تاثیر مدیریت استرس در بیماران مبتلا به MS

ايسنا/ يافته‌هاي يک پژوهش انجام‌شده توسط متخصصان داخلي نشان مي‌دهد که آموزش "مديريت استرس" با استفاده از روش شناختي رفتاري مي‌تواند قدرت تحمل و تاب‌آوري بيماران مبتلابه MS را به طرز قابل‌توجهي افزايش دهد. بيماري مالتيپـل اســکلروزيس يا به‌اختصار MS، يکي از مهم‌ترين بيماري‌هاي سيستم عصبي مرکزي و از شايع‌ترين بيماري‌هاي نورولوژيک در انسان است که مي‌تواند به بروز ناتواني در افراد منجر شود. اين بيماري، بيشتر در بزرگسالان بين ۱۵ تا ۵۰ سال بروز مي‌کند و البته نسبت ابتلاي زنان در مقايسه با مردان ۲ تا ۳ برابر بيشتر است. بنا بر آمار و اطلاعات موجود، حدود دو و نيم ميليون نفر در دنيا و پنجاه‌هزار نفر در ايران به MS مبتلا هستند. سير اين بيماري در زنان شايع‌تر است. به اعتقاد متخصصان، ارتباطي قوي بين استرس و عود بيماري MS وجود دارد و اکثر بيماران، تشديد علائم بيماري در زمان استرس را گزارش مي‌کنند. درواقع، در طول زمان استرس، انرژي بيشتري براي فکر کردن و حل مشکلات زندگي روزانه لازم است و اين تحليل انرژي، باعث خستگي و اختلال در عملکرد روزانه بيماران مي‌شود. تشديد بيماري فوق غيرقابل‌پيش‌بيني است و در ۸۵ تا ۹۰ درصد موارد دوره‌هاي تشديد علائم بيماري ديده مي‌شود. يکي از ابعاد مهم روان‌شناختي در بيماران MS که تحت تأثير بيماري و استرس‌هاي ناشي از ادراک بيماري است، ميزان تاب‌آوري اين بيماران است. مطالعات نشان مي‌دهند که تاب‌آوري بيماران MS نه‌تنها از افراد سالم، بلکه از مبتلايان به ديگر بيماري‌هاي مزمن نيز کمتر است. در رابطه با اين موضوع، پژوهشگراني از واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران و دانشگاه خوارزمي مطالعه‌اي را انجام داده‌اند که در آن، اثربخشي آموزش مديريت استرس به شيوۀ شناختي رفتاري بر افزايش تاب‌آوري در زنان مبتلابه مولتيپل اسکلروزيس يا MS مورد بررسي واقع شده است. در اين پژوهش نيمه تجربي، ۱۲۰ نفر از بيماران زن مبتلابه بيماري فوق که عضو انجمن MS شهر تهران بودند، مشارکت داشته‌اند. اين افراد در مرحله اول پژوهش، به سؤالات يک پرسش‌نامه تخصصي پاسخ دادند و سپس، محققان بر اساس تجزيه‌وتحليل پاسخ‌ها، ۳۰ نفر از بيماراني را که در مقياس تاب‌آوري، نمره کمتر از ۵۰ داشتند، به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب کردند. اين افراد، در دو گروه، شامل يک گروه آزمايش و يک گروه کنترل قرار گرفتند و سپس براي گروه آزمايش، يک فرايند مداخله آموزشي مديريت استرس به شيوه شناختي - رفتاري در ۸ جلسه يک ساعت و نيمه گروهي انجام شد. ولي بيماران گروه کنترل، هيچ‌گونه مداخله‌اي دريافت نکردند. نتايج بررسي‌هاي پژوهش فوق نشان داد که درمان مديريت استرس به شيوه شناختي - رفتاري در افزايش ميزان تاب‌آوري بيماران مبتلابه MS به‌طور ويژه‌اي مؤثر است. در اين خصوص، کيانوش زهراکار، دانشيار گروه مشاوره دانشکده روان‌شناسي دانشگاه خوارزمي و همکارانش در اين تحقيق مي‌گويند: «با توجه به اين‌که بين تاب‌آوري ضعيف، افزايش استرس و فعال‌سازي بيماري MS رابطه‌اي قوي وجود دارد، به نظر مي‌رسد افزايش تاب‌آوري در اين بيماري از اهميت بسزايي برخوردار باشد. مداخله بکار رفته در اين پژوهش به افراد مبتلابه MS کمک مي‌کند که در ابتدا، موقعيت‌هاي استرس‌زا را شناسايي کنند و سپس آن‌ها را با راهبردهاي مؤثر مقابله با اين موقعيت‌ها مجهز مي‌سازد و با ارتقاي مؤلفه‌هاي تاب‌آوري که شامل کنترل در شرايط تهديدآميز، تعهد و به چالش کشيدن مشکلات است، سبب افزايش تاب‌آوري مي‌شود. به‌اين‌ترتيب روش فوق مي‌تواند به‌عنوان مداخله‌اي سودمند براي افزايش تاب‌آوري کاربرد داشته باشد و درنهايت سبب ارتقاي بهداشت روان و سلامت زنان مبتلابه MS شود و در مراکز آموزشي و بهداشتي مفيد واقع شود». اين محققان مي‌افزايند: «در اين درمان چون بين حمايت اجتماعي با تاب‌آوري و تاب‌آوري با سلامت روان همبستگي قابل‌توجهي وجود دارد، با تقويت روابط اجتماعي و بازيابي عوامل حمايت اجتماعي، تاب‌آوري زنان افزايش مي‌يابد. همچنين با تأکيد بر مؤلفه‌هاي شناختي ازجمله نگرش‌ها و افکار منفي، بر جايگزين کردن ارزيابي‌هاي شناختي غير واقع‌گرايانه با ارزيابي‌هاي واقع‌گرايانه تمرکز ويژه‌اي مي‌شود. اين رويکرد مي‌تواند به رهاسازي افراد از افکار ناخواسته، عادت‌ها و الگوهاي رفتاري ناسالم کمک کند. ازاين‌رو بيمار به توانايي‌هاي خود پي مي‌برد و تاب‌آوري او با تعويض نقش در زندگي افزايش مي‌يابد». بر اين اساس، فرد با افزايش مهارت‌هاي شناختي - رفتاري حس قوي‌تري از کنترل را در خود ايجاد مي‌کند. اين حس افراد را متقاعد مي‌کند موقعيت‌هاي غيرقابل‌کنترل را در اختيار خود درآورند. در واقع، اين مداخله با تمرکز بر مؤلفه‌هاي تعهد، کنترل و مبارزه‌جويي باعث افزايش سرسختي و درنتيجه ارتقاي تاب‌آوري مي‌شود. يافته‌هاي فوق در فصل‌نامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ايران منتشر شده‌اند. اين نشريه متعلق به انجمن علمي آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ايران است. انتهاي پيام ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد