساند که در آن از جمله از مديرکل درخواست نمود که "راستي آزمائي و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته اي ايران براي کل دوره تعهدات يادشده درچارچوب برجام را برعهده گيرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت 2015، شوراي حکام به مديرکل اجازه داد تا راستي آزمائي و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته اي ايران همانگونه که در برجام پيش بيني شده را انجام داده و بر همين اساس براي کل دوره تعهدات يادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شوراي امنيت سازمان ملل، منوط به در اختيار داشتن منابع مالي و منطبق با رويه‌هاي پادماني استاندارد آژانس، گزارش ارائه نمايد. شوراي حکام همچنين اجازه داد که آژانس با کميسيون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحيه يک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نمايد. 3. در دسامبر 2016 و ژانويه 2017 مديرکل نه (9) سند ، که از سوي همه اعضاي کميسيون مشترک تهيه و به تاييد رسيده و متضمن روشنگري‌هائي براي اجراي اقدامات مرتبط هسته‌اي ايران مندرج در برجام براي دوره زماني آن بود را با کشورهاي عضو در ميان گذاشت. 4. در 8 مي 2019، ايران بيانيه‌اي منتشر کرد که از جمله حاوي اين مطلب بود که «...در راستاي اعمال حقوق خود، همانطور که در بندهاي 26 و 36 برجام مصرح است، شوراي عالي امنيت ملي ايران دستوري مبتني بر توقف برخي اقدامات ايران ذيل برجام از امروز صادر کرد.», 5. در 5 ژانويه 2020، ايران اعلام نمود که برنامه هسته اي اش ديگر "موضوع هيچگونه محدوديت در حوزه عملياتي نخواهد بود" و اينکه ايران به همکاري با آژانس "همانند گذشته" ادامه خواهد داد. تا اين تاريخ، آژانس هيچگونه تغيير در اجراي تعهدات هسته اي ايران تحت برجام ، مرتبط با اين اعلاميه، يا در سطح همکاري ايران با فعاليتهاي نظارت و راستي آزمايي آژانس تحت برجام مشاهده ننموده است. 6. با اين وجود، بايد توجه شود که در 1 ژوئن 2020، ايران به آژانس اطلاع داد که تصميم گرفته‌ است تا اجراي يک تعهد هسته‌اي ديگر در حوزه تحقيق و توسعه ماشين‌هاي سانترفيوژ مرتبط با اعلان مورخ 5 سپتامبر 2019 خود را متوقف نمايد (به بند 23 اين گزارش مراجعه شود). ۷. علي‌رغم آثار شيوع COVID-19 بر ترتيبات سفر، آژانس به فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي و نظارت خود در ايران ادامه داده است. اين مهم، عمدتاً به دليل قراردادهاي منعقده توسط آژانس بهره‌برداري از خدمات هواپيماهاي چارتر براي انتقال بازرسان به/از ايران بوده است. هزينه اين ترتيبات از محل حمايت‌هاي فرابودجه‌اي دولت‎هاي عضو تامين شد و اجراي آن به واسطه همکاري استثنائي دولت اتريش و ايران تسهيل شد. 8. هزينه سالانه تخميني آژانس براي اجراي پروتکل الحاقي ايران و براي راستي آزمايي و نظارت تعهدات مرتبط هسته اي ايران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 ميليون يورو در سال مي باشد. براي سال 2020 منابع مالي فرابودجه اي براي مبلغ 4 ميليون يورو از 2/9 ميليون يورو لازم است . تا تاريخ 28 مه 2020، مبلغ 2/4 ميليون يورو منابع مالي فرابودجه‌اي براي تامين هزينه فعاليتهاي مرتبط با برجام براي سال 2020 و بعد آن در دسترس است. C. فعاليتهاي راستي آزمايي و نظارت بر برجام (JCPOA) 9. از تاريخ 16 ژانويه 2016 (روز اجراي برجام) آژانس اجراي تعهدات مرتبط هسته اي ايران ذيل برجام را منطبق با رويه هاي پادماني استاندارد آژانس و به شيوه اي بي‌طرفانه و عيني راستي آزمايي و نظارت نموده است ، . آژانس از زمان انتشار گزارش فصلي مارس 2020 مديرکل ، بشرح ذيل گزارش مي دهد. C.1. فعاليت‌هاي مربوط به آب سنگين و بازفرآوري 10. ايران ساخت رآکتور تحقيقاتي آب سنگين اراک (رآکتور IR-40) را طبق طراحي اوليه آن پيگيري نکرده است.، ايران قرص‌هاي اورانيوم طبيعي، ميله‌هاي سوخت يا مجموعه‌هاي سوخت طراحي شده به صورت ويژه براي راکتور IR-40 طبق طراحي اوليه را توليد يا آزمايش نکرده و همه قرص‌هاي سوخت اورانيوم طبيعي و مجموعه هاي سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقي مانده است (بندهاي 3 و 10). 11. ايران به اطلاع رساني به آژانس در خصوص موجودي آب سنگين در ايران و توليد آب سنگين در کارخانه توليد آب سنگين(HWPP) ادامه داده و به آژانس اجازه داده است که بر ميزان ذخاير آب سنگين ايران و مقدار آب سنگين توليد شده در HWPP نظارت نمايد (بند 15). همانطور که قبلا گزارش شده است ، در 17 نوامبر 2019، آژانس راستي آزمائي نمود که مقدار توليد شده آب سنگين ايران بيش از 130 متريک تن مي‌باشد(بند 14). در 11 مي 2020 آژانس راستي آزمائي نمود که مقدار توليد شده و مورد استفاده آب سنگين ايران 132.6 متريک تن بوده است.، 12. ايران فعاليت‌هاي مربوط به بازفرآوري را در رآکتور تحقيقاتي تهران (TRR) و تأسيسات توليد ايزوتوپ موليبدن، يد و زنون(MIX) و يا در هر تأسيسات اعلام شده ديگر به آژانس، انجام نداده است (بندهاي 18 و 21). C.2. فعاليتهاي مرتبط با غني سازي و سوخت 13. ايران به غني سازي UF6 در کارخانه غني سازي سوخت (FEP) و کارخانه غني سازي آزمايشي (PFEP) ( بخش C.3 اين گزارش را ببينيد) و کارخانه غني سازي فردو (FFEP) ادامه داده است همچنانکه قبلاً گزارش شده است در 8 جولاي 2019 آژانس راستي آزمايي کرد که ايران شروع به غني سازي UF6 با غناي بالاتر از 3.67 درصد از اورانيوم 235 کرده است (بند 28). از آن زمان تا کنون، ايران اقدام به غني سازي اورانيوم تا 4.5درصد از اورانيوم 235 کرده است. ايران همچنين به انجام فعاليت‌هاي غني‌سازي خاص که مطابق با برنامه تحقيق و توسعه دراز مدت خود نيست، آنچنان‌که در تاريخ 16 ژانويه 2016 به آژانس اعلام شده بود، ادامه داده است. (پارگراف 52) 14. در کارخانه غني سازي سوخت (FEP) در نطنز ايران همچنان بيش از 5060 سانتريفيوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل پيکره بندي شده در واحدهاي عملياتي در زمان توافق پيرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند 27). ايران 96 سانتريفيوژ IR-1 را از ميان سانتريفيوژهاي در حال نگهداري در انبار به منظور جايگزيني با سانتريفيوژهاي آسيب ديده يا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1). 15. در PFEP همچنانکه قبلاً گزارش شده است، ايران اتصالات بالاي ماشين ها را به نحوي تغيير داد که محصول و پسماند در پنج آبشار تحقيق و توسعه، به صورت جدا از هم جمع آوري مي‌شوند.(خطوط 2،3،4،5 و6) (بند 32 و 42)، که تمامي آن‌ها براي غني‌سازي UF6 مورد استفاده قرار گرفتند. (نگاه کنيد به بخش C3 اين گزارش.) 16. در FFEP آژانس راستي‌آزمايي کرده است که مواد هسته‌اي از 6 نوامبر 2019 وجود داشته و ايران در يک بال (واحد 2) کارخانه از 9 نوامبر 2019، غني‌سازي اورانيم را انجام داده است. (بند 45). از ۲۲ ژانويه ۲۰۲۰، ايران از شش آبشارُ حاوي ۱۰۴۴ سانترفيوژ IR-1 براي غني‌سازي UF6 استفاده کرده است. (بند ۴۶) در ۳۰ مه ۲۰۲۰، آژانس راستي‌آزمايي کرد که در FFEP در فضاي باقي‌مانده واحد۲، ۱۲ سانترفيوژ IR-1 در يک ساختار ۱۶ تايي و يک سانترفيوژ IR-1 در ساختار تکي به منظور اجراي «تحقيق و توسعه اوليه براي توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار» نصب شده‌اند. در مجموع، آژانس راستي‌آزمايي نمود که ۱۰۵۷ سانترفيوژ IR-1 در واحد ۲ FFEP‌ نصب شده‌اند. (بند ۴۶) 17. همه سانتريفيوژها و زيرساخت‌هاي مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقي مانده اند (بندهاي 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسي منظم به ساختمان هاي مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نيمه صنعتي غني سازي (PFEP) را ادامه داده و دسترسي روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسي منظم به FFEP، از جمله دسترسي روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51) 18. در تاريخ 30 مي 2020، آژانس راستي آزمايي کرد که کليه ميله هاي سوخت پرتودهي شده در TRR در ايران از ميزان پرتودهي کمتر از 1 رم بر ساعت (در يک متر در هوا) برخوردار نيستند. 19. در 23 آوريل 2020، آژانس تحويل بخش دوم از 5 کيلوگرم U3O8 غني‌شده تا 20 درصد U-235 موجود در صفحه‌هاي نيمه ساخته سوخت TRR را از سوي يک دولت ديگر در ايران راستي‌آزمايي کرد. 20. ايران هيچکدام از تأسيسات اعلام شده را به منظور تبديل مجدد صفحات سوخت يا ضايعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسيسات جديد بدين منظور به آژانس اطلاعي نداده است (بند 58). C.3. تحقيق و توسعه، توليد و موجودي سانتريفيوژ 21. همانطور که قبلا گزارش شد، ايران در تاريخ نوامبر 2019 پرسشنامه اطلاعات مربوط به طراحي را براي PFEP به روزرساني نمود، که شامل فهرستي از تمامي سانترفيوژهاي مورد استفاده در PFEP مي‌شد. 22. در تاريخ ۱ ژوئن2020 آژانس راستي آزمايي کرد که ايران همچنان در حال جمع‌آوري اورانيم غني شده از طريق تزريق‌ UF6 در آبشارهايي تا 20 سانترفيوژ IR4، 10 سانترفيوژIR5 و 10 سانترفيوژ IR6 و يک آبشار ديگر از 20 سانترفيوژ IR6 و 20 سانترفيوژ IR6s و ۱۰ سانترفيوژ IR-s از خطهاي دو و سه تحقيق و توسعه مي‌باشد. سانترفيوژهاي تکي زير نيز با UF6 آزمايش شده ولي از آن‌ها اورانيم غني‌شده جمع آوري نشده است، يک سانترفيوژ IR2m، يک سانترفيوژ IR3، دو سانترفيوژ IR4، يک سانترفيوژ IR5، سه سانترفيوژ Ir6، يک سانترفيوژ IR6m، يک سانترفيوژ IR6s، يک سانترفيوژ IR6sm، يک سانترفيوژ IR7، دو سانترفيوژ IR8، يک سانترفيوژ IR8s، يک سانترفيوژ IR8b، دو سانترفويژ IRs و يک سانتريفيوژ IR9. در ۱ ژوئن 2020، آژانس راستي‌آزمايي نمود که ايران، همچنين به جمع‌آوري اورانيم غني شده از خطوط 4 و 5 و 6 (بندهاي 32 تا 42) تحقيق و توسعه از طريق تزريق UF6 به يک آبشار 164 تايي سانترفيوژهاي IR4، يک آبشار 164تايي سانترفيوژهاي IR2m و يک آبشار 135 تايي سانترفيوژهاي IR6 ادامه مي‌دهد. 23. در ۱ ژوئن 2020، ايران به آژانس اطلاع داد که براي سازگارسازي PFEP‌ جهت فعاليت‌هاي تحقيق و توسعه، بهره‌بردار قصد دارد تا تمامي محفظه‌هاي غيرفعال سانترفيوژها و لوله‌کشي‌هاي مرتبط با آن در آبشار شماره يک را بردارد و آبشار شماره يک PFEP‌ در آينده نزديک براي فعاليت‌هاي تحقيق و توسعه تغيير مي‌يابد و DIQ‌ مربوطه بر همين اساس اصلاح خواهد شد. (بند ۴۱) 24. در ۲۷ مه ۲۰۲۰، آژانس راستي آزمايي نمود که براي دوره چهار تا ۱۰ روز، ايران آزمايش مکانيکي 4 سانترفيوژ IR4 را به طور همزمان و تا ۱۰ سانترفيوژ IR6 را به صورت همزمان انجام داده است. اين آزمايش‌ها در مرکز تحقيقاتي تهران و در يک کارگاه در نطنز بودند، انجام داده است. (بند40) از ۱۸ مه ۲۰۲۰ ايران از يک مکان جديد، فراتر از آن‌ها که در برجام مشخص شده است، براي آزمايش مکانيکي استفاده کرده است. 25. ايران اظهارنامه هاي مربوط به توليد و موجودي لوله هاي روتور سانتريفيوژ و بيلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستي آزمايي اقلام در موجودي را به آژانس داده است ( بند 80.1 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتي و مراقبتي containment and surveillance measures را انجام داده و راستي آزمايي نموده که تجهيزات اعلام شده براي توليد لوله هاي روتور و بيلوزها براي توليد سانتريفيوژ نه فقط براي فعاليتهاي مشخص شده در برجام بلکه براي فعاليتهايي فراتر از آنچه در برجام مشخص شده است ، مانند نصب آبشارهاي جديد که در بند قبل توضيح داده شد ( بند 80.2) ، استفاده شده اند. ايران هيچگونه سانتريفيوژ IR-1 را براي جايگزيني با آنهايي که خراب شده و يا از کار افتاده اند، توليد نکرده است.( بند 62) 26. همه لوله هاي روتور اعلام شده، بيلوزها و مجموعه هاي روتور شامل لوله روتورها و بيلوزهايي از جمله آنهايي که از روز اجرا توليد شده اند، تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند (بند 70). در ۱۸ مه 2020 آژانس راستي آزمايي نمود که ايران با استفاده از فيبر کربن، که تحت اقدامات نظارتي و مراقبتي مداوم آژانس نبوده است، لوله هاي روتور توليد کرده است. فرايند توليد لوله روتورها و بيلوزها تحت نظارت مداوم آژانس ميباشد. C4. ذخاير اورانيم غني‌شده: 27. همچنان که قبلا گزارش شده است در اول جولاي 2019 آژانس راستي آزمايي کرد که کل موجودي ذخيره شده اورانيوم غني سازي شده ايران از ميزان 300 کيلوگرم UF6 غني شده تا ميزان 3.67 درصد اورانيوم 235 (يا معادل آن در اشکال مختلف شيميايي) فراتر رفته است (بند 56). ميزان 300 کيلوگرم UF6 معادل با 202.8 کيلوگرم اورانيوم مي باشد. 28. تا تاريخ ۲۰ مي 2020، آژانس راستي آزمايي نمود که بر اساس برجام و مصوبات کميسيون مشترک ، ميزان کلي ذخيره اورانيوم غني شده ايران در FEP، PFEP و FFEP 1571.6 کيلوگرم (550.7 + کيلوگرم از زمان گزارش فصلي پيشين) بوده است. اين ذخيره شامل1546.7 کيلوگرم اورانيوم در شکل UF6 ، 9.7 کيلوگرم به شکل اوکسيدهاي اورانيم و توليدات بينابيني، 7.7 کيلوگرم، به کل ميله‌ها و ترکيبات سوخت و 7.۵ کيلوگرم به شکل پس‌ماند مايع و جامد. 29. مجموع ذخاير اورانيم غني‌شده شامل 215.1 کيلوگرم اورانيم غني‌شده تا 3.67 درصد U235، که تا قبل از 8 ژوئيه 2019 توليد شده است و 1356.5 کيلوگرم اورانيم غني‌شده تا 4.5 درصد U235 که از 8 ژوئيه 2019 تا کنون توليد شده است. مورد آخر که تماماً به شکل UF6 است شامل 483.1 کيلوگرم از اورانيم غني‌شده بالاتر از 2 درصد U235 که در خطوط 2 و 3 تحقيق و توسعه PFEP توليد شده مي‌باشد. D. اقدامات شفاف سازي 30. ايران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و مومهاي الکترونيکي آنلاين در زمينه غني سازي استفاده نمايد تا بدينوسيله وضعيت آنها در اماکن هسته اي به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوري خودکار ثبت سوابق اندازه گيري توسط ادوات اندازه گيري نصب شده آژانس تسهيل گردد (بند 67.1). ايران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور رواديد درازمدت براي بازرسان منصوب آژانس اقدام نموده و براي آژانس در اماکن هسته اي، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده از محل کار در مکان هاي نزديک سايتهاي هسته اي در ايران را تسهيل نموده است (بند 67.2). 31. ايران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طريق اقدامات مورد توافق با ايران، از جمله از طريق اقدامات مراقبتي و نظارتي containment and surveillance measures - بر تمامي کنسانتره سنگ اورانيوم (UOC) توليد شده در ايران يا بدست آمده از ديگر منابع و انتقال آنها به تاسيسات تبديل اورانيوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت نمايد. همچنين، ايران تمامي اطلاعات ضروري براي قادر نمودن آژانس جهت راستي آزمايي توليد کنسانتره سنگ اورانيوم (UOC) و موجودي انبار UOC توليد شده در ايران يا بدست آمده از هر منبع ديگري را ارايه نموده است (بند 69) . E. ساير اطلاعات مرتبط 32. ايران همچنان به اجراي موقت پروتکل الحاقي موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقي، تا زمان لازم الاجرا شدن آن ادامه مي دهد. آژانس به ارزيابي اظهارنامه هاي ايران ذيل پروتکل الحاقي ادامه داده است. 33. همچنانکه قبلاً گزارش شد، در ژانويه ۲۰۱۹، آژانس ذرات اورانيوم طبيعي ساخت بشر در مکاني که توسط ايران به آژانس اظهار نشده بود، شناسايي کرده است. طي ژانويه ۲۰۲۰ متعاقب اطلاعاتي که از سوي ايران در خصوص منشاء احتمالي ذرلات اورانيم طبيعي ساخت بشر کشف شده ارائه شد، آژانس از دو تاسيسات اعلام شده ايران نمونه‌برداري محيطي انجام داد. اعلام نتايج اين نمونه‌برداري‌هاي به دليل عدم امکان اعلام نتيجه آزمايشگاه‌هايي که در شبکه آزمايشگاه‌هاي تحليلي مشارکت دارند در نتيجه شيوع ويروس کرونا به تعويق افتاده است. 34. راستي آزمايي و نظارت آژانس بر ساير تعهدات مرتبط هسته اي ايران ذيل برجام، شامل تعهداتي که در بخش هاي D، E، S و T ضميمه يک برجام تصريح شده، ادامه دارد. 35. طي مقطع زماني اين گزارش، آژانس در يکي از جلسات گروه کاري خريد کميسيون مشترک شرکت نموده است. (برجام، ضميمه چهار - کميسيون مشترک، بند 6.4.6). F. خلاصه 36. آژانس به راستي آزمائي عدم انحراف مواد هسته اي اعلام شده در تاسيسات هسته اي و مکان هاي خارج از تاسيسات که بطور معمول مورد استفاده قرار مي گيرند (LOFs) و از سوي ايران درچارچوب موافقت نامه پادمان هاي آن اظهار شده، ادامه مي دهد. ارزيابي ها در خصوص نبود فعاليتها و مواد هسته اي اظهارنشده براي ايران کماکان ادامه دارد. 37. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستي آزمائي اجراي تعهدات مرتبط هسته اي از سوي ايران بر اساس مفاد برجام پرداخته است. 38. مديرکل به گزارش دهي به طور مقتضي ادامه خواهد داد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar