توضیحات مفصل رئیس پدافند غیرعامل درباره کرونا و حواشی آن

فرهيختگان/ رئيس سازمان پدافند غيرعامل با بيان اينکه روال کنوني مقابله با کرونا قابل‌قبول نيست گفت: ستاد کرونا از ظرفيت نيروهاي مسلح استفاده نکرد.

روزنامه فرهيختگان در هفته پدافند غيرعامل گفت‌وگويي با سردار غلامرضا جلالي، رئيس سازمان پدافند غيرعامل انجام داده است که بخش‌هاي مهم آن در ادامه مي‌آيد.

بايد بتوانيم همگرايي در الگوهاي دفاعي ايجاد کنيم
- امروز تهديد ما صرفا نظامي نيست. دشمن ما به صراحت از مولفه قدرت هوشمند صحبت مي‌کند. دشمن قدرت هوشمند را معادل به‌کارگيري همه مولفه‌هاي قدرت خود عليه کشور ما مي‌داند. مثلا قدرت سياسي، قدرت امنيتي، قدرت اقتصادي، قدرت اجتماعي و حتي قدرت ديپلماسي و بقيه بخش‌هاي ديگر که مي‌تواند از آن استفاده کند.

مجلس بايد با قانونگذاري تکليف مسئوليت‌ها در فضاي مجازي را مشخص کند
 - مرکز ملي فضاي مجازي نيازمند يک‌سري قوانين بالادستي است که در کشور تنظيم شود و تکاليف را معلوم کند. مثلا اينکه شبکه اجتماعي دولتي است يا حاکميتي يا به بخش خصوصي واگذار مي‌شود؟ بايد ضوابط و قوانين مباني حقوق، جرم، جنايت، تهديد، فرصت، شغل، مسائل اقتصادي، معيشت و بقيه موارد در شبکه اجتماعي تابع چه ضوابط و قوانيني باشد؟ اين موارد خيلي مشخص نشده و نيازمند قانون است. 
- هر بار که مجلس-چه در مجلس فعلي و چه مجلس گذشته- شروع به نگارش قانون مي‌کند، افراد مختلف از ديدگاه خود حرف مي‌زنند و هيجان اجتماعي منفي يا مثبت ايجاد مي‌کنند و اجازه نمي‌دهند کار انجام شود. درحالي‌که در اين حوزه که قانون نداريم و در گذشته هم نداشتيم، بايد اقداماتي صورت گيرد.
- شما هر بار سراغ وزير ارتباطات مي‌رويد، مي‌گويد به من کسي نگفته مسئوليت شبکه ملي اطلاعات با شماست. قانون بايد يک‌بار براي هميشه مشخص کند که مسئول اين کار کيست و مسئوليت با چه کسي است. حال مي‌خواهد وزارت ارتباطات باشد يا هر وزارتخانه ديگري که بايد مسئوليت داشته باشد. 

---

بازار

---

در فضاي سايبري نيازمند يک نظام تنظيم مقررات مدرن هستيم
- امروز در اروپا تلاش زيادي شده که قانون جامع بنويسند. قانون جامع، حقوق اساسي مردم در فضاي سايبر را تامين مي‌کند. ما الان فاقد اين قانون هستيم و تا زماني‌که قوانين پايه نداشته باشيم فعلا بايد به‌صورت تدابير محلي و مقطعي و اقتضايي که شوراي امنيت ملي يا شوراي‌عالي فضاي مجازي ارائه مي‌دهد، کار را ادامه دهيم تا قوانين اصلي مشخص شود.
- وقتي سيستم دفاعي شما مبتني‌بر فضاي سايبر مي‌شود، شليک، هدايت و کنترل موشک‌ها، هواپيماها و سيستم دفاعي اساسا سايبري مي‌شود، يعني توان دفاعي هم در فضاي سايبر تعريف مي‌شود. توان دفاعي هم بسيار مهم است. خب اين ظرفيت را چگونه بايد محافظت کرد؟
- جايي خواندم که يک نماينده مجلس انگليس از وزير دفاع انگليس سوال کرده بود که با توجه به تحولات سايبري آيا اين امکان وجود دارد که کسي خارج از اراده دولت انگليس وارد زيرساخت‌هاي نظامي ما شود و به موشک‌هاي قاره‌پيماي ما دستور شليک دهد؟ وزير دفاع انگليس بررسي کرده و پاسخ داد که بله اين امکان وجود دارد. اين يعني فضاي سايبري فضايي بي‌مرز است و لذا ما بايد دارايي‌هاي حياتي و تاسيسات و امکانات خود را در جايي بگذاريم که امکان حفاظت داشته باشد.
- اين مفهومي عيني براي داشتن شبکه ملي اطلاعات است، يعني چگونه ما از دارايي‌هاي ملي اطلاعاتي خود در فضاي سايبري حفاظت کنيم؟ اين اقدامي عقلاني است.
- همه‌جاي دنيا از آمريکايي‌ها گرفته تا چين و اروپا اين کار را مي‌کنند. البته وقتي ما به اين سمت مي‌رويم آمريکايي‌ها و اروپايي‌ها که دشمن ما هستند اين کار را تمسخر و تحقير مي‌کنند، ولي عقلاي کشور به اين نتيجه رسيدند که حتما به شبکه ملي اطلاعات نياز داريم.

نيازمند الگوي جامع دفاع اقتصادي هستيم
- مثلا وقتي آمريکايي‌ها از فشار همه‌جانبه با محوريت اقتصاد حرف مي‌زنند، يعني همه مولفه‌هاي قدرت را پشت اقتصاد گذاشته‌اند تا با اقتصاد با ما مبارزه کنند. طبيعتا بايد اينجا يک مدل جامع داشته باشيم تا همه مولفه‌هاي قدرت را پشت اقتصاد بگذاريم و از اقتصاد دفاع کنيم.
- بنابراين در سطوح عالي الزاما همه مسائلي که بر اقتصاد ما اثر مي‌گذارد، در بستر و دايره مسائل اقتصادي نيست و در موارد بسيار زيادي از حوزه‌هاي سياسي و امنيتي نشأت مي‌گيرد. ساير مولفه‌هاي قدرت ملي کشورها يا سازمان‌هاي بين‌المللي که مي‌تواند بر اقتصاد ما اثر بگذارد عبارتند از ديپلماسي، نظامات پولي بانکي جهاني، مقرراتي همانند FATF و امثالهم، الزامات سياسي تحريمي، مقررات برخي سازمان‌هاي جهاني و... .

 برنده‌ترين اسلحه اقتصادي آمريکا دلار است
- بزرگ‌ترين مولفه قدرت اقتصادي آمريکا، هم در ماهيت و هم به صورت فيزيکي دلار است. با قوانيني که آمريکايي‌ها وضع کرده‌اند معاملات دلار از چرخه‌اي عبور مي‌کند که تحت کنترل بانک مرکزي آمريکاست، بنابراين هرکسي مي‌خواهد از دلار استفاده کند بايد از اين سازوکار عبور کند.
- اين دقيقا همانجايي است که ما به‌مشکل مي‌خوريم. دلار چيست؟ دلار با اين بدهي‌هاي تريليون دلاري اقتصاد آمريکا، اسکناسي بدون پشتوانه‌اي است که آمريکايي‌ها فقط با هزينه داشتن يک چاپخانه و کاغذ آن را چاپ مي‌کنند و منابع دنيا را تحت‌اختيار خود درمي‌آورند. از مدت‌ها قبل وابستگي به دلار بايد از بين مي‌رفت تا مانند طلا نقش ارزش‌افزوده پيدا نکند. دلار بايد صرفا پول و ارز مبادلاتي براي خارج از کشور باشد.
- بايد تنوع ارز داشته باشيم، نبايد همه ثروت ملي را تبديل به دلار کنيم و نبايد اينجا کار کنيم و هزينه کار کردن ما را آمريکايي‌ها جمع و نهايتا آن را تبديل به طنابي بر گردن اقتصادمان کنند.
- درواقع استراتژي دوري از دلار و کاهش وابستگي يا حذف آن از چرخه مالي کشور يک استراتژي کلان است که بايد انجام شود، دلار مانند اسلحه است و برنده‌ترين اسلحه اقتصادي آمريکا دلار است.

مقررات FATF درشرايط جنگي به هيچ‌عنوان قابل‌پذيرش نيست
- معتقديم اگر کشور درشرايط صلح بود و روابط اقتصادي و ديپلماتيک ما به‌صورت عادي انجام مي‌شد، مقررات FATF را با يک‌سري شرط‌وشروط مي‌توانستيم بپذيريم، البته اگر شرايط ما عادي بود، مقررات و ضوابط FATF قابل‌قبول بود ولي درشرايط جنگي اصلا قابل‌قبول نيست.
- در ماجراي تحريم ما مفهومي به‌نام زنجيره تامين داريم. زنجيره تامين کالا، دانش، تکنولوژي و محصول به‌واسطه پول است. رديابي پول مي‌تواند تمام جريان مسيرهاي دور زدن تحريم‌ها را نشان بدهد. FATF هم در زمان جنگ اقتصادي که دشمن به‌دنبال جمع‌آوري اطلاعات تراکنش‌هاي مالي ماست، شفاف‌سازي روابط پولي ما را انجام مي‌دهد. اين در زمان جنگ اقتصادي به‌شدت به‌ضرر ماست، مثل اينکه بگوييد جنگ است و جلسات جنگي را درمحيط باز برگزار کنيم و همه بر آن اشراف داشته باشند که اين قابل‌قبول نيست.

بخش قابل‌توجهي از تحريم افراد و بانک‌ها منشعب از اشراف اطلاعاتي FATF است
- تجربه نشان داده هر اطلاعاتي که از مجاري فعاليت اقتصادي در اختيار FATF قرار بگيرد، يک هفته بعد، آن مجرا بسته مي‌شود. بخش زيادي از افراد و بانک‌هايي که امروز تحريم شدند، منشعب از اشراف اطلاعاتي FATF است. متاسفانه برخي بانک‌ها و زيرساخت‌هاي اقتصادي بدون ابلاغ رسمي و با ابلاغ شفاهي شروع به اجراي مقررات FATF کرده‌اند.

همه مراکز پرخطر بايد از شهرها خارج شوند
- ما طرحي به نام پدافند شهري را آماده کرده‌ايم. در اين طرح ۴۰ اقدام اساسي مصوب و ابلاغ شده است. اين طرح تا سه‌سال آينده جزء برنامه‌هاي اجرايي ما در شهرها خواهد بود. ۵۱ شهر بالاي ۲۰۰ هزارنفر را براي اين طرح هدف‌گذاري کرده‌ايم. يکي از اين ۴۰ اقدام‌ اساسي در اين طرح، خروج مراکز پرخطر از شهرها و ساماندهي و ايمن‌سازي مراکزي است که الزاما بايد در شهر بمانند. اين جزء برنامه‌هاي ماست. 

برگزاري مانور مرزباني زيستي با سناريوي کرونا ۲ سال پيش از وقوع کرونا 
- شايد براي شما جالب باشد که براي اولين‌بار در سال ۹۶ يعني دو سال قبل از کرونا، اولين مانور مرزباني زيستي در فرودگاه امام خميني با سناريوي کرونا را انجام داديم. همچنين نظامي به نام «نظام مرزباني زيستي» تدوين کرديم تا براساس آن چگونگي کنترل مرزهاي دريايي، زميني، هوايي، مسافري و باري کشور در حوزه تهديد زيستي مشخص باشد که کار بسيار پيچيده‌اي است. اين همان کاري است که امروز و در جريان کرونا در بسياري از کشورهاي جهان انجام مي‌شود.

به ۳ وزير بهداشت هشدار ماجرايي مثل کرونا داده شده بود
- اصل پدافند زيستي را در کشور طراحي کرديم، در بخش‌هايي پياده‌سازي شد و علاوه بر آن آموزش‌هايي هم انجام گرفت. اين درحالي بود که با ضعف همکاري دولت (نه با مخالفت) مواجه بوديم، ولي بدون همکاري جدي، کار را جلو برديم.
- من با سه وزير بهداشت قبل ملاقات داشتم. باور نمي‌کردند چنين اتفاقاتي مثل کرونا ممکن است رقم بخورد. کرونا در ذهن وزراي بهداشت قبل هم جا نيفتاده بود، چه برسد به بقيه مردم! من با وزراي قبلي صحبت کردم و گفتم تهديدي داريم اما طوري صحبت مي‌کردند که انگار داستان‌هاي تخيلي براي آنها تعريف مي‌کنيم.

از آذرماه تا اسفندماه آماده‌باش بوديم و بدون تعطيلي کار کرديم
- من تمام روزهاي آغازين شيوع کرونا در کشور چين يعني از آذر تا اسفند هيچ روز تعطيلي در خانه نبودم، نه‌تنها من که همه اعضاي قرارگاه زيستي هم به خانه نرفتند. تمام تعطيلات را در قرارگاه، آماده‌باش بوديم. حتي در فروردين در بخش‌هايي اين روال ادامه داشت و قرارگاه آماده‌باش بود. تمام تکاليفي که بايد در مرحله پيش‌بيني و پيشگيري انجام دهيم را پيگيري کرديم و هشدار داديم اما در بخش اجرايي کشور با تعلل و ابهام روبه‌رو شديم.

برخي دوستان در دولت خطر کرونا را باور نداشتند
- برخي دوستان در دولت اين مساله يعني خطر کرونا را باور نداشتند و وسط ميدان نمي‌آمدند. با سطوح مياني هم وقتي صحبت مي‌کرديم مي‌گفتند بايد ببينيم بالادستي چه مي‌گويد و لذا آنها هم دچار تعلل بودند. اين وضعيت بود تا به مرحله کشف رسيد. 

دولت ما را از ميدان مقابله با کرونا حذف کرد
- دوستان دولت با کم‌لطفي تمام، سازمان پدافند غيرعامل کشور را در مرحله مقابله حذف کردند و ما خارج از ستاد کرونا فعاليت خود را انجام مي‌داديم، بدين‌صورت که پايش شرايط موجود، بررسي رويکردها و طراحي استراتژي‌ها و طرح‌هاي راهبردي ديگر را دنبال کرده و مي‌کنيم.

روال کنوني مقابله با کرونا قابل‌قبول نيست
- پس از بررسي‌هاي جامع و مشورت با متخصصان به اين جمع‌بندي رسيديم که روال جاري مقابله با کرونا روال درست و قابل‌قبولي نيست. اين پذيرفته نيست در شرايط فعلي کشور با اين همه ظرفيت اجرايي، درماني، مردمي و دانشي از خيلي از کشورهاي عقب‌مانده دنيا تلفات بيشتري داشته باشيم.
- روزي بيش از ۳۰۰ نفر تلفات براي ما فاجعه است. به نظر مي‌رسد در بخش تصميم‌گيري راهبردي دچار خدشه شده‌ايم.
- چرا بايد اجازه دهيم تعطيلات مردم به مسافرت بروند؟ چرا سيزده‌بدر جاده‌ها را کنترل کرديم و جمعيت را ساکن کرديم، اما اکنون خير؟

راه‌حل کاهش تلفات، ساکن کردن جمعيت است
- راه‌حل اين موضوع ساکن کردن جمعيت است. رويکرد درماني براي مرحله آخر است. وقتي ناچار از پيشگيري مي‌شويم بايد درمان کنيم. بايد ۸۰-۷۰ درصد کار ما رويکرد بهداشتي داشته باشد که به معناي آموزش، تغيير رفتار مردم يعني الزام مردم و ضابطه گذاشتن است و اين الزام را با کمک قواي نيروهاي مسلح پياده‌سازي و اجرايي کنيم وگرنه با توصيه کار پيش نمي‌رود.
- اجازه سفر در تعطيلات آن هم در اين شرايط، ضعف در تصميم‌گيري راهبردي است. من فکر مي‌کنم بايد مدل مقابله عوض شود و بازنگري در مدل مقابله انجام شود. رويکرد بايد حتما بهداشتي همراه با الزام شديد اجرايي باشد. بايد مکانيسم تصميم‌گيري با تعيين ضابطه دقيق و شفاف و آموزش دادن به مردم و تصميم اجرايي با ضمانت باشد.

ستاد کرونا از ظرفيت نيروهاي مسلح استفاده نکرد
- نيروهاي مسلح مراکز قرنطينه بزرگ دو، سه‌هزار نفري ايجاد کرد که هيچ استفاده‌اي از اين ظرفيت نشد. نيروهاي مسلح تمام توان خود را گذاشتند، ظرفيت خود را پاي کار آوردند ولي ستاد ملي کرونا نتوانست اين ظرفيت را وارد چرخه درماني خود کند.
- الان مي‌گويند بيمارستان‌ها پر شده، ما آمادگي داريم براي شما بيمارستان درست کنيم و ظرفيت نيروهاي مسلح پاي کار بيايد. نظام درماني بايد اصلاح شود تا بتواند مورد استفاده مردم قرار گرفته و به سلامت از بحران کرونا عبور کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar